at a glance
Top

Στη Μόσχα, αδελφές μου

κείμενο | νίκη ζερβού */* φωτογραφίες | νίκη ζερβού */* επιμέλεια | γιώργος παπανικολάου + τάσος θώμογλου

Ντουβάρια, χρυσαφικά και έρωτες

Τον ελεύθερο ρώτησα Άνεμο,
Πώς να μείνω πάντα νέος;
Μ’ απάντησε παίζοντας ο Άνεμος:
«Να ’σαι πάντα σαν άνεμος αέρινος!».
Κονσταντιν Μπαλμοντ

Βασικός παρονομαστής της φυγής, η ανάγκη: «Έφυγε για ένα καλύτερο μέλλον», «’Έφυγε γιατί βαρέθηκε τα ίδια και τα ίδια», «’Έπρεπε να φύγει».
Ήρθε η ώρα της δικής μου φυγής. Μιας απ’ τις πολλές. Η μοναδική, όμως που δεν προέκυψε από ανάγκη αλλά από ένστικτο. Δεύτερη φορά στην Ρωσία, πρώτη φορά στην Μόσχα και είναι πολύ σημαντικός αυτός ο διαχωρισμός. Η Μόσχα θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί ένα κρατίδιο από μόνη της, εντελώς διαφορετικό από την υπόλοιπη Ρωσία. Σαν ένας μακρινός συγγενής που κάπως «σου φέρνει», φέρει το ίδιο επίθετο, κάποιες κοινές ρίζες, αλλά στο σήμερα δεν έχει καμία απολύτως σχέση μαζί σου.
Το ημερολόγιο μου, λοιπόν, αφορά την Μόσχα: Την πανέμορφη μεγαλούπολη με τα χίλια πρόσωπα και τις ατελείωτες ιστορίες, τους Μοσχοβίτες, τους ξενοχωρίτες, τις παράδοξα ταιριαστές αντιφάσεις της και την ανείπωτη τρέλα της.

Από όλες τις πόλεις που έχουν δει τα μάτια μου, η Μόσχα είναι η πιο όμορφη. Πιο όμορφη κι απ’ το Παρίσι, κι απ’ το Λονδίνο και από κάθε ευρωπαϊκή πόλη με αντίστοιχη διαρρύθμιση. Ίσως επειδή είναι απλωμένη και φαίνονται όλα ακόμη πιο μεγάλα και επιβλητικά απ’ ότι είναι, ίσως λόγω παρελθόντος, ίσως λόγω παρόντος.

Εγώ είμαι αρχαία, μαύρη γη.
Είσαι για μένα η αχτίδα, της βροχής η ευλογία.
Είσαι ο Κύριος και ο Αφέντης κι εγώ -
Το μαύρο χώμα κι η λευκή σελίδα.

Μαρίνα Τσβετάγιεβα

 Για να μην πέφτω σε γενικολογίες όμως, θα εξηγήσω αμέσως τι εννοώ: Το κέντρο της Μόσχας συγκεντρώνει, κατά κύριο λόγο, κτίρια τριών διαφορετικών περιόδων: Τσαρική εποχή, σοβιετική εποχή, σύγχρονη εποχή. Έτσι βλέπουμε κτίρια με τρούλους σε διάφορα χρώματα, στρόγγυλα στην κορυφή, βγαλμένα από παραμύθι, παραδίπλα επιβλητικά μακρόστενα κτήρια με επίπεδα, μυτερές κορυφές και σκαλισμένα σχέδια (τα οποία λόγω σχήματος ονομάζονται «τούρτες»), και αν γυρίσουμε λίγο το βλέμμα, υπάρχουν σύγχρονοι ουρανοξύστες αμερικανικού τύπου με φιμέ τζάμια από πάνω μέχρι κάτω, κάποια εκ των οποίων φέρουν φωτεινές επιγραφές στην πρόσοψή τους.
Σκεφτείτε αυτό το υπερθέαμα κατάφωτο το βράδυ.
Η Μόσχα, πριγκίπισσα σε χορό βασιλικό, τα κτίρια φωτεινά διαμάντια να κοσμούν την πρωτόγνωρη ομορφιά της και κατά μήκος ο Μόσχοβας (παραπόταμος του Βόλγα), επίδοξος καβαλιέρος να της απλώνει το χέρι στο πιο αριστοκρατικό βαλς του κόσμου.
Κάπου εκεί στέκω κι εγώ, καλεσμένη στο παλάτι, χάσκοντας.

 

Λένε πως είμαι τυχερή που ήρθα ενώ είναι ακόμη φθινόπωρο, καθώς είναι η πιο όμορφη εποχή για την Μόσχα και καταλαβαίνω απόλυτα τι εννοούν. Βλέπετε, η πραγματική υπεροχή της Μόσχας σε σχέση με τις άλλες μεγαλουπόλεις της Ευρώπης, είναι η φύση της. Σε κάθε τετράγωνο σίγουρα βρίσκεται ένα μεγάλο πάρκο, ολόγυρα δέντρα, πλατείες, λουλούδια και οι εποχές περνούν κανονικά δίχως απότομες αλλαγές όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη χειμώνας- καλοκαίρι, δύο βδομάδες φθινόπωρο και δύο άνοιξη.
Η Μόσχα, η εκθαμβωτική πριγκίπισσα, το φθινόπωρο ντύνεται στα χρυσά. Τα δέντρα, αποχαιρετώντας το καλοκαίρι, της χαρίζουν τα φύλλα τους στρώνοντας ολόχρυσα χαλιά στους δρόμους. Στα πάρκα, τα παιδιά συνθέτουν χρυσές ανθοδέσμες και οι Μοσχοβίτες βγαίνουν βόλτες απολαμβάνοντας τον ήλιο που σύντομα θα σβήσει.
Σε περίπτωση που αναρωτιέστε ποια είναι η καλύτερη εποχή να επισκεφτείτε την Μόσχα, η απάντηση είναι στις αρχές του Οκτώβρη: Θα ερωτευτείτε παράφορα.
Το δηλώνω εξ ιδίας πείρας, καθώς λίγο πριν μπει ο αυθεντικός ρωσικός χειμώνας –ο οποίος προβλέπεται ο πιο ψυχρός της ζωής μου- ερωτεύτηκα το μεγαλείο που μου προσφέρθηκε μη γνωρίζοντας αν είμαι άξια του. Μια βόλτα ήταν αρκετή. Κοιτούσα μόνο ψηλά τις ομορφιές και τα φώτα, γύρω μου, τα χαμόγελα, δύο μεγάλα μάτια έτοιμα να δώσουν ψυχή τε και σώματι. Στάθηκα και μου ήρθε στο μυαλό το κομμάτι της Μόνικα: «Σε ποιον έρωτα ζω;»