Πήγα στο Άμστερνταμ τον Φλεβάρη. Πολύ ωραία πόλη, ένιωσα σαν το σπίτι μου. Κυριολεκτικά. Γιατί σε κάθε μαγαζί υπήρχε ένας Έλληνας και δε χρειάστηκε καν να ξεσκονίσω το proficiency . Και τους ρωτούσαμε «βρε παιδιά, εσείς πώς κι εδώ; Πώς περνάτε;». Όλοι μας έλεγαν ότι είναι χάλια κι ότι θέλουν να φύγουν, αλλά τουλάχιστον εκεί βγάζουν λεφτά. Μια κοπέλα μας είπε «τώρα είναι σούπερ. Τα πρώτα τέσσερα χρόνια ήταν δύσκολα». Φεύγουμε απ’ την Θεσσαλονίκη για να πάμε στην Αθήνα, φεύγουμε απ’ την Ελλάδα για να πάμε στην Ευρώπη, φεύγουμε απ’ τη ζωή, για να πάμε σε ότι θεωρεί ο καθένας παράδεισο ή κόλαση. Γιατί; Νιώθουμε πως είμαστε ελεύθεροι και στην πραγματικότητα επιλέγουμε μια σκλαβιά για μια άλλη, ένα κλουβί για ένα άλλο κλουβί με πιο πολλά λεφτά κι ονειρευόμαστε τι θα κάνουμε όταν, κάποτε μας φτάνουν όσα έχουμε μαζέψει.

Τώρα τελευταία, ειδικά, με τους παγκόσμιους αναβρασμούς και τις ορατές κι αόρατες απειλές της ύπαρξης μας, η έννοια της ελευθερίας και ο αυτοκαθορισμός του ανθρώπου, έχουν μπει δυναμικά στις καθημερινές κουβέντες, είτε με πιο πρακτικές, είτε με πιο φιλοσοφικές κουβέντες. Και μετά πήγαμε στο «Studio 29A» και είδαμε το έργο «ΥΠΟλογοι» σε σκηνοθεσία Ελευθερίας Καμπαγιοβάνη και ήρθε κι έδεσε.

Δύο τύποι, πολύ διαφορετικοί αλλά πολύ ίδιοι, βρίσκονται κάπου και ζουν μια ζωή που νομίζουν ότι επέλεξαν. Είναι ο ένας το αντίθετο του άλλου: ο ένας υλιστής, ο άλλος πνευματιστής, ο ένας εργάτης, ο άλλος δημιουργός, ο ένας συμβιβασμένος, ο άλλος επαναστάτης (ή τουλάχιστον, επαναστάτης του νου). Έρχονται αντιμέτωποι με τις ιδέες τους για τη ζωή κι έπειτα αντιμέτωποι ο ένας με τον άλλον κατανοώντας την κοινή τους μοίρα. Παγιδευμένοι σε ένα υπόγειο διαμέρισμα, αναζητούν την ελευθερία και καταλήγουν ο ένας δέσμιος του άλλου. Οραματίζονται μια ελεύθερη, «κανονική» ζωή, ενώ οι υπόλοιποι άνθρωποι, με τις οικογένειες τους, στα σπίτια τους, στην χώρα τους, ζουν τη ζωή τους. Μια ζωή που ίσως δεν είναι περισσότερο ελεύθερη, αλλά είναι τουλάχιστον στον δικό τους τόπο και έχουν κάποιον να τους φροντίσει, να γιορτάζουν, να κλάψουν, να γελάσουν.

Οι ήρωες μας, παρουσιάζονται, πολλές φορές, σαν καρικατούρες σε μια παράσταση με μεγάλη σωματικότητα και χιούμορ και αυτή η σκηνοθετική επιλογή οδήγησε στην πλήρη ανάδειξη του κειμένου. Την κινησιολογία ανέλαβε με μεγάλη επιτυχία η Ασπασία Δήμου, προσφέροντάς μας εικόνες που αναδεικνύουν την σχέση των χαρακτήρων και την συναισθηματική τους κατάσταση. Το κείμενο είναι εμπνευσμένο από το έργο «Εμιγκρέδες» του Σλάβομιρ Μρόζεκ στο οποίο έγινε διασκευή και απόδοση από τις Χρυσάνθη Νίκα και Ελευθερία Καμπαγιοβάνη. Φέρει μέσα πολλά φιλοσοφικά και πολιτικά ζητήματα της ύπαρξης και της θέσης του σύγχρονου ανθρώπου μέσα στην κοινωνία και τα πλησιάζει με άμεσο και εύπεπτο τρόπο. Η σκηνοθεσία στόχευσε, σοφά, στον στοχασμό του θεατή πάνω στο κείμενο και όχι στην συναισθηματική του σύνδεση, δημιουργώντας μια παράσταση με συνεχή ρυθμό και ενέργεια. Οι ηθοποιοί, Αλέξανδρος Μιχαηλίδης και Χρήστος Σιούμης, ανταπεξήλθαν περίφημα, η χημεία μεταξύ τους είναι προφανής και δένει άριστα με το κείμενο. Τα 90 λεπτά της παράστασης πέρασαν σε μια ανάσα και ενώ το κείμενο από μόνο του δε χαρακτηρίζεται «ανάλαφρο», η παράσταση ήταν, κάνοντας μας να προβληματιστούμε ταυτόχρονα βαθιά.

Το σκηνικό της Μαρίας Καραδελόγλου δημιούργησε ένα δωμάτιο, έτοιμο να «φύγει». Όπως και οι ένοικοί του νιώθουν πως θα φύγουν ανά πάσα στιγμή, κι ας μην το κάνουν ποτέ. Μια βιβλιοθήκη, στοιβαγμένες καρέκλες κι ένα μικρό κρεβάτι, στημένο όρθια, μας έκαναν κι εμάς να αισθανθούμε το συναίσθημα του εγκλεισμού και την απόγνωση των χαρακτήρων. Ο Κωστής Παλαιογιάννης είναι ένας νέος μουσικός, του οποίου το όνομα θα ακούμε ολοένα και συχνότερα στο θέατρο γιατί έχει την ικανότητα να δημιουργεί την καταλληλότερη ατμόσφαιρα στις παραστάσεις που καταπιάνεται. Αυτό συνέβη και στους «ΥΠΟλογους». Η παράσταση «παίζει» συνεχώς με τον ήχο και το φως, δύο στοιχεία που ανέβασαν πολύ το τελικό αποτέλεσμα.

Παράσταση-πρόταση, λοιπόν. Παράσταση που δεν προσφέρει λύσεις, όπως συμβαίνει και με τη ζωή. Αλλά, προσφέρει σύνδεση και ταύτιση σε ένα φρέσκο θέαμα που αφορά ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης ζωής. Μέχρι να είμαστε ελεύθεροι. Ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για τον καθένα.