συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | τάσος θώμογλου */* επιμέλεια | ιάκωβος καγκελίδης + τάσος θώμογλου
Ελεύθερη σκηνή
“Πολλές φορές, αναρωτιέμαι μέσα στην “τρέλα” όσων κάνω-έχει νόημα; Αυτό που ζω, αυτό που κάνω, έχει νόημα; Υποτίθεται ότι ασχολούμαι με το θέατρο, το οποίο για τα μάτια των περισσότερων ανθρώπων είναι ένας τρόπος διασκέδασης-ψυχαγωγίας. Ως εκεί. Δεν βοηθά χειροπιαστά το θέατρο, την καθημερινότητά σου. Άντε λίγο να “χαθείς”, να ξεχαστείς. Κι όσα γύρω μας συμβαίνουν, ενίοτε με κάνουν να στέκομαι “ακίνητη” μέσα στο θόρυβο και να αναρωτιέμαι….έχει νόημα;” Η Λένα Πετροπούλου στο rejected…
Για μένα, το θέατρο ήταν πάντα ένα παιχνίδι
rejected: Η γιαγιά σου, το Φεστιβάλ Δράμας με τις ταινίες μικρού μήκους στον τόπο που γεννήθηκες, είναι τα αρχικά στοιχεία που σε οδήγησαν στο θέατρο;
Λ.Π.: Ναι. Αυτά που είπες. Για μένα, το θέατρο ήταν πάντα ένα παιχνίδι. Βγαίνουμε στη γειτονιά, μαζεύουμε ό,τι υπάρχει και το κάνουμε κοστούμι. Ανοίγουμε το ντουλάπι της γιαγιάς παίρνουμε τα φουλάρια της. Ψωνάρα, παιδί μου, από μικρή. Από τα κοστούμια ξεκίνησαν όλα, τους έβαλα και μια ιστορία για να πιστεύουμε. Έπειτα στο σπίτι υπήρχαν ταξιδιωτικές κάρτες-οπότε, να ΄σου, στήναμε ένα ταξιδιωτικό γραφείο. Κι όλο μαζί, ήταν στο να φτιάχνουμε ιστορίες. Αυτό με ενδιέφερε. Πάντα. Έτσι έγινε κι όταν μεγάλωσα. Ήρθα Θεσσαλονίκη, με αφορμή το “να σπουδάσω Νομική”, την τέλειωσα την έρμη και στο απόλυτο τυχαία, πήγα μαζί με μια φίλη μου σε μια οντισιόν θεατρικού εργαστηρίου. Εμένα με πήραν, εκείνη όχι. Είναι μια φράση -κλισέ, που όταν την ακούω από άλλους γελάω, μα ισχύει…”μπήκα, τυχαία στο θέατρο”. Το θέατρο ακόμα το θεωρώ παιχνίδι, λίγο το παίρνω σοβαρά και λίγο όχι.
rejected: Πώς και επέλεξες τη Νομική;
Λ.Π.: Μηχανογραφικό 1994. Οπότε λειτούργησα με το “όπου μπορείς”. Έγραψα καλύτερα από ό,τι πίστευα ότι θα μπορούσα και πέρασα στην πρώτη μου επιλογή, με την δεύτερη. Πρώτη χρονιά δεν πέρασα πουθενά, ήρθα Θεσσαλονίκη το δεύτερο χρόνο να προετοιμαστώ εκ νέου για τις Πανελλαδικές ή να φύγω Αγγλία για σπουδές, έδωσα το μάθημα της Έκθεσης για δεύτερη φορά-που δεν τα είχα πάει καλά-έγραψα ένα 19άρι και μπήκα Νομική. Ταυτόχρονα, πήγαινα ως φοιτήτρια και έβλεπα θέατρο-αγαπούσα το σινεμά και έβλεπα πολλές ταινίες-άσχετα αν τώρα δεν αντέχω να είμαι μέσα στην αίθουσα, διάβαζα βιβλία… κάτι με τραβούσε στις ιστορίες. Πρώτη μέρα στη Νομική, για να καταλάβεις, μπήκα στο μεγάλο αμφιθέατρο την τελευταία μέρα της πανεπιστημιακής καριέρας που δίδασκε ο Βαγγέλης Βενιζέλος-φρίκαρα τη ζωή μου-και δεν ήθελα ποτέ ξανά να πατήσω το πόδι μου, σε μάθημα. Από εκεί και πέρα, έδινα κανονικά τα μαθηματάκια μου στις εξετάσεις και σε τέσσερα χρόνια πήρα το πτυχίο μου. Σουρεαλισμός! Αν σκεφτείς ότι παράλληλα, ήμουν στο θέατρο ΑΜΑΛΙΑ κι έκανα μαθήματα με τον Βαγγέλη Οικονόμου, τον Πέτρο Ζηβανό, τον Δημήτρη Ναζίρη, τον Δημήτρη Καταλειφό… ωραίους ανθρώπους. Στα τέσσερα χρόνια, ζήτημα να έχασα δύο μαθήματα κι αυτά να ήταν για γκόμενο. Ήταν ο γκόμενος κάπου, έπρεπε να φύγω με τύψεις -γιατί είμαστε και ενοχικά πλάσματα με βούλα- να πάω στο αγόρι!
rejected: Τι είχαν αυτά τα μαθήματα στο θέατρο και ήταν τόσο γοητευτικά;
Λ.Π.: Μια ελευθερία που δεν υπήρχε έξω, μου έδινε το θέατρο. Αυτό το “μέσα” στο θέατρο, γινόταν το πιο μεγάλο “έξω” μου. Ένιωθα τρελά ελεύθερη με όλα τα προβλήματα που είχα μαθαίνοντας υποκριτική-πώς αρθρώνουν το λόγο, πού πάει το συναίσθημα… αλλά και ένιωθα σαν στο σπίτι μου. Ήμουν φύσει διατεθειμένη να παίζω με όλες τις συνθήκες, σε όλες τις καταστάσεις. Έφαγα και βρισίδια, έριξα και κλάματα στο θέατρο, αλλά φίλτραρα και τη ζωή αλλιώς, όταν έβγαινα έξω από το θέατρο. Προσπαθούσα -τώρα πια δεν προσπαθώ- γίνεται ασυνείδητα, χάρη στο θέατρο, να μην τσατίζομαι εύκολα και να μπαίνω στη θέση του άλλου. Με το θέατρο έμαθα να κατανοώ… μεγάλο ρήμα.
rejected: Και πώς άρχισες τη συγγραφή;
Λ.Π.: Σαν κοριτσάκι έγραφα κάνα ποίημα, κάνα στίχο, κάνα ερωτικό γράμμα. Έτσι ξεκίνησα. Μικρή, δε, νόμιζα ότι γράφω πολύ ωραία ποιήματα. Τα διάβαζα και σε φίλους, κάνοντας σουαρέ ποίησης. Είχα φίλη στο σχολείο, που ήταν κόρη του Τάσου Μουμτζάκη που έγραψε το συντακτικό της ελληνικής γλώσσας. Οπότε και φυσικά, της είπα, θέλω να δώσω τα ποιήματά μου στον μπαμπά σου. Ευγενέστατος δάσκαλος εκείνος, κάθισε και τα διάβασε, σκάω μια εβδομάδα τί θα μου πει-τί θα μου πει, κι αναμένω να μου τα εκδώσει κιόλας-τέτοια ψωνάρα! Μου λέει…μου άρεσε το ποίημα που έγραψες για τη μάνα. Εγώ έφαγα τρελή απογοήτευση. Μόνο αυτό; Με συμβούλεψε να διαβάζω περισσότερο, να χρησιμοποιώ πιο πολλές λέξεις. Το έκοψα το γράψιμο για μια πενταετία. Και έπειτα, η ανάγκη με οδήγησε να γράψω για το θέατρο. Και μάλιστα, παιδικό έργο είναι το πρώτο μου σύγγραμα. Δώρο σε μια φίλη που ήθελε να το κάνει κουκλοθέατρο-αλλά λόγω των πολλών προσώπων που είχε, δεν βόλεψε- και το πήρα εγώ και το έκανα θεατρική παράσταση. Κι ακόμη και σήμερα, μπορώ να σου πω πως δεν γράφω θεατρικό κατ΄ επάγγελμα. Όταν υπάρχει ένα deadline και πρέπει κάτι να προλάβω, το κάνω. Να φτιαχτεί κάτι όπως πρέπει. Ή τα καλοκαίρια γράφω που- κατ΄ επιλογή- δεν κάνω τίποτα. Το καλοκαίρι θέλω να βλέπω τη θάλασσα. Αμαξάκι, βολτίτσες κι όπου μείνουμε. Camping, free camping-όσο ακόμα υπάρχει…
rejected: Είναι εύκολο να κάνεις θέατρο στη Θεσσαλονίκη;
Λ.Π.: Ποτέ δεν φαντασιώθηκα διασημότητα και πολλά φράγκα! Με νοιάζει από αυτό που αγαπάω, να μπορώ να συντηρώ το σπίτι μου και την καθημερινή μου ζωή. Άντε και μια μικροπολυτέλεια του τύπου “θα πάω να δω και πώς είναι η Βουδαπέστη, μια φορά το χρόνο”. Στην ουσία, πέρα από δυσκολίες που τραβάει όλος ο κόσμος, πάνω σε τοίχους δεν έπεσα. Μου έχει τύχει να κάθομαι σε ταβερνάκι και η πίσω παρέα να μιλάει για το θέατρο, κι ένας κύριος να μιλάει με πίκρα που δεν αναγνωρίστηκαν οι κόποι του και δεν τον κατάλαβαν στα τόσα καλλιτεχνικά του χρόνια…Θα ήθελα να σταματήσω να κάνω αυτή τη δουλειά, αν τυχόν πω ποτέ τέτοια λόγια. Αν ονειρεύεσαι πιο πολλά από όσα έχεις και διεκδικείς πολύ περισσότερα από αυτά που σου αρκούν, πάω πάσο-δεν με αφορά.
...επειδή μας έχουν ονομάσει μικρές ομάδες, πολλές φορές σκεφτόμαστε "μικρά"
rejected: Οι θεατρικές ομάδες στην Θεσσαλονίκη σου δίνουν και σένα συναγωνιστική ώθηση;
Λ.Π.: Είμαστε πολλές οι θεατρικές ομάδες στη Θεσσαλονίκη. Πολλές ομάδες μου αρέσουν, αρκετά είναι δυστυχώς, όσα δεν προλαβαίνω να βλέπω, από όσα παρουσιάζουν. Είναι τόσο γεμάτο το πρόγραμμά μου, με μαθήματα σε ενήλικες, με παιδική παράσταση, με βραδινά έργα που παίζω ή σκηνοθετώ, που -δυστυχώς-προλαβαίνω μόνο φίλους να δω. Απλά να ξέρεις… επειδή μας έχουν ονομάσει μικρές ομάδες, πολλές φορές σκεφτόμαστε “μικρά”….Σκεφτόμαστε μικρά σκηνικά, μικρές ερμηνείες, μικρούς χώρους. Είναι σαν να είσαι στη γωνία από τα μεγάλα πράγματα. Πώς θα πληρώσεις το μεγάλο κεντρικό θέατρο; Κι από αυτά τρία έχουν μείνει στη Θεσσαλονίκη. Οι μικροί χώροι κλείνουν. Δεν παίρνουν άδεια. Για να πληρώσεις αυτή την άδεια, πρέπει να …κάνεις πεζοδρόμιο. Όλο και στενεύει το θέμα. Οπότε, χτυπάς μεγάλες πόρτες, χτυπάς μεγάλες διαφημιστικές “καταστάσεις” κι έτσι γίνεσαι ανταγωνιστικός. Όταν είσαι μια μικρή ομάδα, αυτό είναι πρόβλημα. Οπότε απευθύνεσαι στο μικρό κοινό σου και δεν ξέρω κι εκεί αν φτάνει.
rejected: Θέατρο μπορούν να κάνουν οι πάντες;
Λ.Π.: Ναι. Το πιστεύω. Δεν θα πληρώσουμε για όλους εισιτήριο, αλλά θέατρο μπορούν να κάνουν όλοι. Είναι παιχνίδι που όλοι μπορούν να συμμετέχουν. Και όποτε ενήλικες παίρνουν το θάρρος, που δεν τους ενδιαφέρει επαγγελματικά, και μπαίνουν στη διαδικασία να δημιουργήσουν μαζί με άλλους, κόσμους που δεν υπάρχουν, να πάρουν ένα τασάκι και να το κάνουν τιμόνι, είναι μια επιστροφή στην αθωότητά τους. Ένα γύρισμα στην καρδιά των παιδικών σου χρόνων-δηλαδή της αλήθειας σου. Όλοι μπορούν να κάνουν θέατρο. Αν το κάνουν καλά ή όχι, είναι άλλο ζήτημα. Αλλά το θέατρο αν το κάνεις, μόνο χαρά μπορεί να σου δώσει.
rejected: Τελευταίες παραστάσεις για το “Σπιρτόκουτο” του Γιάννη Οικονομίδη που παίζεις. Μια “σκληρή” παράσταση για έως και ανελέητο γέλιο. Αλήθεια…ποιοι άνθρωποι “βρωμάνε” στις μέρες μας;
Λ.Π.: Οι double-crossers, οι προδότες, αυτοί που λένε ψέματα, που σε εκμεταλλεύονται… αυτοί “βρωμάνε”. Και αυτοί που πάντα θέλουν κάτι μόνο από σένα…
Καθαροί άνθρωποι είναι οι φίλοι
rejected: Και τους “καθαρούς” ανθρώπους πού τους βρίσκεις;
Λ.Π.: Καθαροί άνθρωποι είναι οι φίλοι. Στην περίπτωσή μου, οι συνεργάτες μου είναι και φίλοι. Καθαρότητα υπάρχει στις σχέσεις που δοκιμάστηκαν και όσο περνάνε τα χρόνια-είμαι και σε υπαρξιακό δράμα, αυτό το διάστημα, λόγω ηλικίας…με νιώθεις;-φιλτράρεις και όσο ο χρόνος περνάει κάνεις πιο πολλές ερωτήσεις στον εαυτό σου. Αξίζει αυτό; Εκείνος; Εκείνη; Το παθαίνεις-δεν ξέρω γιατί-στο κάνει η ζωή αυτό. Με έναν περίεργο τρόπο όσοι σε αγάπησαν, όσοι σου ΄ρίξαν “μπάτσες” να συνέλθεις, είναι αυτοί που έχουν μείνει. Αυτοί που κάναμε δρόμο μαζί και το χιλιόμετρο το περπατήσαμε παρέα.
rejected: Γιατί δεν πας να δεις ταινίες σε κινηματογράφο;
Λ.Π.: Πλέον, ο κινηματογράφος είναι τίγκα στο σχόλιο. Πας να δεις μια ταινία και ολόγυρα γίνονται σχόλια. Εκτός κι αν αυτά τυχαίνουν μόνο σε μένα, γιατί είμαι γκαντέμω. Αυτό που σίγουρα δεν μπορώ να κάνω, είναι να παρακολουθήσω ταινία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Αυτό το όλοι μαζί να μπουκώνουμε στις πόρτες και να σπρωχνόμαστε, δεν το μπορώ. Θέλω λίγη ησυχία. Άλλο ένα θερινό σινεμά, ή ένα τύπου Βακούρα ή Μακεδονικό. Σε καμία περίπτωση πολυσινεμά και εμπορικά κέντρα κι όλα μαζί στο ίδιο τσουβάλι. Ούτε στα μαγαζιά των εμπορικών δεν πάω. Δεν μπορώ…
rejected: Στη φάση που είσαι τι αναθεώρησες και προσδοκάς;
Λ.Π.: Κοινοτυπίες επιθυμώ. Να μην αρρωστήσω. Να κάνω χρόνια πολλά αυτή τη δουλειά. Να εκπαιδευτώ κι άλλο. Να ανανεώσω τη “βαλίτσα” μου, με γνώσεις κι εικόνες. Θέλω να είναι καλά όσοι αγαπώ και η ομάδα. Κι όσο μπορώ να ταξιδεύω. Αυτά.
rejected: Κι ένας σύντροφος;
Λ.Π.: Τί; Σύντροφο; Έχουμε, χρυσό μου, σύντροφο! Μικρή ομάδα! Εκεί είμαστε ομάδα των δύο!
rejected: Είσαι σχεσάκιας;
Λ.Π.: Ναι. Είμαι σχεσάκιας και μάλιστα δεν μπορώ εύκολα να χωρίζω από τους ανθρώπους.
rejected: Έχεις παίξει θέατρο σε πολλούς και ουσιαστικά να είναι για έναν που αγαπάς, εκεί κάτω;
Λ.Π.: Το να απευθυνθείς κάπου, στο μαύρο σκοτάδι (γιατί μόνο αυτό βλέπεις στο σανίδι) και η ιστορία που λες, νιώθεις ότι κάτι έχει… Κι εσένα σε κάνει καλύτερο και πιο αληθινό στη σκηνή και με έναν τρόπο μεταφέρει τη πληροφορία στο σύμπαν. Ανάβει κάτι μέσα στο στέρνο σου, που το κάνει πιο αλήθεια. Συμβαίνει. Ακούγεται σουρεαλιστικό, αυτό που λέω;
rejected: Τι σε βγάζει εκτός εαυτού;
Λ.Π.: Εκτός εαυτού με βγάζει η αγένεια. Και το πιάνω από την ειρωνεία. Κάποιος που είναι αγενής, του απαντώ ευγενικά, ελπίζοντας ότι ο θα καταλάβει… αν είναι μεγάλο γαϊδούρι, μπαίνω στο τριπάκι της ειρωνείας. Η αγένεια φαίνεται παντού. Στα διπλοπαρκαρίσματα, στο να κλείνεις τους δρόμους, στο πού πετάς τα σκουπίδια σου, στο πόσο φωνάζεις τις ώρες της κοινής ησυχίας. Με τρελαίνει όταν δεν σκέφτεσαι τον διπλανό σου. Απορώ γιατί ήρθες να συν-ζήσεις στο κόσμο και δεν πας -ή στη τελική δεν πάω εγώ- στο βουνό. Ξέρεις, ο κόσμος δεν θέλει να δει και να ακούσει. Και προπάντων να ακούσει. Υπάρχει και αυτό το πακέτο ανθρώπου που έχει μαρμελάδα στα αυτιά και δεν επικοινωνεί. Δεν θέλει να ακούσει. Ένας υπέρμετρος εγωισμός, μια φούσκα που ο άλλος δεν θέλει να καταλάβει και το ζήτημα είναι μόνο δικό του. Το “εγώ έχω το πρόβλημα-δεν ξέρεις-δεν καταλαβαίνεις”. Οι άνθρωποι είμαστε μια επικοινωνία…αν δεν το νιώσουμε…..
rejected: Τα κατάφερε ο “Ασημάκης Ιορδάνογλου” και έγινε μπίζνας;
Λ.Π.: Ναι. Οι “Πέντε δρόμοι” είναι μια ιστορία γράφτηκε σε ένα καφενεδάκι των Εξαρχείων, μεταξύ χαβαλέ και λακέρδας. Το μαγαζί λεγόταν “πέντε δρόμοι” κι είπαμε να κάνουμε κάτι για τρεις ηθοποιούς που θα εναλλάσσονται οι ρόλοι. Κατέληξε να είναι ένα έργο για δέκα ανθρώπους-όλα ψαγμένα και ιστορικά τεκμηριωμένα σε λέξεις. Οι “Πέντε Δρόμοι” έγιναν hit παράσταση, σε καφενεία, θέατρα, καζίνο, δρόμους, πλατείες. Μια πραγματικά λαϊκή παράσταση-που δεν είχα ιδέα ότι μπορώ να την κάνω και μάλιστα να έχει γκελ και να συγκινηθεί ο κόσμος. Δεν πίστευα ότι θα συγκινείται και η μάνα και η κόρη, και θα φέρνει παρέες τις φίλες τους, ξανά και ξανά και οι δυο γενιές. Πλέον, αυτή η παράσταση “έχει φύγει” από μένα. Νιώθω θεατής αυτού του έργου.
rejected: Κι όταν γυρνάς αργά στο σπίτι….
Λ.Π.: Θα πιω μια μπύρα, παρέα με μια σωματική κούραση που είναι δεδομένη. Η νύχτα έρχεται για να αντιμετωπίσω την επόμενη μέρα, αγκαλιά με τη γάτα, αγκαλιά με τον καλό μου. Η νύχτα έρχεται αγκαλιά με καμιά ταινία, με καμιά γκρίνια, με καμιά φωνή ή και κλάμα. Ένα “άει στο διάολο”… καμιά φορά στα τόσα. Είμαι φουλ ανεκτική, μα αν μου πατήσουν τον κάλο, γίνομαι και καμιά φορά προσβλητική. Μα το παίρνω πίσω. Μετανιώνω και το παίρνω πίσω. Δεν μπορώ. Δεν το αντέχω. Μετανιώνω στη στιγμή. Αγαπάμε και συγχωράμε…
