at a glance
Top

Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης

ταπεινός "ποιητής" της απλότητας

συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | πάτροκλος σκαφιδας */* επιμέλεια Ι γιώργος παπανικολάου

“Πρώτη φορά παίζω στη Θεσσαλονίκη, θεατρικά και μάλιστα με έναν τέτοιο μεγάλο ρόλο. Είμαι πολύ χαρούμενος! Αυτό έλεγα και σε κάποιους άνθρωπους που ήρθαν να με δουν και μετά τους συνάντησα. Δεν είχε τύχει μέχρι σήμερα, παράσταση που παίζω να ανέβει και Θεσσαλονίκη. Θεωρώ πως τα θέατρα της Αθήνας θα πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερη εξωστρέφεια, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. “Να κυκλοφορούν” οι παραστάσεις. Οι άνθρωποι θέλουν να δουν θέατρο. Είχα ένα θερμό καλωσόρισμα, παίζοντας το πρώτο τριήμερο στη Θεσσαλονίκη. Το κοινό αυτής της πόλης είναι πιο αγνό. Ο κόσμος της Θεσσαλονίκης είναι πιο “ανοιχτός” στο να παρακολουθήσει το οτιδήποτε. Είναι έτοιμος να ενθουσιαστεί, γιατί έρχεται με μεγάλη όρεξη στο θέατρο. Και αυτή την διάθεση του κόσμου, την εισπράττεις όταν παίζεις και έτσι, στις παραστάσεις στο κινηματοθέατρο Κολοσσαίον, παίζουμε με απίστευτη ενέργεια και το απολαμβάνουμε. Είναι πιο αγνά τα μάτια της Θεσσαλονίκης”. Ο Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης είναι στο rejected….

“Μεγάλωσα στην Αθήνα. Τα καλοκαίρια και το Πάσχα, πηγαίναμε στη Κρήτη. Στα Χανιά. Μικρός είχα διάφορα ερεθίσματα από το σπίτι μου. Το διάβασμα άρεσε σε όλη την οικογένειά μου και έτσι “τσίμπησα” και εγώ το μικρόβιο. Διάβαζα μικρός ποίηση. Λογοτεχνία, ότι θες μελετούσα….Στα παιδικά μου χρόνια, ήμουν και παπαδάκι στην εκκλησία και κάπως αισθάνθηκα στο ιερό, μια τελετουργία που μετέπειτα εντόπισα στη θεατρική πράξη. Ασχολήθηκα με τον αθλητισμό, οπότε ενεργοποίησα και το σώμα μου. Έψαχνα, λοιπόν, κάτι να τα συνδυάζει όλα. Κάπως έτσι οδηγήθηκα στο θέατρο. Νομίζω, η αγάπη μου για την ποίηση, το σώμα και η ιερότητα των πραγμάτων με οδήγησαν στην υποκριτική. Δεν πέρασα με τη πρώτη στο Εθνικό Θέατρο που έδωσα εξετάσεις, αλλά με τη δεύτερη. Η πρώτη ήταν- κάπως- σαν αναγνωριστική. Δεν ήξερα και ακριβώς τι να κάνω και ποια ήταν τα όρια μου και τι πρέπει να κάνω σε αυτή τη Σχολή για να περάσω. Ήταν μια δύσκολη διαδικασία, οι εξετάσεις ήταν πολύ αυστηρές. Τα παιδιά έδιναν μεγάλη μάχη για να μπουν στο Εθνικό. Επίσης, είναι τρομερό ότι έδιναν 1.100 υποψήφιοι, για να περάσουν οι 16. Βάλε με νου σου, λοιπόν, τον  ανταγωνισμό που υπήρχε. Πέρασα στη δεύτερη φάση- δεν τα κατάφερα, έφυγα στο στρατό και εκεί μέσα, άρχισα να διαβάζω περισσότερο, κατάλαβα τι μου συνέβη, ότι έπρεπε και άλλο να διαβάσω, ότι θέλω και επιπλέον μελέτη όλο αυτό…Τί να σου πω….θυμάμαι, στα μαγειρεία στο στρατό, ένας φίλος μου κρατούσε τα λόγια και έπαιζα τον “Άμλετ”, καθαρίζοντας πατάτες…σου μιλάω, για τέτοια “σκηνικά”. Στο στρατό είχα χρόνο και να σκεφτώ και να συγκροτηθώ. Και όλο αυτό με οδήγησε μέσα στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, μετά από ένα χρόνο, καθώς πέτυχα και μπήκα στη Σχολή”.

“Αγαπημένοι δάσκαλοι στη Σχολή ήταν πολλοί….Ο Ακύλας Καραζήσης με βοήθησε πολύ, η Ελένη Σκότη, η Μάρθα Φριντζήλα, η Μαρία Κεχαγιόγλου, ο Φωκάς Ευαγγελινός στο χορό, η Αμάλια Μπένετ, είχα καταπληκτικούς καθηγητές! Ένας και ένας! Στη Δραματική Σχολή ασχολούμασταν πολύ και με το σώμα. Με τη κίνηση του κορμιού. Μιλάμε για πολλές ώρες σπουδών….κι αυτό ήταν και κάτι που μου άρεσε πολύ. Δεν χόρταινα! Ήθελα συνέχεια να είμαι μέσα στη Σχολή. Γινόταν και εξοντωτικό όλο αυτό. Ήταν μια σχολή που μου έδωσε σφαιρική παιδεία. Μια παιδεία που έχει να κάνει με το πνεύμα, το σώμα, με τα εργαλεία σου, τη φωνή, με τη προσωπικότητα. Αυτοψυχαναλύεσαι με έναν τρόπο. Μαθαίνεις πως να είσαι ουσιαστικά μέσα σε μια ομάδα. Σε μια κοινότητα ανθρώπων που παλεύουμε να δημιουργήσουμε κάτι. Είναι μαγικό όλο αυτό”.

Holdin' me down
I can't believe I am drownin' somehow
Fall to my knees
I need peace from the sound
Sounds of deceivin'
My love of your pain

“Τελειώνοντας τη Σχολή, βγαίνοντας στην ελεύθερη αγορά, θέλει στοχοπροσήλωση να μη ξεφύγεις από το στόχο σου. Από τη πίστη να πράξεις όσα ονειρεύτηκες και όχι μόνο όσα σου προσφέρονται. Ανήκω σε μια γενιά που βγήκε πάνω στη κρίση. Τέλειωσα το 2014 και μαζί με τους συμφοιτητές μου βγήκαμε στον πυρήνα της κρίσης. Όταν τα περισσότερα θέατρα υπολειτουργούσαν,  “έπαιζαν” ελάχιστα σήριαλ στη τηλεόραση- υπήρχε μεγάλο πρόβλημα στο χώρο. Και εμείς βγήκαμε σε αυτό το πλαίσιο να παλέψουμε με την ανεργία, με χαμηλούς μισθούς, κάναμε πρόβες δίχως να πληρωνόμαστε γι αυτές, κάναμε “δύσκολες”παραστάσεις που παίρναμε πολύ λίγα χρήματα γι αυτές. Υπήρχε πρόβλημα. Αυτό, τους περισσότερους από εμάς, μας έκανε να πεισμώσουμε και μας έκανε πολύ δυνατούς. Δυνάμωσε τα εργαλεία μας, όσο αφορά το παίξιμο. Δυνάμωσε- τολμώ να σου πω- και τον χαρακτήρα μας. Μας έκανε πιο ταπεινούς…έτσι νομίζω. Αυτό αισθάνθηκα. Ταπεινώθηκα περισσότερο. Δεν λέω ότι έπρεπε να συμβεί αυτό, αλλά νομίζω μου έμαθε πολλά αυτή η περίοδος της κρίσης, του ψαξίματος, της προσπάθειας. Πάντα παίζει ρόλο η τύχη. Αλλά και δεν είναι ο μόνος παράγοντας που σε οδηγεί στο να κάνεις πράγματα στο καλλιτεχνικό χώρο. Η προσωπική δουλειά είναι πάνω από όλα”.

Look to the crowd
Searching for something to turn us around
Love never hides when it wants to be found
All we can know is this has to be now

“Όταν αποφάσισα να κάτσω να δουλέψω και να μελετήσω πολύ στο σπίτι μου, δεν περίμενα μόνο από την ώρα της πρόβας. Στο σπίτι έφαγα το λούκι που με πήγε παραπέρα. Όταν άρχισα να διαβάζω για τεχνικές, να ασχολούμαι μόνος μου “στουντιακά” και με κάποιους ανθρώπους που με βοηθούσαν, εκεί άρχισε το πράγμα να ξεφεύγει. Από εκεί και πέρα, άρχισα να εξελίσσομαι. Και στο ευρύ κοινό, με βοήθησε, ο Λευτέρης Χαρίτος, με τη “Μάγισσα”, όπου έγινα γνωστός στο ευρύ κοινό. Ο Λευτέρης Χαρίτος μου έδωσε την ευκαιρία. Και η κάμερα είναι μια σπουδή που δεν στην δίνει καμία Δραματική Σχολή και το καθημερινό γύρισμα που έχει φρενήρεις ρυθμούς απαιτητικότητας και “ανοιχτών κεραίων”.

“Ποιό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ελληνικό θέατρο, στις μέρες μας; Στην Ελλάδα, έχουμε πολύ καλό υποκριτικό υλικό. Και στο λέω αυτό, έχοντας δει πολύ θέατρο στο εξωτερικό. Έχουμε φοβερούς ηθοποιούς! Νομίζω, ότι το πρόβλημα μας, είναι οι σκηνοθέτες στην Ελλάδα. Είναι το πρόβλημα που υπάρχει και στο θέατρο, και στο κινηματογράφο και στη τηλεόραση: Είναι κάποιοι που κάνουν τρομερή δουλειά. Και κάποιοι άλλοι, που -οριακά- δεν ξέρουν τη δουλειά. Είτε, γιατί δεν την σπούδασαν με λεπτομέρεια, είτε, γιατί δεν την κατανοούν, όπως πρέπει. Νομίζω, ένα “τσικ” χρειάζεται για ένα ουσιαστικό αφήγημα. Πλέον, στη Τέχνη, ενώ αυξήθηκαν οι ηθοποιοί και έχουν “μεγαλώσει” τα εργαλεία τους, νομίζω λείπει μια αθωότητα. Και μια παραπάνω εξομολόγηση, που ο κόσμος δεν τη κάνει εύκολα πια. Φοβάται κάπως να εξομολογηθεί, χάνεται μέσα σε “πόρνες”, σε στυλιζαρίσματα, σε ιδέες και ξεχνάει ότι στην πραγματικότητα, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να βρίσκουμε τον πυρήνα των έργων. Αν μας αφορά εμάς κάτι και τι θέλουμε εμείς να πούμε. Μα με τεράστια ειλικρίνεια, όλα τα προαναφερθέντα. Αυτό χρειάζεται η Τέχνη μας και αυτό είναι το θέμα”.

“Με ρωτάς, αν στην εποχή που όλοι λένε το “ναι” εύκολα στο κάθετι στο καλλιτεχνικό χώρο, το να ξεστομίζεις το “όχι”, αν είναι μια δύσκολη υπέρβαση. Να σου πω, κάτι; Όταν υπάρχει μέσα σου, κάτι που θες να ακολουθήσεις και σε οδηγεί, οι επιλογές είναι πιο καθαρές. Είναι πιο απλό, φίλε μου. Εμένα δεν μου είναι δύσκολο να πω ένα “όχι”, γιατί τις περισσότερες φορές οδηγούμαι από το ένστικτο μου. Το μέσα μου, ορίζει τα “ναι” και τα “όχι”. Ούτε ο περίγυρος, ούτε κανένας άλλος που ακολουθεί τα “πείτε μου και θα είναι ναι”. Μα, το εύκολο είναι να λες “ναι”. Πολύ γρήγορα και άμεσα, έχεις μέσα σου την απάντηση για μια δουλειά, όταν στην προτείνουν. Ακούς μια ιστορία, δεν έχει να κάνει με το αν σου αρέσει ή όχι, μα το ρόλο που βαράει το ένστικτο σου και που ακριβώς σε ωθεί. Για μένα, πάντως, δεν ήταν τόσο δύσκολο να πω τα “όχι”, όπως και τα “ναι”. Το ένστικτο, αβίαστα, με οδηγεί σε όλα”.

“Πού τον “πονάω” περισσότερο τον “Όστιν” που ερμηνεύω στο “True West”; Στην έλλειψη αγάπης. Δεν πήρε αγάπη από το πατέρα και τη μάνα του, δεν τον αγκάλιασαν όταν έπρεπε. Δεν τον φρόντισαν μικρό. Δεν του είπαν “όλα είναι καλά, σε στηρίζουμε να κάνεις αυτό που θέλεις, να ελευθερωθείς”. Κι ότι έκανε για να πετύχει, το έκανε σαν αντίδραση και μόνο. Γι αυτό και στο τέλος, αποτυγχάνει”.

“Η Γιάννα Σταυράκη έκανε τεράστιο άθλο, που αντικατέστησε την Αλεξάνδρα Παντελάκη, μέσα σε τρεις ημέρες προβών, παρά το ώριμο της ηλικίας της. Είναι τρομερή γυναίκα, που έφερε βόλτα μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, αυτό το ρόλο. Δεν το πιστεύω! Είναι καταπληκτική, γι αυτό και την αγαπάμε πάρα πολύ…Σε ότι αφορά το Νίκο Ψαρρά, είναι ένα κεφάλαιο για τη δική μου ζωή. Ο Νίκος Ψαρράς είναι ένας άνθρωπος που αγαπώ πολύ. Γνωριστήκαμε στα γυρίσματα στη “Μάγισσα”, τα βρήκαμε κατευθείαν, με χιούμορ και μελέτη. Στη “Μάγισσα” πέρασα πολύ όμορφα και λόγω του Νίκου. Μου μαθαίνει πολλά πράγματα, με την εμπειρία του. Ο Νίκος Ψαρράς έχει ως κύριο χαρακτηριστικό, την ευγένεια. Είναι φοβερός συνάδελφος, λατρεύεις να παίζεις μαζί του στο σανίδι, ηθοποιάρα- “παίζει τρομερή μπάλα”. Ο Νίκος Ψαρράς “ακούει καθαρά”, αντιδράει φοβερά, ενστερνίζεται, η ψυχή του είναι μικρού παιδιού, ανοιχτός άνθρωπος. Δίχως κόμπλεξ και φραγμούς. Γι αυτό, έχει φτάσει σε αυτό το υψηλό επίπεδο υποκριτικής και είναι ο Νίκος Ψαρράς που ξέρουμε. Με εξέλιξε ως ηθοποιό, με πήγε παραπέρα ο Νίκος, στο θέατρο. Όλα αυτά τα χρόνια, περίμενα να παίξω με έναν ηθοποιό αυτού του μεγέθους, και χάρηκα που έγινε. Ο Νίκος ανήκει στους ηθοποιούς που -όταν παίζεις μαζί του- θα σου βάλει το πήχη πιο ψηλά. Στο θέατρο, καλός γίνεσαι, όταν απέναντι είναι καλός αυτός που έχεις. Όχι, επειδή εσύ είσαι καλός. Ο απέναντι σε κάνει καλό ηθοποιό και άξαφνα γίνεται ο καθρέπτης σου. It takes two to tango”…

Say, you've never seen something so beautiful
I am your dream
Tell me I'm everything you'll ever need
I am for you
Time is the key
Give me your heart
And you'll see what I see
Turning in circles to find what you seek
This is the feeling I want to release

” “…υπάρχουν κάποιοι που αγαπούν μέχρι θανάτου. Και στην επόμενη ζωή, απ΄την αρχή”, που έγραψε ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος και είναι σήμα κατατεθέν για τη τηλεοπτική σειρά “Διάφανη Αγάπη”. Ξέρεις, το έχω ζήσει αυτό το αίσθημα του έρωτα, του μεγάλου. Δεν γίνεται η ζωή χωρίς έρωτα. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει άνθρωπος να μην έχει ζήσει το μεγαλείο του έρωτα με όλα τα παρελκόμενα. Στον έρωτα μπαίνω ολοκληρωτικά. Ο έρωτας είναι η κινητήριος δύναμη όλου του κόσμου. Ο έρωτας και ο θάνατος. Σε αυτά πιστεύω, μόνο. Η αγάπη είναι η συντήρηση των πραγμάτων. Νομίζω, πως και η αγάπη παίζει ένα μεγάλο ρόλο στο σήριαλ μας. Ο “Στέφανος”, όντας νεκρός, μαθαίνει και σπουδάζει την αγάπη απέναντι στη γυναίκα του. Όπως και την αγάπη σε όλους τους συναδέλφους του. Είναι ένας άνθρωπος, που εν ζωή, δεν άκουγε κανέναν, ήταν αλαζόνας και οδηγήθηκε σε ένα τεράστιο λάθος, βάσει του χαρακτήρα του. Και τώρα, στη μεταθανάτιο ζωή, είναι έτοιμος να συγχωρέσει και να συγχωρεθεί. Αυτό είναι το ωραίο που συνάντησα σε αυτό το ρόλο. Πλέον, πρέπει να σιωπήσει, να προσπαθήσει να ακούσει και να αγαπήσει. Να βρει ένα φίλο και να δει τη γυναίκα του, με τα μάτια ενός ερωτευμένου ανθρώπου, που πραγματικά την αγάπησε”.

“Αν είναι η ζωή καλύτερη δίχως τα social media; Nομίζω, ναι..Ίσως θα έλεγα, επειδή δεν θέλω να είμαι αφοριστικός, ότι όλα είναι ωραία, αλλά με μέτρο. Νομίζω, πως όταν χάνεσαι μέσα στα social media, χάνεσαι μέσα σε μια πληροφορία, όπου το μεγαλύτερο ποσοστό της είναι ανούσιο. Με τα social media, κάπως διασκορπίζεσαι, “χαλάει το κέντρο σου”, δεν σου επιτρέπεται να συγκεντρωθείς σε κάτι συγκεκριμένο. Αυτή είναι η μάστιγα της εποχής μας. Μια συνεχόμενη “διάσπαση προσοχής” πληροφοριών. Zούμε την εποχή των fake news, των troll, των ψεύτικων προφίλ…ο άνθρωπος αρχίζει να γίνεται δύσπιστος, επειδή δεν ξέρει σε τί να πιστέψει. Είναι τόσες πολλές οι πληροφορίες που κατακλύζουν τον εγκέφαλο, όπου “χαώνεσαι”….Γι αυτό και επιλέγω τα social media με μέτρο. Δεν λέω όχι στα social. Απλά, τα βάζω με μέτρο στη ζωή μου. Άσε που δεν είμαι και άριστος γνώστης αυτής της τεχνολογίας”….

Take all my pain
I'm just a soul to be lost in your hands
Take me wherever your spirit will fade
I'll be with you till the end of our days
Holdin' me down
I can't believe I am drownin' somehow
Fall to my knees
I need peace from the sound
Sounds of deceivin'
My love of your pain

“Όταν τελειώνει η παράσταση, “αδειάζω”. Αυτό είναι τρομερό…είμαστε μούσκεμα στον ιδρώτα με το Νίκο και συζητάμε για τη παράσταση. Ηρεμούμε, σχολιάζοντας τι ζήσαμε. Όταν τελειώνει η παράσταση, είμαστε χαρούμενοι. Κυρίως, αποσυμπιέζομαι, ηρεμώ. Εγώ, δεν μπορώ να βγαίνω κατευθείαν στο κόσμο, θέλω ένα μεγάλο διάστημα σιωπής και νιώθω λίγο άσχημα, μη νομίζουν ότι δεν θέλω να βγω στο κόσμο να τους συναντήσω. Χαρά μου είναι ο κόσμος. Αλλά, σωματικά και νευρολογικά, χρειάζομαι λίγη ώρα μοναξιάς”.

Is this the time to be taking around?
Is this the line? I will cross it somehow
I'm takin' the feeling I caught from your pain
And turnin' it all into something to gain

“Λόγω των γυρισμάτων και των παραστάσεων, δεν έχω πολύ ελεύθερο χρόνο για διάβασμα. Αλλά, με το που βρίσκω λίγο χρόνο, θα σου πω, ότι αυτό το διάστημα, διαβάζω ξανά το “Γλάρο” του Τσέχωφ, όπως και στο κομοδίνο μου έχω βιβλία του Κωστή Παπαγιώργη. Ήταν ένας σύγχρονος διανοούμενος που έφυγε από την ζωή πριν κάποια χρόνια, και έχει γράψει κάποια καταπληκτικά βιβλία, όπως το “Πέρι Μέθης”. Με ρωτάς, για τον “Τρέπλιεφ”, τον ήρωα του “Γλάρου”…εννοείται πως θέλω κάποια στιγμή να τον ενσαρκώσω. Αν και μπορώ να σου πω, ότι ο “Γλάρος” με ενδιαφέρει για να τον σκηνοθετήσω. Αυτό θέλω κάποια στιγμή να το πράξω. Με ενδιαφέρει να περάσω και στο κομμάτι της σκηνοθεσίας. Είναι καλό οι ηθοποιοί να γίνονται σκηνοθέτες, γιατί ο σκηνοθέτης πρέπει να γνωρίζει και τι περνάει ο ηθοποιός. Οπότε, με κάποιο τρόπο πρέπει να έχει περάσει από τη σκηνή, να έχει πατήσει το σανίδι, για να μπορεί μετά να “κάτσει” στη καρέκλα του σκηνοθέτη”.

Hurt doesn't show when it's tryin' to rain
Feelings are all that we have to be saved
Runnin', I'm runnin' the fight to get free
Takin' the only thing that's left of me

“Με τί συγκινήθηκα, τελευταία; Χθες βράδυ, μου έστειλε προσωπικό μήνυμα μια κοπέλα στο κινητό και μου είπε “ήταν μεγάλο δώρο που είδα αυτή τη παράσταση, το “True West”, γιατί έχασα τον πατέρα μου πριν μερικές μέρες και αυτό το έργο με βοήθησε κάπως να εξαγνίσω, την αίσθηση που έχω για εκείνον”. Και μάλιστα, μου πρόσθεσε πως παρακολουθώντας τη “Διάφανη Αγάπη”, “της δίνει παρηγοριά, ότι με κάποιο τρόπο, μπορεί και να είναι δίπλα της, να την βοηθάει”. Με συγκίνησε…ξέρεις;…αυτός είναι ο σκοπός της Τέχνης….δεν ξέρω αν μετακινεί βουνά, αν μπορεί να σε μετατοπίσει εντός σου-μακάρι, αν και αυτά συμβαίνουν…αλλά, τουλάχιστον, πρώτος σκοπός της Τέχνης, είναι να παρηγορεί. Να παρηγορεί την αλήθεια σου, με ένα κατά συνθήκη ψέμα.Γιατί, όσο και αν η Τέχνη βασίζεται στην υποκριτική, η υποκριτική θέλει αλήθεια. Και όταν υπάρχει αλήθεια, η Τέχνη είναι μία παρηγοριά. Αυτό μπορεί να κάνει η Τέχνη. Είναι μια αγκαλιά που ανοίγει και τους χωράει όλους. Σε έναν κόσμο που τρέχει με απίστευτες ταχύτητες, και ο άνθρωπος δεν προλαβαίνει να αγαπήσει, να ερωτευθεί, να κοιτάξει γύρω του, να κάτσει να ηρεμήσει, να σκεφτεί, να αυτοψυχαναλυθεί, να βρει “το κέντρο” του, η Τέχνη είναι ο αντίλογος σε αυτό. Σου πατάει ένα κουμπί, παγώνει το χρόνο και αίφνης τα βλέπεις όλα αλλιώς. Αγαπάς, νοιάζεσαι, σκέφτεσαι, ονειρεύεσαι. Είναι σα να τρέχεις με χίλια στην άσφαλτο, στις μεγάλες εθνικές οδούς, ιλιγγιωδώς και η Τέχνη, σου δίνει μια μικρή παράκαμψη….κατεβάζεις ταχύτητες, “κόβεις” και με φώτα χαμηλά, μπαίνεις σε ένα χωραφόδρομο, δίχως μεγάλες ταμπέλες, που μπορεί και να σε οδηγήσει σε ένα μικρό “κήπο της Εδέμ”. Είναι λίγο αυτό; Να γευτείς στη πρώτη έξοδο από το μεγάλο διάβα, με το μεγαλείο των Τεχνών, την ποίηση της απλότητας; Ας είμαστε ειλικρινείς….Εσένα, η Τέχνη δεν σε έκανε λίγο καλύτερο άνθρωπο; Δεν σου υπενθύμισε το συναίσθημα σου; Την ποιητικότητα που κρύβεις μέσα σου; Δεν σου θύμισε, πως είναι η αγάπη για τη ζωή; Η Τέχνη, δεν σου έδειξε το φως της, μέσα σε μια απέραντα σκοτεινή αίθουσα γεμάτη από ανθρώπους;”….