at a glance
Top

Δημήτρης Μαμιός

ψυχ-ανάγνωση ματαίωσης

συνέντευξη | νίκη ζερβού */* φωτογραφίες | κωστής χατζής */* επιμέλεια | γιώργος παπανικολάου

Ο Δημήτρης Μαμιός είναι καλλιτέχνης, πέρα ως πέρα. Αισιόδοξος και χαρούμενος στην ζωή του, βαθιά ρεαλιστής και κυνικός στην δουλειά του. Βρεθήκαμε ένα όμορφο απόγευμα και μιλήσαμε για τον τρόπο που αντιμετωπίζει την καλλιτεχνική του ταυτότητα και την τέχνη εν γένη, για τις συνεχόμενες επιτυχίες του στο θέατρο και την ανάγκη του για συνεχή διερώτηση για την τέχνη και την ζωή.

Rejected: Τί σου αρέσει στην παράσταση «Αντιγόνη» του Ζαν Ανούιγ, σε σκηνοθεσία Μαρίας Πρωτόπαππα;

Δ.Μ: Είναι μια υπέροχη παράσταση με φοβερό κείμενο και αριστουργηματική δραματουργική επεξεργασία. Είναι ένα συμβολικό έργο, σε σχέση με αυτά που λέει και σε σχέση με την εποχή εκείνη. Η ιστορία διαδραματίζεται εν μέσω πολέμου και η “Αντιγόνη” αποτελεί όχημα για να μιλήσει για κάτι άλλο. Η κάθε λέξη έχει σημασία μέσα στο κείμενο.  Η σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαππα βασίζεται σε μια γλωσσική φόρμα, όπου έχει γίνει τρομερή δουλειά σε σχέση με την ακουστικότητα του κειμένου. Σκοπός της Μαρίας είναι με την λειτουργία του παραλόγου να δημιουργήσει κάτι πιο οικουμενικό, πιο συμπαντικό. Έναν ήχο που δημιουργεί την αίσθηση του πολέμου. Να βαράει στο υποσυνείδητο. Μετά τα sold out στην Αθήνα, η παράσταση ακούστηκε ακόμη περισσότερο.

Rejected: Ποιά στοιχεία του «Αίμονα», του χαρακτήρα που ενσαρκώνεις, σε συνδέουν μαζί του;

Δ.Μ.:Οι ήρωες του έργου είναι σημαντικοί για τις αξίες που πρεσβεύουν. Σκοπός μου,  δεν ήταν να μελετήσω την ψυχολογία και την ιστορία του «Αίμονα». Αυτός ο ήρωας εξυπηρετεί σε κάτι άλλο. Αποτελεί το εμπόδιο της «Αντιγόνης» που δεν την αφήνει να φτάσει εκεί που θέλει. Αυτή είναι η ωμή λειτουργία του. Το πιο προσωπικό κομμάτι του είναι η σχέση του με τον πατέρα του, το οποίο εξυπηρετεί και την απογύμνωση του «Κρέοντα». Σαν ηθοποιός οφείλω να σκέφτομαι ενεργητικά. Τι με ενεργοποιεί και μου δημιουργεί δράση. Το εμπόδιο, δημιουργεί ενεργεία σε μια σκηνή. Τα άλλα είναι φιλολογικά. Δεν παίζονται.

Rejected: Τί ακούς από τον κόσμο που σε βλέπει στο θέατρο και την τηλεόραση; Πώς βλέπεις εσύ τον εαυτό σου, μέσα σε όλη αυτή την επιτυχία;

Δ.Μ.: Στο θέατρο υπάρχει θεατής και θεατής. Τί λένε; «Ναι»-«όχι», «ναι»-«όχι». Τώρα με την τηλεόραση, με αναγνωρίζει ο κόσμος στον δρόμο. Καταλαβαίνω, όμως πως αυτό είναι κάτι που θα τελειώσει. Την δουλειά μου εγώ δεν μπορώ να την δω σαν θεατής. Το βλέπω τεχνικά το ζήτημα. Μου αρέσει να κάνω λάθη και με κρίνω όσον αφορά την τεχνική που χρησιμοποιώ. Πέρυσι, έβλεπα συνέχεια επεισόδια, για να δω τι συμβαίνει. Φέτος, δεν έχω χρόνο και δε μου βγαίνει. Μου αρέσει να λειτουργώ με βάση το τι μου βγαίνει να κάνω. Μπορεί να τα δω μαζεμένα, όλα μαζί, σε κάποια στιγμή.

Rejected: Έχεις δηλώσει πως είσαι σινεφίλ. Τί σου αρέσει να βλέπεις στον κινηματογράφο;

Δ.Μ.: Μου αρέσει πολύ ο κινηματογράφος. Απ’ τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες είναι ο Παρκ Τσαν-Γουκ με τις ταινίες «Η εκδίκηση μιας κυρίας» και το «Oldboy». Με βάζει μέσα σε αυτά που κάνει. Έπειτα, μου αρέσουν πολύ οι υπερήρωες. Παλαιότερα, μου άρεσε πολύ ο Spiderman, μετά μ’ άρεσε ο Gabit απ’ τους X-Men. Αν ήταν να παίξω κάποιον, θα ήθελα να παίξω αυτόν. Είναι αλήτης ήρωας, από οικογένεια κλεφτών. Δεν είναι ότι απλά τον τσίμπησε κάτι και έγινε υπερήρωας.

Ένας καλλιτέχνης μπορεί να ασχολείται με το οτιδήποτε. Η στάση σου στα πράγματα, σε καθιστά καλλιτέχνη.

Rejected: Ξεχωρίζεις κάποιους από τους συναδέλφους ηθοποιούς;

Δ.Μ.: Παρακολουθώ τους συναδέλφους μου και σκέφτομαι τεχνικά. Τί κάνουν; Γιατί; Εκτιμώ την δουλειά τους και παρατηρώ την εγκεφαλική τους διεργασία. Η Ελλάδα έχει πολύ καλούς ηθοποιούς. Δεν έχω αγαπημένους. Μου αρέσει να μελετώ την διαδικασία που ακολουθούν για να φτάσουν, εκεί που θέλουν να φτάσουν.

Rejected: Πώς είναι η συνεργασία σου με την ομάδα Gaff;

Δ.Μ.: Είμαστε πολύ δεμένοι και είναι όλοι τους πολύ καλοί ηθοποιοί. Με τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη και τον Κωνσταντίνο Πασσά που έχουμε παίξει και στην «Πανούκλα» μαζί, γίνονται όλα σχεδόν αυτόματα, πλέον. Ο Γιάννης Μάνθος είναι μια νέα προσθήκη που ταίριαξε υπέροχα στην ομάδα. Προχωράμε γρήγορα και πάμε to the point. Κάναμε τώρα την παράσταση «…καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς», η οποία έγινε απνευστί. Χωρίς σκέψη και βαθιά ανάλυση. Κάναμε ανάλυση της εποχής και του έργου, αλλά αυτή η έρευνα και η δουλειά μας κύλησε όμορφα, ομαλά και γρήγορα. Σκεφτόμουν «τώρα είναι σωστό αυτό που έχουμε κάνει;» και βγαίνει η παράσταση συνεχόμενα sold out. Μάλλον καλά κάναμε. Υπάρχει εξέλιξη και ζύμωση μέσα στην ομάδα.

Στο θέατρο, κάνουμε πάρα πολλές μαλακίες με πίστη. Την δουλειά μας όλοι την αντιμετωπίζουμε σοβαρά. Η σοβαροφάνεια είναι το θέμα.

Rejected: Τί πραγματεύεται η παράσταση «…καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς»;

Δ.Μ.: Είναι η αυτοβιογραφία του Χρόνη Μίσσιου και η μεταφορά του από φυλακή σε φυλακή. Στο έργο γίνονται πολλές μεταβάσεις, σε διαφορετικές ηλικίες του ήρωα. Η παράσταση βρίσκεται σε ένα εφιαλτικό- ονειρικό πλαίσιο. Έχει ενδιαφέρον η θεατρική αντιμετώπιση του θέματος. Σκοπός δεν ήταν να φτιάξουμε ρεαλιστικούς βασανισμούς ή να κάνουμε πολιτικές υποδείξεις. Αυτό το κάνει καλύτερα ο κινηματογράφος. Σε βαθιά πολιτικά έργα, όπως αυτό, εμένα μου αρέσει να στέκομαι σε πιο οικουμενικά πράγματα. Πως είναι η ζωή μέσα σ’ αυτό, η έννοια του θανάτου, της αγάπης, της έλλειψης. Αυτά είναι τα υποκριτικά και εικαστικά ζητούμενα που με ενδιαφέρουν και μ’ αρέσει να τα φέρνω στην σκηνή σαν σώμα και φωνή. Δεν με ενδιαφέρει να πω την άποψη μου στον θεατή ή να του υποδείξω κάτι. Με ενδιαφέρει να τον βάλω στην διαδικασία να σκεφτεί και να πάρει την δική του απόφαση.

Rejected: Τί σου αρέσει και τί σε δυσκολεύει στην Θεσσαλονίκη;

Δ.Μ.: Όταν έρχομαι να παίξω στην Θεσσαλονίκη, σκέφτομαι την υγρασία, γιατί επηρεάζει την φωνή μου. Θέλει μια προετοιμασία- επιπλέον- πριν την παράσταση. Ακόμη και το βράδυ που βγαίνω, προσπαθώ να μιλάω σιγά. Είναι ωραία, όμως, η ζωή εδώ. Όταν έρχομαι στην Θεσσαλονίκη, το βλέπω σαν ξερούραση. Οι ρυθμοί ζωής κάτω, όσο κλισέ κι αν ακούγεται, είναι πολύ πιο πιεστικοί. Οι ηθοποιοί στην Αθήνα, σπάνια κάνουν ένα πράγμα. Είναι όλη μέρα έξω. Εδώ κάνω ένα πράγμα. Αφήνω στο μυαλό μου τις άλλες δουλειές πίσω, παίρνω τον χρόνο μου, βλέπω την θάλασσα. Θα μου πεις θάλασσα έχει κι ο Πειραιάς. Προλαβαίνεις να τη δεις; Όχι. Θα γυρίσεις σπίτι, θα ξαπλώσεις και τέλος. Εγώ είχα τέσσερεις μήνες να πάρω ρεπό στην Αθήνα. Συν γυρίσματα, συν πρόβες, συν, συν…. Πάλι δουλειά κάνω εδώ, αλλά είναι πολύ πιο ξεκούραστα.

Rejected: Θα έφευγες ποτέ απ’ την Αθήνα;

Δ.Μ.: Όχι. Αν έρθεις και μείνεις δέκα χρόνια στην Αθήνα, δεν θέλεις να φύγεις. Το χάος που δημιουργεί ο ρυθμός της ζωής στην Αθήνα, δίνει μεγάλη ελευθερία. Το θέμα είναι, ο φόβος που δημιουργεί το χάος στους ανθρώπους. Όταν αρχίζεις να βάζεις το χάος σε τάξη, καταλαβαίνεις τα καλά του. Είναι ωραίο να ζεις δίπλα σε μια θάλασσα που μπορείς να βουτήξεις. Γιατί να μην είναι ωραίο; Σε ποιόν δεν αρέσει να χάνεται όταν το επιθυμεί.

Rejected: Ποιά είναι η άποψή σου για την κατηγοριοποίηση των ειδών στο θέατρο;

Δ.Μ.: Μέσα στην κωμωδία υπάρχει τρομερή τραγικότητα. Γελάμε με τα παθήματα του ήρωα, τα οποία στην πραγματικότητα μπορεί να είναι βαθιά τραγικά. Όλα υπάρχουν μέσα σε όλα. Δεν πρέπει να υπάρχουν κατηγοριοποιήσεις. Υπάρχουν ίσως για εμπορικούς λόγους και έχουν σχέση με τον ρυθμό του έργου. Η στεγνή κατηγοριοποίηση, όμως, μπορεί να γίνει εγκλωβιστική για τον σκηνοθέτη. Εμένα, μου αρέσει να βγαίνω απ’ αυτό. Βαριέμαι αλλιώς.

Rejected: Εφαρμόζεις και την στην ζωή σου την συνεχή διερώτηση στα πράγματα;

Δ.Μ.: Νομίζω πως είναι ο ορισμός του καλλιτέχνη αυτός. Καλλιτέχνης, δεν είναι όποιος ασχολείται με το θέατρο. Ένας καλλιτέχνης μπορεί να ασχολείται με το οτιδήποτε. Η στάση σου στα πράγματα, σε καθιστά καλλιτέχνη. Να σου δημιουργούνται ερωτήματα και να ψάχνεις απαντήσεις. Χωρίς να είναι απαραίτητο να απαντηθούν κι ακόμη κι αν απαντηθούν, να αναιρεθούν ξανά. Γενικά, δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό στην ζωή μας; Σε μια σχέση δεν το κάνεις; Είναι μια έρευνα που σε πάει παρακάτω. Ψάχνεις κάτι. Κι έτσι πρέπει να είναι για εμένα. Στο θέατρο, κάνουμε πάρα πολλές μαλακίες με πίστη. Την δουλειά μας όλοι την αντιμετωπίζουμε σοβαρά. Η σοβαροφάνεια είναι το θέμα. Αν μπορούσα να ορίσω την δυστυχία, κάπως έτσι θα ήταν. Μια ζωή χωρίς ερωτήματα. Αλλιώς τί κάνουμε; Γιατί υπάρχουμε;

Rejected: Έχεις σκεφτεί ποτέ να τα παρατήσεις;

Δ.Μ.: Θα σε μαυρίσω τώρα. Πολλές φορές, με πιάνει μια ματαιότητα. Σκέφτομαι «γιατί το κάνω τώρα αυτό;». Είναι σα να περπατάω σε μια πόλη και από πίσω όλα γκρεμίζονται. Είσαι σε έναν θίασο και πετάς απλά μπαλάκια πάνω- κάτω. Εν τέλει, εκεί που καταλήγω προς το παρόν και αυτό που με κρατάει εδώ, είναι η ανάγκη μου και τίποτα άλλο. Έχω ανάγκη να το κάνω. Δεν μπορώ, αν δεν το κάνω. Έχω ανάγκη να εκφραστώ. Βλέπω μεγαλύτερους ηθοποιούς κι αναρωτιέμαι γιατί βρίσκονται ακόμη μέσα σ’ αυτό το μαύρο σύννεφο. Μας ματαιώνουν από παντού. Μάλλον βρίσκονται κι αυτοί εκεί από την ίδια ανάγκη.

Rejected: Εσύ, τί κάνεις για να αλλάξουν τα πράγματα;

Δ.Μ.: Προσπαθώ, κάθε φορά που μου δίνεται η ευκαιρία, να γκρεμίσω το παλιό που υπάρχει για να μπορέσει να υπάρξει κάτι καινούριο. Μόνο με το γκρέμισμα γίνεται. Όλος αυτός ο μύθος που έχουν δημιουργηθεί πίσω από το επάγγελμά μας και έχει δημιουργηθεί ένα σύμπαν ψεύτικο. Πως οι καλλιτέχνες δεν είναι επαγγελματίες, αλλά τους αντιμετωπίζουν σαν θεούς. Μετά έρχεται η ματαιότητα, το σύννεφο και όλα πάνε στραβά.

Rejected: Τι θα έλεγες στους νέους καλλιτέχνες που ξεκινούν σε ένα τόσο δυστοπικό πλαίσιο την πορεία τους;

Δ.Μ.: Κάντε ομάδες, δουλέψτε, σκιστείτε. Τα πρώτα πέντε χρόνια δε θα σας μιλήσει κανείς. Θέλει υπομονή και πίστη. Πρέπει να πληρωθούμε κάπως αυτό. Δεν είναι τραγικό; Κάνεις επένδυση στην επένδυση για να φτάσεις σε ένα σημείο κάποιος που έχει οριστεί πως πρέπει να σ’ αναγνωρίσει και μπορεί να μην έχει καν ιδέα από το επάγγελμα, να σου πει πως είσαι καλός και πρέπει να πληρώνεσαι απ’ αυτό. Βλέπεις τώρα, πόσο μεγάλο αγώνα δίνουμε οι καλλιτέχνες για τα αυτονόητα στη Τέχνη μας και πόσο προσπαθούμε να πείσουμε τη Πολιτεία, ότι δεν είμαστε “απόφοιτοι Λυκείου”. Ότι οι νέοι καλλιτέχνες αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον πιστοποίησης σπουδών και εργατικότητας. Κι από την άλλη, όλοι οι νεότεροι πρέπει μόνοι σας να τρέξετε να πάρετε ευκαιρίες, να δείξετε κάτι. Πρέπει να έχετε απίστευτη πίστη και υπομονή για να παραμείνετε στον καλλιτεχνικό δρόμο. Αυτό το επάγγελμα είναι αγώνας δρόμου και βασίζεται σε πολλή, προσωπική, δουλειά. Αν κάνετε όμως, συνέχεια πράγματα και δεν σταματήσετε, θα αλλάξει το σύμπαν. Θα αρχίσουν να ξεπηδάνε δάση από παντού.