Ποιό ήταν το πρώτο σου κόμικ;

Το πρώτο κόμικ που έκανα είναι το Hayaturistic. Hayat σημαίνει ζωή στα τούρκικα, οπότε το κόμικ είναι το ταξίδι της ζωής, όπως το βλέπω εγώ. Είναι χωρίς λόγια. Ένα διαστημοπλοιάκι που συμβολίζει εμάς, τον κάθε έναν που το διαβάζει, περνάει κάποια εμπόδια που είναι μέσα στη ζωή και είναι σαν τέρατα. Το τέλος δεν το αποκαλύπτω. Διηγείται πώς έρχονται τα εμπόδια και πώς τα ξεπερνάει κανείς. Αφορά και τη ψυχική υγεία, τα τέρατα αντιπροσωπεύουν κάποιες καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, η αίσθηση μετριότητας, η τοξικότητα. Το εμπνεύστηκα επειδή μου αρέσει το διάστημα, είχα δει και το «Interstellar» εκείνο το καιρό, και ήθελα να το συνδυάσω με τα τερατάκια που φτιάχνω. Η τούρκικη λέξη στον τίτλο είναι λόγω ριζών, ο ένας παππούς μου είναι από την Καππαδοκία και ο άλλος από την Κωνσταντινούπολη, αλλά φυσικά κολλάει και με τη Θεσσαλονίκη, αφού σε μεγάλο βαθμό είναι πόλη προσφύγων. Το Hayatouristic το έκανα και animation.

Δημιουργείς και animation;

Μου αρέσει φουλ η εικόνα και δε μπορώ να μείνω μόνο σε ένα μέσο για να εκφραστώ. Ήθελα να κουνήσω λίγο τα πλασματάκια που φτιάχνω, οπότε εθίστηκα και σε αυτό. Τώρα έβγαλα κι ένα δεύτερο, είναι έτοιμο, απλώς δεν το έκανα προβολή ακόμη. Λέγεται Unusual minds και είναι ταξιδάκι κι αυτό, μπαίνει μέσα στο μυαλό μου και δείχνει από τα βάθη και τη σκοτεινιά μέχρι πάνω.

Ετοιμάζεις τρίτο τεύχος «Balkanoia» αυτό το διάστημα;

Ναι. Το «Balkanoia» είναι ένα φανζίν που ξεκινήσαμε πριν δύο χρόνια με τον Θωμά Κεφαλά. Ο τίτλος αποτελείται από δύο λέξεις. Βαλκάνια και παράνοια.   Έχουμε βγάλει δύο τεύχη και τώρα ετοιμάζουμε το τρίτο. Έχει μέσα μικρές ιστορίες κόμικς δικές μου και του Θωμά και κάποια illustrations. Λαμβάνουν χώρα στη Θεσσαλονίκη και βασίζονται στις προσωπικές μας εμπειρίες. Εγώ έχω γεννηθεί και μένω στη Θεσσαλονίκη και ο Θωμάς είχε ζήσει εδώ ως φοιτητής. Συγχρόνως, εξετάζουμε τι σημαίνει Βαλκάνια γενικότερα στη βόρεια Ελλάδα, ως νοοτροπία γιατί ειδικά η βόρεια Ελλάδα είναι Βαλκάνια, έχουμε στο αίμα μας μια μίξη Βαλκανίων και Ανατολής. Ειδικά εγώ, εμπνέομαι από πραγματικές ιστορίες για να φτιάξω τις δικές μου, απλώς τις «βγάζω» στο χαρτί καρτουνίστικα και φαντασιακά. Είναι ωραίο project γιατί ανεβάζουμε την ποιότητα και τον όγκο σε κάθε τεύχος και μάς αρέσει που κάνουμε αληθινές ιστορίες. Τόσο οι Θεσσαλονικείς, όσο και οι Αθηναίοι πιάνουν κατευθείαν το κλίμα από τον τίτλο και γουστάρουν.

Αφήνεις το στίγμα σου στα στενά της πόλης, κολλώντας αυτοκόλλητα και μηνύματα και κρύβοντας δωράκια για να τα βρει όποιος προλάβει. Πώς ξεκίνησε αυτή η δραστηριότητα;  

Πάντα ζωγράφιζα και έβαφα έξω. Έκανα γκράφιτι και τέτοια πιο μικρός. Μού άρεσε αυτό, να το βλέπει ο άλλος, ενθουσιαζόμουν πολύ με καλλιτέχνες που «πετούσαν» τη τέχνη τους μπροστά σου. Όταν έβλεπα έξω βαμμένα, ωραία πράγματα, μού έφτιαχναν τη μέρα. Οπότε μπήκα σε αυτή τη νοοτροπία, άρχισα να κολλάω αυτά που ζωγραφίζω στον δρόμο, ειδικά τα αυτοκόλλητα είναι πιο εύκολο. Το ξεκίνησα γιατί ένα διάστημα που δούλευα σε μια άσχετη δουλειά είχα μπει σε μια κατάσταση που δεν είχα πολλή έμπνευση, το art block είναι πολύ κακό. Προσπαθούσα να πιέσω τον εαυτό μου να κάνει κάτι, έστω μικρό. Άρχισα, λοιπόν, να ζωγραφίζω στη δουλειά και μπήκα στο mood κάθε πρωί πριν πάω στη δουλειά να κολλάω κάτι. Τα δωράκια τα εμπνεύστηκα από έναν Ιταλό καλλιτέχνη, που είχε αφήσει μερικά αυτοκόλλητα κάτω από μια πέτρα, για να τα πάρει όποιος τα βρει. Και ψήθηκα. Πλέον έχει γίνει σα ναρκωτικό, δε μπορώ να μην το κάνω, και όταν πάω ταξίδια. Όταν κατεβαίνω στην Αθήνα αφήνω οπωσδήποτε γιατί οι Αθηναίοι ακόλουθοι μου μού κάνουν παράπονα. Κάποια στιγμή θέλω να οργανώσω και ένα μεγάλο κυνήγι θησαυρού μέσα στη Θεσσαλονίκη. Το ότι αφήνω δωράκια και οι άνθρωποι που τα παίρνουν δε με βλέπουν ποτέ είναι και αυτό κομμάτι του μυστηρίου, όπως και το ότι δε δείχνω το πρόσωπό μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παλιότερα, που δεν είχα βάλει το όνομά μου και είχα μόνο το «The Pack», κάποιοι νόμιζαν ότι είμαι γυναίκα ή ότι είμαστε πολλοί. Είναι πολύ ωραίο που μόνο όταν έρχονται στις εκδηλώσεις, οι άνθρωποι βλέπουν ποιος είμαι. Η τέχνη είναι «ψυχολόγος» και πιστεύω στις καραντίνες μας έσωσε εμάς που ασχολούμαστε μαζί της. Εμένα με κράτησε, θα είχα πρόβλημα αλλιώς.

Γιατί πιστεύεις ότι τα αυτοκόλλητα είναι σημαντικά;

Με τα αυτοκόλλητα βλέπεις κάθε μέρος τι είναι. Σε κάθε μπαρ βλέπεις τα αυτοκόλλητα που έχει στο WC και καταλαβαίνεις πού έχεις πάει. Οριοθετούν περιοχές, ειδικά πολιτικά αυτοκόλλητα ή αυτοκόλλητα ομάδων. Για παράδειγμα, όταν ταξίδεψα στη Δρέσδη, μπορούσα να καταλάβω από τα αυτοκόλλητα πόσο «δεξιά» είναι η πόλη.

Πόσα χρόνια συμμετέχεις στο Comic N’ Play;

Στο Comic N’ Play συμμετέχω από το 2019, από την πρώτη φορά που έγινε στο λιμάνι.

Το φετινό θέμα του Comic N’ Play είναι η μαγεία. Τι σημαίνει μαγεία για εσένα; Την εντοπίζεις στην καθημερινότητα ή μόνο στα παραμύθια;

Πάντα μου άρεσε η φαντασία. Όταν είσαι μικρός η φαντασία σου «τρέχει», αλλά όσο μεγαλώνεις και αντιμετωπίζεις τη ζωή αρχίζει να φεύγει, γίνεσαι πιο σοβαρός. Αυτό που ονομάζω «σκληρός ρομαντισμός» είναι ότι κρατάς παιδικά πράγματα, τη φαντασία, τη μαγεία και τα προσαρμόζεις στην πραγματικότητα. Το στοίχημα είναι να μπορέσεις να τα συνδυάσεις, χωρίς να μπεις σε  φούσκα που αν σπάσει και σε χτυπήσει η πραγματικότητα θα πεις «αντίο». Όταν είσαι ενήλικας, μπορείς ώριμα να αποφασίσεις να κρατήσεις την παιδικότητά σου. Φτιάχνοντας χαρακτήρες δικούς σου ή παίρνοντας έμπνευση από καταστάσεις και χαρακτήρες της κοινωνίας και μετά τα μετατρέπεις, όπως κάνω εγώ. Φτιάχνω φαντασιακά όντα, αλλά από πίσω συνδέονται με πραγματικούς ανθρώπους. Αυτό θεωρώ μαγεία. Μου αρέσουν και γενικώς οι συμβολισμοί, ο «μυστικισμός». Αν ακούσω ότι υπάρχει ένα στοιχειωμένο σπίτι δε θα πω ούτε ότι ισχύει ούτε ότι δεν ισχύει. Με ψήνει η αίσθηση γιατί μού έχει μείνει το παιδικό. Μεγάλο παράδειγμα μετατροπής είναι ο Τόλκιν, που είναι από τους αγαπημένους μου. Έζησε δύο πολέμους, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πολέμησε κιόλας. Τη βία που βίωσε τη μετέτρεψε σε αυτόν τον μαγικό κόσμο που ξέρουμε. Πήρε την πραγματικότητα και την προσάρμοσε στα δικά του δεδομένα. Έτσι έφτιαξα κι εγώ την «αγέλη» μου, οι χαρακτήρες είναι άνθρωποι, τις καταστάσεις που έχω ζήσει εγώ ή άλλοι τις έχω προσαρμόσει στον μαγικό μου κόσμο. Η μαγεία σώζει μυαλά, όπως και οι τέχνες. Να μπορείς να παίρνεις μια σκληρή κατάσταση και να τη μεταφέρεις, να μαγεύεις κάποιον με αυτή, να βλέπει ένα άτομο ένα σχέδιο μου και αμέσως να συνδέεται, να λέει το έχω ζήσει αυτό, ή να σοκάρεται, αυτός είναι ο ορισμός μου για τη μαγεία.

Γιατί διάλεξες το πάρκο Χατζηανδρέου για τη συνέντευξη;

Λόγω του ότι η γιαγιά μου έμενε λίγο πιο κάτω και έκανα συνέχεια βόλτες και λόγω του ότι ανεβαίνει προς την Άνω Πόλη, που είναι η παλιά πόλη. Έχει μείνει το τείχος και πάντα όταν έβλεπα παλιά κτίσματα σκεφτόμουν τι έχει συμβεί στο παρελθόν. Εδώ στα τείχη έχουν πέσει κορμιά. Σκέφτομαι πριν 1000 χρόνια τι φάση θα έπαιζε εδώ, ποιοι θα κάθονταν, τι θα συζητούσαν. Φαίνεται όλη η πόλη από εδώ, αλλά η βοή της σταματάει με το που περάσεις την Αγίου Δημητρίου, είναι πολύ πιο ήσυχα εδώ, ξεφεύγεις κατευθείαν. Η ιστορία ανήκει σε όλους μας, δεν ανήκει σε κάποια πολιτική πλευρά. Όταν το συνειδητοποιήσεις αυτό, φεύγει ένα μαύρο κουτί από το κεφάλι σου. Εγώ το κατάλαβα όταν πήγα στο γήπεδο του ΠΑΟΚ και είδα τη μάζα, εκεί πρέπει να είμαι ενωμένος με τους άλλους οπαδούς παρά τις διαφορές μας, αν γίνουμε μικρές μικρές ομάδες θα μας «διαλύσουν» οι απέναντι. Οι μικρο-κοινωνίες είναι φούσκες, πρέπει να μάθεις να ζεις με τους άλλους και να έχεις ανοιχτό μυαλό.

Γράφεις τα μηνύματα που αφήνεις και σε άλλες γλώσσες;

Είχα κάνει ένα project που είχα γράψει σε όλες τις γλώσσες των Βαλκανίων, Σέρβικα, Βουλγάρικα, Αλβανικά, Τούρκικα και Ρουμάνικα. Και Ρωσικά γιατί μού αρέσουν οι γραμμές, τα κυριλλικά βγάζουν  βαλκανικό vibe και όλη η ανατολική Ευρώπη, η πρώην Σοβιετική Ένωση, έχει την αισθητική της μαυρίλας που μού ταιριάζει. Οι βαλκάνιοι έχουν την ίδια τρέλα με εμάς τους βορειοελλαδίτες. Μοιραζόμαστε τη φιλικότητα και τις εξάψεις θυμού. Σε μια μπλούζα που έβγαλα πρόσφατα έγραψα «μαγεία» στα ρωσικά γιατί «κολλάνε» και με τα σχέδια μου αυτά τα γράμματα.

Πες μου τρία τυχαία πράγματα για τον εαυτό σου.

1)Σκληρός Ρομαντιστής

2)Αισιόδοξος μέσω της τέχνης μου, παρά τα όσα συμβαίνουν ελπίζω ότι θα φτιάξουν τα πράγματα κάποτε.

3)Πεισματάρης

Υπάρχει κάποια σκέψη που σε κρατάει ξύπνιο το βράδυ ή κάποια που σε σηκώνει από το κρεβάτι το πρωί;

Το μυαλό μου δουλεύει συνεχώς, αλλά μόνο όταν γίνεται κάτι σοβαρό σε εθνικό επίπεδο μένω ξύπνιος το βράδυ, όπως τα Τέμπη που είχα φίλους στα πίσω βαγόνια του τρένου και ο αδελφός μου είχε γυρίσει από Αθήνα με το προηγούμενο δρομολόγιο. Κατά τα άλλα, κοιμάμαι, γιατί έχω τη συνείδησή μου ήσυχη, ξέρω ότι έχω κρατήσει τις αξίες μου. Το πρωί, το μυαλό μου γυρίζει γύρω από τα πράγματα που έχω να κάνω, είναι κουραστικό μερικές φορές, αλλά μού δίνει κίνητρα, ξυπνάει όντως ο εγκέφαλος μου, επειδή θέλω να δημιουργήσω και αυτό είναι καλό.

Το κλείσιμο της συνάντησης μας ήταν μαγικό, καθώς είδαμε τον «The Pack» εν δράσει, να ψάχνει το τέλειο σημείο και να κολλάει ένα αφισάκι με το όνομα του. Αν θέλετε να ανακαλύψετε το πρόσωπο που κρύβεται πίσω από την «Αγέλη», αρκεί να αναζητήσετε τον Σάββα στο Artist Alley του Comic N’ Play, 29 Νοεμβρίου με 1 Δεκεμβρίου.

Instagram: thepack_art_