at a glance
Top

Οι σημειώσεις της Έφης Μπίρμπα

κείμενο Ι έφη μπίρμπα*/* φωτογραφίες | σοφία γεωργοβασίλη */* επιμέλεια | γιώργος παπανικολάου

η καρδιά της Έφης...

“Η ενορχήστρωση μιας ανάβασης στην Θεσσαλονίκη, playlist με εισαγωγή Michael Mayer-Blackbird Has Spoken. Ανυπομονώ. Είναι το περπάτημα σ’ αυτή την πόλη, θεραπεία, είναι το μύρο του Αγίου Δημητρίου που σε συντροφεύει υποστατικά, είναι ο καφές στην παραλιακή αναπνέοντας τον μπλε ορίζοντα. Είναι μουσική η Θεσσαλονίκη… είναι η αγαπημένη μου playlist, είναι έμπνευση η πόλη αυτή, ο χώρος που σου προσφέρει, αγκαλιάζει την σκέψη η πόλη αυτή. Ίσως γι’ αυτό, κάθε φορά που ερχόμαστε εδώ επιστρέφουμε, νιώθουμε πως κάτι δοκιμάζεται σε βάθος. Σαν να επιβεβαιώνεται μια αίσθηση που είχαμε από καιρό. Κι αυτή η συνάντηση με τα πρόσωπα της πόλης, ευλογία…

Απ’ το «άτιτλο», τον Σωσία, τον Ριχάρδο Β’, το Όνειρο ενός Γελοίου, αποθήκη μνήμης αυτό το θέατρο, το Αριστοτέλειο, συνοδοιπορία 15 χρόνων, θαλπωρή. Ανυπομονώ, άλλη μια σκηνική μεταμόρφωση, να φορέσει blue hue, μπλε αντανακλάσεις σε μεταλλικό περιβάλλον. 

Με τα κείμενα συναντιόμαστε οι άνθρωποι, η Καρδιά του Σκύλου ήταν μια ήσυχη εισβολή. Ένα κείμενο που, ενώ ορίζεται μέσα στις ιστορικές συντεταγμένες του, εκπέμπει μια ραδιενεργή ανησυχία που διαπερνά εποχές. Απ’ το ρωσικό 1925, με τα απομεινάρια της επανάστασης και την αρχή της δυστοπίας της οποίας την εξέλιξη βιώνουμε σήμερα. Την στρέβλωση της Αλήθειας, την υπονόμευση της. Το θολό βλέμμα, η μυωπική αισθητική μας για την πραγματικότητα γίνεται σημαία.  

Ο Μπουλγκάκοφ, με την υψηλή ειρωνεία του κλασικού διανοούμενου που επιμένει να μη στρέφει το βλέμμα αλλού, μας προσφέρει μια αφήγηση για τον τρόμο μπροστά στο ανοίκειο που εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε. Ο σκύλος που γίνεται άνθρωπος δεν είναι παρά η επιτομή της ανθρώπινης αλαζονείας: ένα πρόσωπο γελοίο και τραγικό, κατασκευασμένο με τις καλύτερες προθέσεις, “για την βελτίωση του ανθρώπινου είδους”, επιβάλλοντας, βιάζοντας, διαταράσσοντας. Μια οντολογική αποτυχία. Η “Καρδιά του Σκύλου” δεν κλείνει πληγές. Ρωτά με χιούμορ και θλίψη “πόση ανθρώπινη παρέμβαση αντέχει ο κόσμος, πριν πάψει να είναι ζωντανός;” Πίσω από κάθε λέξη του Μπουλγκάκοφ, ένας παλμός. Σαν σκυλί που ανασαίνει στο σκοτάδι και μας μυρίζει.

Η παράσταση, χώρος δοκιμής. Όχι επικύρωσης. Κάθε βράδυ μια παλμική δόνηση, αν όχι δεν έχει νόημα, ματαιότης, Κι ίσως γι’ αυτό, η μακροχρόνια συνεργασία με τον Άρη έχει αποκτήσει τον κοινό ρυθμό. Ένας κοινός παλμός. Σκάβοντας ορθώθηκε το σκηνικό κέντρο της παράστασης, η εγκάρσια τομή στον ορίζοντα της σκηνής. Κι ο Άρης πάντα στην καρδιά, του έργου, της σκηνής. Σιωπώ μπροστά στο μέγεθος της εκκωφαντικής ταπείνωσης που διέπει την σκηνική του παρουσία. Στο μέτρο, την σωματική του οικονομία. Στον χώρο που δημιουργεί για την αμηχανία της σκηνικής ανατροπής. Εκεί αναπνέει ο Άρης. Σιωπώ.

Και το κοινό επιστρέφει στο θέατρο. Ίσως επειδή η εποχή αποιεροποιεί την συνάντηση. Η σκηνή επανακτά το προνόμιο της φυσικής παρουσίας. Η ένταση της σκηνικής πραγματικότητας. Η βιωματική της συνθήκη.

Θεσσαλονίκη, σε κοιτάζει ο Άθος…”

*η Έφη Μπίρμπα σκηνοθετεί τη “Καρδιά του σκύλου” που θα παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη, στο θέατρο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ, από 25 Απριλίου. Ερμηνευτές: Άρης Σερβετάλης, Αργύρης Πανταζάρας, Ηλέκτρα Νικολούζου, Μιχάλης Θεοφάνους, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, Αλεξάνδρα Καζάζου, Σπύρος Δέτσικας.