at a glance
Top

Γρηγόρης Βαλτινός

κείμενο | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | αρχείο γρηγόρη βαλτινού

Μια ιστορία μικρή

Μαζί με τα χρόνια της δραματικής σχολής, όπου είχε ξεκινήσει να παίζει σε παραστάσεις ταυτόχρονα σπουδάζοντας, αισίως ο Γρηγόρης Βαλτινός ακουμπά τα σαρανταπέντε χρόνια στο ελληνικό θέατρο. Το αγόρι από τη Κατερίνη, φαινόταν από όταν πρωτοξεκίνησε και πάτησε στο σανίδι, ΄ότι είχε έρθει για να μείνει. Και παραμένει με ένα αξιοζήλευτο θεατρικό ρεπερτόριο, έχοντας υπηρετήσει όλα τα είδη θεάτρου, πάντα με σύνεση, αξιοπρέπεια και προπάντων ψυχή.Σαν χθες, τον θυμάμαι στο θέατρο ΑΜΙΡΑΛ, με το Γιάννη Βούρο να είναι “Εκτός Ελέγχου” και οι ουρές στην οδό Αμερικής να φτάνουν τη Πανεπιστημίου. Με τη Κάτια Δανδουλάκη στο θέατρο ΔΙΟΝΥΣΙΑ να παίζουν “Άμπρα Κατάμπρα” παρέα με το Γιώργο Παρτσαλάκη-μόλις έχει βγει στο ελεύθερο θέατρο, την Άννα Καλουτά και μια…γάτα παρέα, στην οδό Αμερικής.

Ο Γρηγόρης Βαλτινός ήταν πολύ μπροστά για την εποχή του. Με σύμμαχο-παραγωγό το Γιώργο Λεμπέση έφτιαχνε μιούζικαλ, τις εποχές που το είδος και το θέαμα ήταν άγνωστο στην Αθήνα και καλούσε στο πλάι του τη Σοφία Βόσσου και την Έλλη Πασπαλά. Ένα μιούζικαλ για τον “Τσέχωφ” με ένα τραγούδι να το παίρνεις μαζί σου φεύγοντας από το θέατρο και να σιγοτραγουδάς πως “ο Τσέχωφ είναι άγιος”.

Και αν δεν πήγαινε και τόσο καλά εισπρακτικά εκείνη η παράσταση, στο καπάκι ήξερε να φτιάχνει το πιο γλυκό μπουλβάρ, το  “Πρόσεξε το σκαλοπάτι” με τη Κοραλία Καράντη και το Φίλιππο Σοφιανό.

O Γρηγόρης Βαλτινός έκανε μια τεράστια θεατρική επιτυχία με την “Ερωτική Αναρχία”. Στο θέατρο ΛΑΜΠΕΤΗ του Γιώργου Λεμπέση, παρέα με τη Πέμυ Ζούνη, τον Άγγελο Αντωνόπουλο και την Αλεξάνδρα Λαδικού έφερνε τεράστια εισπρακτική-μα και καλλιτεχνική νίκη, με ένα έργο, που έπειτα περιόδευσε σε Θεσσαλονίκη και όλη την Ελλάδα, λαμβάνοντας διθυραμβικές κριτικές. Μια θεατρική γιορτή ήταν η “λέσχη” αυτού του έργου.

Με τον Λεμπέση, αποτόλμησαν το μεγαλύτερο εγχείρημα που έχει πράξει θεατρικός επιχειρηματίας και θιασάρχης. Καλοκαίρι του 1997, όλα άλλαξαν στο θεατρικό χάρτη της Αθήνας. Στη Πατησίων, απέναντι από το Μουσείο, στο θέατρο ΑΘΗΝΑΙΟΝ, “Ο Βιολιστής στη στέγη” σε σκηνοθεσία Κώστα Τσιάνου, με τον ίδιο στον ομώνυμο ρόλο και τη Μάρθα Βούρτση στο πλάι του, έμελλε να καταχωρηθεί με χρυσά γράμματα, στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου. Μια παράσταση-ορόσημο στη πορεία του, που έφερε σεισμική δόνηση στα τότε θεατρικά λιμνάζοντα ύδατα. Ο “Βιολιστής” είχε για κόρες την Τάνια Τρύπη, την-τότε ανερχόμενη-Πέγκυ Τρικαλιώτη και την Εβελύνα Παπούλια-μόλις έχει επιστρέψει από το εξωτερικό και έχει ξεκινήσει γυρίσματα-Ιούλη μήνα- για τη νέα σειρά του Αλέξανδρου Ρήγα “Μέχρι χθες ήμασταν ξένοι”. Που τον Οκτώβρη ξεκίνησε στο Mega με το αλλαγμένο τίτλο “Δύο Ξένοι”.

“Ο Βιολιστής στη στέγη” αποτέλεσε τομή για τα θεατρικά ελληνικά δεδομένα. “Παραμιλούσε” η θεατρική καλοκαιρινή Αθήνα, για την πανάκριβη παραγωγή, που αισθητικά δεν είχε τίποτα-μα τίποτα-να ζηλέψει από παράσταση του Λονδίνου. Εκείνο το βράδυ στο ΑΘΗΝΑΙΟΝ, όταν πρωτόδα το Βαλτινό στο “Βιολιστή στη Στέγη” κατάλαβα το υψηλό επίπεδο θιασάρχη στο οποίο πέρασε, το μέγεθος του σπουδαίου καλλιτέχνη, που η πορεία του στο σανίδι, θα παραμένει πάντα και πορεία ζωής του θεατή. Σαν τον ταπεινό εμένα.
Που τον είδα, στο “Στοίχημα” σε μια ερμηνεία μαζί με το Σταύρο Ζαλμά και τη Πέμυ Ζούνη, να σου φέρει “σύννεφα” στα μάτια, με δυσκολία να μη “βρέξουν”.

Και στο ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ, παραμονές της Επιδαύρου, ο κόσμος σύσσωμος να συρρέει έξω από τις πόρτες του αρχαίου θεάτρου, μπας και μπορέσει να δει λίγη πρόβα από τον “Οιδίποδα Τύρρανο”, γιατί τα εισιτήρια των δύο επόμενων ημερών είχαν εξαντληθεί. Ο Γρηγόρης Βαλτινός αποθεώθηκε στο ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ, διότι και εκεί ερμήνευσε αρχαία τραγωδία, το ίδιο καλοκαίρι.Για την ακρίβεια η πρεμιέρα του “Οιδίποδα” πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη, στο ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ που άνοιξε έπειτα από 1500 χρόνια τις πύλες του. Μια ιδέα του Νίκου Κούρκουλου, τότε διευθυντή του Εθνικού που απλά…συνέβη! Ακολούθησε περιοδεία σε Νέα Υόρκη και Λατινική Αμερική.

Μα και πάντα, ήξερε να βρίσκει έργα που χαρακτηρίζουν άρτια και την εποχή. Ποιος ξεχνά το “ΔΕΙΠΝΟ ΜΕ ΦΙΛΟΥΣ”, με τη Κοραλία Καράντη, την Αλεξάνδρα Παλαιολόγου και το Κλέωνα Γρηγοριάδη, σε θέατρο ΛΑΜΠΕΤΗ για δύο χρόνια και θέατρο ΕΓΝΑΤΙΑ Θεσσαλονίκης, Απόκριες….ποιος δεν θυμάται την υπέροχη σκηνή του φινάλε στο υπνοδωμάτιο, με ένα ζευγάρι (Βαλτινός-Καράντη) να υπόσχεται στους εαυτούς τους, πως μαζί θα τα πολεμήσουν όλα! Και ανία, και γκρίνια, και ψιλοζήλιες και όλα! To “Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ”, όταν ο “βασιλιάς” Βαλτινός το σκέφτεται στο θέατρο ΛΑΜΠΕΤΗ και έπειτα στο θέατρο ΑΝΑΤΟΛΙΑ της Θεσσαλονίκης, μπορεί να καμαρώνει.

Μαζί με τη Πέμυ Ζούνη (μετά τον θρίαμβο που λεγόταν “Ανθή”) βουτήξαν στα βαθιά και βγήκαν όχι απλά κερδισμένοι-ευλογημένοι από το “κέντημα” που έπραξαν για το κοινό τους, στις ερμηνείες.

Ο Γρηγόρης οφείλει να είναι και για κάτι άλλο περήφανος. Το “Ψηλά από τη Γέφυρα” του Μίλερ. Μια παράσταση που ανέβασε υποδειγματικά στο θέατρο ΒΡΕΤΑΝΙΑ, μετά την σημαντική επάνοδο του, στο χειμερινό θεατρικό θιασαρχικό “παιχνίδι” με τη Πέγκυ Σταθακοπούλου, παίζοντας το “Μη γελάτε, είναι σοβαρό”, στο θέατρο Βρετάνια.

Ο σπουδαίος θεατράνθρωπος βρέθηκε και στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, παίζοντας παρέα με τον άλλον πυλώνα του πολιτισμού μας, Σταμάτη Κραουνάκη, “ΑΧΑΡΝΗΣ” σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη.Μια παράσταση που καταχωρήθηκε στη καρδιά των θεατών, ως ένα από τα πιο λυτρωτικά θεάματα που έχουμε δει, από το Σταμάτη και το Γρηγόρη. Επίδαυρος, Δάσους, Βασιλικό Θέατρο και μια περιοδεία ανά την Ελλάδα, παντού να κρέμονται σα τα σταφύλια ο κόσμος.

Ο Βαλτινός λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση, την οσμίζεται ως ευφυής καλλιτέχνης και ανεβάζει μαζί με τη Κατερίνα Λέχου, το “Φυλακισμένο της διπλανής πόρτας”. Παράσταση που έδρεψε δάφνες σε ΙΛΙΣΙΑ και ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΝ.

 

Δεν υπάρχει έργο που ανεβάζει, που να μη προσπαθεί με νύχια και με δόντια, να φέρει και στη Θεσσαλονίκη, να το απολαύσουν οι θεατρόφιλοι όχι μόνο των Αθηνών.

Ο “Επιθεωρητής έρχεται” με εκείνον να δίνει στον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο τον ομώνυμο ρόλο, και το Γρηγόρη να σκηνοθετεί, τον ορισμό της αισθητικής και του αστυνομικού μυστηρίου. Η δε ερμηνεία του, καθηλωτική.

To καλοκαίρι που ενσαρκώνει στο έργο για το Μίκη Θεοδωράκη, δεν λησμονιέται.  Ένα βράδυ στο Ηρώδειο, “με αυτά που ΄κάψαν το σανίδι”, να βγαίνει να χορεύει, να τραγουδά, να συνεπαίρνει. Τα έργα-επιτυχίες, ποτέ δεν τον αφήνουν σε ησυχία. Πάντα επιστρέφει και πάντα πιο μεστά παίζοντας τα. Αυτό συνέβη και με το “ΔΕΙΠΝΟ ΜΕ ΦΙΛΟΥΣ”, αυτό-σαφώς- και με τη παράσταση που έχει σημαδέψει τη βαρυσήμαντη καριέρα του, το “Βιολιστή στη Στέγη”.Την τελευταία φορά χάζευα στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, σε παραγωγή του αείμνηστου Μιχάλη Αδαμ, πόσο βαθιά έχει εντρυφήσει και πόσα απλά πλανιέται η ενέργεια του Γρηγόρη, μέσα στο “γαλατά Τεβιέ”. Ρόλος ζωής. Ή μήπως ο Γρηγόρης στη ζωή; “Πλούσιος αν ήμουν” που λέει και το τραγούδι της παράστασης-όχι…Όχι-όχι! Βγάζεις το “αν” από το τραγούδι και το γνωρίζεις. Έχοντας δει το Γρηγόρη Βαλτινό στο σανίδι, είσαι πλούσιος. Πλημμυρίζει η ψυχή σου, μεράκι, τσαγανό, ερμηνεία, κυτταρική αναταραχή. Δεν είναι καθόλου λίγο. Ο Θεός του Θεάτρου τον έχει προικίσει το Γρηγόρη-όσο ελάχιστους. Μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού. Γι αυτό και του έδωσε μεγάλους ρόλους, σπουδαίες συνεργασίες, τεράστιες καλλιτεχνικές συγκινήσεις. Και ένα σύμπαν ολόκληρο να τον αγαπά. Να γεμίζει ασφυκτικά τις πλατείες των θεάτρων, κάθε βράδυ, χρόνια και χρόνια τώρα,  όπου πρωταγωνιστεί.Σα τώρα τον θυμάμαι με τη Ζέτα Μακρυπούλια, στο “Ήρθες και θα μείνεις”, ένα έργο για δύο. Μια παράσταση που παιζόταν από το Γενάρη του ΄15 στην Αθήνα. Και τέλος Νοέμβρη, της επόμενης σεζόν, τελευταία Κυριακή, στο θέατρο της οδού Παπαδιαμαντοπούλου, οι 580 θέσεις του ΙΛΙΣΙΑ γέμισαν και προστέθηκαν όσες καρέκλες μπορούσε να χωρέσει ο χώρος. Κι ύστερα sold out Χριστούγεννα στο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ. Όπως και με το “Ω, Θεέ μου”, ένα χρόνο μετά. Και σε χαλεπούς καιρούς, με covid και μέτρα αυστηρά, φέρνει ένα κείμενο αριστούργημα, που αγάπησε στην Αθήνα, το κοινό κι όλοι οι κριτικοί. “Κάθε Τρίτη με το Μόρι”.

Ο Βαλτινός αγαπά το κοινό και εκείνο τον λατρεύει.  Στο “Da” για δύο χρόνια στο ΙΛΙΣΙΑ της Αθήνας, γίνονταν το αδιαχώρητο. Στη Θεσσαλονίκη του επέστρεψε. Την περπατά και τη χαίρεται, τώρα που μιλάμε. Στη Θεσσαλονίκη του. Αυτή που αγαπά και εκείνη-ναι-,ναι!-τον λατρεύει. Τον έχει για καμάρι της και τον χειροκροτά θερμά.

Τα βράδια, άμα σας βγάλει ο δρόμος σας απέναντι από το Λευκό Πύργο, και ακούσετε λίγο πριν τα μεσάνυχτα, έξω από το ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΝ,  το χειροκρότημα να είναι ασταμάτητο και ο αγέρας της θάλασσας να το “βολτάρει σε όλη τη πόλη”, μην απορήσετε. Η Θεσσαλονίκη καμαρώνει για το Γρηγόρη της, που είναι επάξια βασιλιάς του ελληνικού θεάτρου. Με στέμμα, “αίμα”, κόπο, ψυχή και χαμόγελο μικρού παιδιού. Σα του σπουδαίου Γρηγόρη Βαλτινού.