Οι σπουδές του ξεκινούν στο Studio του Herbert Berghof, το φυτώριο του Actor’s Studio. Pacino, Keitel, Streisand, Gene Wilder ξεκίνησαν τις σπουδές τους από το studio του συζύγου της Uta Hagen πριν πάρουν προαγωγή για τη μεγάλη των ηθοποιών σχολή, το Actor’s Studio της Νέας Υόρκης. Εκείνη την εποχή, η διαμάχη δύο εκ των ιδρυτών της σχολής, του Lee Strasberg και της Stella Adler, οδήγησε την τελευταία στο να πάρει το καπελάκι της και να ιδρύσει τη δική της σχολή. Εκεί που ο De Niro, ανάμεσα σε άλλους, ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του ως ηθοποιός.

Η διαφωνία των δύο δασκάλων επικεντρώθηκε σε διαφορετική ερμηνεία της στανισλαβσκικής παρακαταθήκης: συγκινησιακή μνήμη, εμπιστοσύνη στις παρορμήσεις, απρόσμενες αντιδράσεις κράτησε ο Strasberg από τη ρώσικη σχολή, δράσεις, δοσμένες περιστάσεις, status και τυπολογία η Adler. Μέντορας του Pacino, o πρώτος. Δάσκαλος του De Niro, η δεύτερη. Εκεί κρύβεται και η μεγάλη υποκριτική διαφορά των δύο μεγάλων υποκριτών: το μυαλό του De Niro απέναντι στην ψυχή του Pacino.

O De Niro ελάχιστα έχει εργαστεί ως stage actor. Περιόρισε το ρεπερτόριό του με μία πολύ συνειδητή επιλογή: να μην αναλάβει ρόλους κλασσικών έργων, χαρακτήρες που να μην υπάρχουν γύρω του για να μελετήσει. Πόσες “ιστορικές” ταινίες με τον De Niro θυμάσαι; Πόσες ταινίες εποχής; Αυτό είναι και άλλο ένα σημείο κριτικής απέναντί του: οι χαρακτήρες που πλάθει είναι πάντα συνηθισμένοι άνθρωποι του διπλανού διαμερίσματος. Κανένας Οιδίποδας, κανένας Μάρκος Αντώνιος, κανένας Kennedy.

Οι ταινίες του, πάνω από 100. Όρεξη να ’χεις να βλέπεις. Το 1980 γίνεται ο πρώτος που βάζει 27 κιλά τρώγοντας μακαρονάδες επί 6 μήνες για να ενσαρκώσει ρόλο (Οργισμένο Είδωλο). Ένα παχύ σώμα γίνεται βαρύ στις κινήσεις του, γρήγορο και κοφτό στις ανάσες του. Και η ανάσα είναι η ουσία της ύπαρξης – η ζωή. Η υποκριτική στα χέρια του γίνεται τέχνη ειλικρίνειας. Ένα ψέμα, αλλά με όρους αλήθειας. Από το να υποκρίνεται, επιλέγει να ενσαρκώνει.

Έχει ήδη προηγηθεί ο Ελαφοκυνηγός (1978), το New York, New York (1977), o Ταξιτζής (1976), ο Νονός: Μέρος ΙΙ (1974). Για το τελευταίο μάλιστα κερδίζει Oscar Supporting Role για τον ίδιο ρόλο που ερμήνευσε ο Marlon Brando δύο χρόνια νωρίτερα, ανατρέποντας την άποψη ότι «ο Brando ερμήνευσε τον ρόλο μοναδικά». Ίδιος ο χαρακτήρας, μικρότερη η ηλικία του, ελάχιστα τα αγγλικά του, πολλά τα ιταλικά του.

Δυο χρόνια δουλειά ως οδηγός ταξί για να “καταλάβει” τον χαρακτήρα του Travis Bickle. Βέβαια, η ταινία αφορά έναν βετεράνο του Vietnam με PTSD πολύ περισσότερο απ’ ότι έναν οδηγό ταξί. Η εργασία του, ωστόσο, ως ταξιτζή τον φέρνει σε άμεση επικοινωνία με κόσμο της νύχτας, με πολλούς απρόσμενους, διαφορετικούς χαρακτήρες. Ταξί: το πανεπιστήμιο του δρόμου. Εκεί ακούει ιστορίες. Και η υποκριτική κρύβεται στο πώς ο ηθοποιός ακούει, όχι πόσο καλά τονίζει τις λέξεις στον μονόλογό του.

Ο De Niro είναι ιδρυτής του TriBeCa Film Festival, όπου δίνεται βήμα σε νέους καλλιτέχνες να παρουσιάσουν τη δουλειά τους (αν και είναι εμβληματική η ομιλία του στο Tisch School of Fine Arts, όπου με μεγάλο θράσος συνεχάρη τους απόφοιτους με τη φράση “You’re fucked”, για να συμπληρώσει με τις φράσεις “Το καλύτερο των δυνατοτήτων σας δε θα είναι αρκετό. Πρέπει να σας οδηγεί το πάθος”).

Είναι επίσης πολιτικά παρεμβατικός, ιδιαίτερα στην περίοδο Trump. Ένας καλλιτέχνης με ευθύνη. Ένας καλλιτέχνης με μυαλό. Η ψυχή, εξάλλου, φεύγει μόνο όταν το μυαλό σταματήσει να λειτουργεί.

(Το Wizard of Lies είναι περσινή τηλεοπτική παραγωγή του HBO σε σκηνοθεσία Barry Levinson. Εκεί θα δεις αν γέρασε ή αν δέχεται σενάρια για τα λεφτά).