at a glance
Top

Κάτια Δανδουλάκη

το κορίτσι της οδού Ρακτιβάν

συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | ελίνα γιουνανλή + αρχείο θεάτρου “δανδουλάκη”  */* επιμέλεια Ι γιώργος παπανικολάου

“Ήμουν στο θέατρο Διονύσια- σημερινό Δημήτρης Χορν- που είχε μια εξαιρετική θέση, στην οδό Αμερικής. Συνέχεια μου αυξάναν το ποσοστό του ενοικίου και πλέον δεν έβγαινα. Είχα αποφασίσει να βρω μια καινούργια θεατρική στέγη. Έκανα εξονυχιστική έρευνα σε όλους τους πιθανούς χώρους του κέντρου της Αθήνας, και κάθε ένας είχε τις ιδιαιτερότητες που δεν μπορούσα εγώ να λειτουργήσω για τον άλφα ή βήτα λόγο. Κατέληξα στον χώρο που τότε είχε την επωνυμία Σούπερ Σταρ, που ήταν ένας μεγάλος χώρος και πληρούσε τα όνειρά μου. Δεν ήθελα να πάω σε μικρό θέατρο. Ήθελα να κάνω μεγάλες παραγωγές- τότε έκανα παραστάσεις με 18 άτομα στο θίασο. Ήθελα, λοιπόν, το κλασσικό μεγάλο θέατρο. Όταν πρωτοπήγα στη στοά Πατησίων και Αγίου Μελετίου, κατάλαβα ότι πρέπει να κάνω και μια δεύτερη επένδυση, γιατί ήδη από το 1993 που είχα αρχίσει να συζητάω, η περιοχή είχε ξεκινήσει να “μαραίνεται”. Ανακαινίσαμε τη μισή στοά, όλη δεν γινόταν, γιατί ήταν ιδιοκτησίες μικρών χώρων και δεν μπορούσε να υπάρξει συνεννόηση με τριάντα ιδιοκτήτες. Προτίμησα να ανασκευάσω το παλιό χώρο του Σούπερ Σταρ. Έγινε πιο αμφιθεατρικός ο χώρος, σε μια εκ βάθρων ανακαίνιση. Δεν μπορούσα να “αγοράσω” θέατρο, όπως τότε μου πρότειναν φίλοι και γνωστοί, γιατί θα χρειαζόμουν άλλα τόσα λεφτά, για να το φτιάξω. Εγώ, ότι έβγαλα από τη δουλειά μου, όλα αυτά τα χρόνια, τα έβαλα εκεί. Η επιλογή έγινε, γιατί ο χώρος του θεάτρου πρόσφερε μια μεγάλη σκηνή με εξίσου μεγάλη πλατεία. Δώσαμε τα χέρια τέλος της θεατρικής σεζόν του 1993 και όλο το 1994 ο χώρος φτιάχνονταν. Εγώ, την περιοχή την έχω ζήσει στις μεγάλες της δόξες, τις αρχές του 1970. Ήταν και η Φωκίωνος Νέγρη, ένα καλλιτεχνικό στέκι, κοντά στη στοά Πατησίων και Αγίου Μελετίου, και το όνειρο μου ήταν το θέατρο “Κάτια Δανδουλάκη” να φτιαχτεί όπως ήταν τότε η περιοχή. Δεν κατάφερα να κάνω όλα τα όνειρα μου. Έκανα το 1/3- εντάξει…Η Κάτια Δανδουλάκη στο rejected….

‘Πάντα με ενδιέφεραν τα μεγάλα κλασικά έργα, που αφορούν το κόσμο. Με ενδιέφερε πάντα και η κωμωδία, από όταν βγήκα στο επάγγελμα, απλά δεν μου έδιναν ρόλους αυτής της κατηγορίας, γιατί σαν φυζίκ δεν εξέπεμπα κάτι το κωμικό. Στη τηλεόραση, που έγινα ευρέως γνωστή, δεν μου έδωσαν ποτέ κωμωδία, παρά ήμουν το ρομαντικό πλάσμα που απέπνεε η παρουσία μου. Είχα, όμως λαχτάρα, να παίξω κωμωδία. Πιστεύω πως η κωμωδία είναι μεγάλο βάλσαμο για τη ψυχή του κόσμου, όταν δίνεται με τον ουσιαστικό σωστό τρόπο. Με ρωτάς για τους νέους θεατές που έρχονται στο θέατρο και αν επιλέγουν τα “μεγάλα” έργα…οι νέοι μπήκαν -για παράδειγμα- στη μεγάλη επιτυχία του “Γυάλινου Κόσμου” που κάναμε δύο φορές περιοδεία. Πλέον, υπάρχει μεγάλη και σπουδαία τάση των νέων ανθρώπων για τα κλασικά έργα. Το χαίρομαι πάρα πολύ! Ο νέος ενδιαφέρεται για κάτι ωραίο που θα μιλήσει στη καρδιά του, και όχι κάτι που θα τον κουράσει. Για παράδειγμα…δεν πας στο “Γυάλινο Κόσμο” για να διασκεδάσεις! Ήταν, όμως, γεμάτο από νεολαία, όπου και παίξαμε. Διότι, πρόκειται για δραματικό έργο με πικρό χιούμορ. Δούλεψα ερμηνευτικά στο πικρό χιούμορ αυτού τού έργου. Άλλωστε, τί είναι το χιούμορ; Να σαρκάσουμε τη ζωή μας, για να μπορέσουμε να την αντέξουμε.

Ο νέος άνθρωπος θέλει να πάρει μηνύματα από το έργο, είτε πρόκειται για μια διασκεδαστική εύπεπτη, χαρούμενη αστυνομική κωμωδία, είτε είναι ο “Βασιλιάς Ληρ”. Αυτό με ευχαριστεί και με ηρεμεί, γιατί έχω φύγει πάρα πολλά χρόνια, από την αγωνία τί αρέσει στο κόσμο. Όταν κάτι αρέσει σε μένα, σίγουρα θα αρέσει στο κόσμο, γιατί και εγώ μέσα στο κόσμο ζω. Οι δικές μου ανάγκες, είτε για χαλάρωση, είτε για εμβάθυνση, ακόμα και να δω κάτι με το μήνυμα της ξεκούρασης- τί πιο ωραίο από το να ξεκουραστεί η ψυχή σου;- αυτό πλέον μου επιβεβαιώνεται. Μια σωστή παράσταση, ενός στέρεου έργου, ο νέος τη μυρίζεται από χιλιόμετρα και τη ξετρυπώνει. Και με το μίνιμουμ της διαφήμισης, ανακαλύπτει ότι εκεί “κάτι γίνεται””.

“Με ρωτάς, όταν στο παρελθόν, έβλεπα στις πρόβες παραστάσεων που υπέγραφα και την παραγωγή, “το καράβι να μην πηγαίνει στα σωστά λιμάνια”, αν ήταν τόσο μεγάλος ο σεβασμός μου, στο σκηνοθέτη, που άφηνα το “λάθος” να συμβεί…Είχα πάντα και την ιδιότητα του παραγωγού. Θα μπορούσα, ωραιότατα, να πω “όχι, σταματήστε το, δεν πάμε καλά, πρέπει να το ξαναδούμε” στις πρόβες. Όμως, η δική μου γενιά μεγάλωσε με τους μεγάλους μύθους σκηνοθετών- με αυτούς δεν είχα ποτέ θέμα- με τους νεότερους μου συνέβη. Και αν είχα μια αντίρρηση, πάντα μου την επεξηγούσαν και τεκμηρίωναν και έτσι με έπειθαν. Αν δεν πεισθώ από το σκηνοθέτη, είμαι δυστυχής. Και με τα χρόνια, μου έχει τύχει κάποιες φορές, να είμαι δυστυχής και να μη θέλω να διαλύσω τη στιγμή εκείνη, το σύμπαν. Μόνο αν μιλάμε για ζήτημα ζωής και θανάτου και μιλάμε για την απόλυτη καταστροφή. Και έφτασα στην απόλυτη καταστροφή, μα δεν ήθελα να διαλυθεί η δουλειά. Όταν συνεργάζεσαι με ένα σκηνοθέτη, πρέπει να τον αφήσεις να κάνει το όραμα του. Αν δεν τον αφήσεις, τον ευνουχίζεις. Και το δεύτερο, δεν είναι ωραίο.

Στις μέρες μας, βλέπω πολύ νέους σκηνοθέτες να πειραματίζονται με ένα άλλο ακραίο τρόπο που είναι στα όρια του πειραματισμού. Αν τον φωνάξω να συνεργαστούμε, οφείλω να υπακούσω στις οδηγίες του, γιατί ξέρω ποιόν φωνάζω. Από την άλλη, υπάρχουν και σκηνοθέτες που κάνουν μια σωστή “χωροταξία” στη σκηνή και μόνο. Παρακολουθώ όλους τους σκηνοθέτες- υπάρχουν και κάποιοι που -πιθανότατα- η δική μου οπτική δεν συμβαδίζει με τη δική τους- δεν σημαίνει ότι “το καταργώ”. Καθένας έχει την άποψη του και τη γνώμη του, επάνω στη Τέχνη. Αλλά, όταν φωνάξω το σκηνοθέτη, ξέρω ποιον κάλεσα και οφείλω να τον σεβαστώ, όπως και όλος ο θίασος.

Θυμώνω με ηθοποιούς που εκθέτουν το σκηνοθέτη. Αυτοί οι ηθοποιοί, που τελευταία στιγμή, κάνουν το “δικό τους”, γιατί “έτσι θέλουν”. Αυτό το θεωρώ ανηθικότητα. Η απάντηση είναι “θα τον δεχτώ, θα το υπηρετήσω- αν δεν τον δεχτώ, είναι ανέντιμο”. Ο σκηνοθέτης μιας παράστασης, είναι ο μαέστρος, δεν μπορεί το δικό μου το βιολί να παίζει τη δική του μελωδία- το δικό μου μπαϊράκι να φυσά”.

Okay, what's the addy?
All the lights are flashing
I'm surprised I barely made it, took two shots, I barely taste it
Red cups, I keep passing
Rolling peaks and valleys
Better focus, concentrating, took too much, I'm levitatin'

“Το πρώτο πράγμα που μου έμαθε το θέατρο, από το 1979 που είμαι θιασάρχης, είναι να μη διαλύω μια δουλειά με τίποτα.

Το νούμερο δύο, μετά από χρόνια, το κατάλαβα και το έθεσα σαν αρχή μου, είναι να μην αφήσω κανέναν επί σκηνής να καταπιέζει κανέναν. Είτε σκηνοθέτης σε ηθοποιό, είτε καταπίεση ηθοποιού με συνάδελφό. Κανένας δεν μπορεί να καταπιέζει κανέναν.

Η ανθρώπινη ζωή είναι πάνω από όλα, από τη Τέχνη, πάνω από οτιδήποτε. Οφείλω -και μου οφείλεται σεβασμός- στο διπλανό μου, στον πάνω από μένα, όπως και στον κάτω από μένα. Το ίδιο και εκείνος. Την έλλειψη σεβασμού, δεν τη μπορώ. Κανένας δεν μπορεί να “κανιβαλίσει” την ιερή ψυχή του άλλου.

Το να είναι κάποιος καλός άνθρωπος, για μένα, τώρα πια, το λέω με τη πείρα πολλών χρόνων, είναι πάνω από το πόσο ταλέντο έχει. Δεν το υπολογίζω το ταλέντο- το ταλέντο της ψυχής είναι το μεγαλύτερο από όλα. Η ζωή δεν αντέχεται διαφορετικά. Όποιος έχει “θέματα”, θα πρέπει να κοιτάξει να τα λύσει με τον εαυτό του, όχι ξεσπώντας πάνω σε άλλους”.

“Καλή παράσταση μέσα μου, ως θεατή, ορίζεται αυτή που κατεβαίνει στο κόσμο και ακουμπά τη ψυχή του, είτε με γέλιο, είτε με συγκίνηση. Μια παράσταση που αφήνει αδιάφορο το κόσμο, δεν είναι μια καλή παράσταση”.

Open up the gates, I feel close enough to heaven
To go, to stay, to leave, to pray
C-cast out in the rain, guess they didn't like my confession
It's no mistake, I know it's just a bad religion

“Πιστεύω στο ελληνικό θέατρο. Είμαστε θεατρόφιλος λαός. Το πιστεύω, μετά τα πρώτα είκοσι χρόνια καριέρας μου, που λάτρευα το θέατρο στο Λονδίνο, στο εξωτερικό, το “κυνηγούσα”. Κατάλαβα με τα χρόνια, ότι έχουμε σπουδαία ταλέντα και έχω δει εξαιρετικές παραστάσεις στην Αθήνα, που με τα πενιχρά μας μέσα, δεν συγκρίνονται με ότι έχω δει στο εξωτερικό. Η διαφορά μας είναι ότι στην Ελλάδα, δεν μπορούμε εύκολα να γίνουμε ομάδα και να υπακούσουμε κάποιον, γιατί ο καθένας έχει το δικό του “μπαϊράκι”- ίδιον του ελληνικού λαού. Δεν μπορούμε να ομαδοποιηθούμε σε μια παράσταση, γιατί ο καθένας πρεσβεύει το δικό του. Αυτό είναι το ελάττωμα του ελληνικού θεάτρου: δεν μπορούν όλοι να γίνουν ένα. Διότι, έχουμε ένα ανυπότακτο χαρακτήρα ως λαός, αν και ο Θεός μας έδωσε ευλογημένα ταλέντα. Μας έδωσε και το σταυρό να το αντιμετωπίζουμε- στην “ένωση δυνάμεων”. Για να ζήσουμε ένα βίο, οι άνθρωποι, συμφιλιωμένοι με αυτές τις εγωιστικές “τάσεις”  σε καταστολή, ή ζώντας με την έλλειψη ικανοποίησης. Ένας άνθρωπος με μεγάλο “εγώ”, είναι ένας ανικανοποίητος άνθρωπος. Και δυστυχισμένος”.

Whoa, whoa
Don't blow my high, don't calm me down
Don't text me back, don't call me now
Whoa, whoa
It's something in the water, yeah, I just came by to wash it down

“Το μεγαλύτερο κέρδος για μένα, από το “Διάλεξε το θάνατο σου, αγάπη μου” είναι το γεμάτο θέατρο και το γάργαρο γέλιο που ακούω από το κόσμο. Ξέρεις, τί είναι, στο φινάλε μιας αστυνομικής κωμωδίας, να βλέπεις όρθιο το κόσμο να χειροκροτά; Μεγάλος ενθουσιασμός!

Έρχονται και το ξαναβλέπουν το έργο, με άλλους φίλους, και δεν τους αποκαλύπτουν το αστυνομικό του πράγματος. Άλλο κέρδος; Το διαχρονικό…η “σύμπνοια” με το σκηνοθέτη και το θίασο, τα έχω πάντα- δεν τα γνωρίζω τώρα- αλλά στο συγκεκριμένο έργο, είδα ότι μια απλή αστυνομική κωμωδία δίνει τόση ευφορία, που μου ενισχύει την άποψη πως, η Τέχνη είτε με μεγάλα κλασσικά έργα, είτε με πιο “μικρά”, γιατρεύει τη ψυχή”.

Don't blow my high, don't calm me down
Don't text me back, don't call me now
Mmm (whoa, whoa)
It's something in the water, yeah, I just came by to wash it down

“Πίσω από κάθε μεγάλη λαμπερή επιτυχία, κρύβεται πάρα πολύς πόνος και αγώνας. Κρύβονται δάκρυα και καταπίεση και συγχρόνως μεγάλη χαρά για το αποτέλεσμα. Ποιό είναι το επιμύθιο; Το θέατρο αξίζει το κόπο. Γιατί σε κάνει να γνωρίζεις τη ψυχή σου. Και η ζωή, είναι αυτό.

Το θέατρο είναι σαν τα νεογέννητα που γελάνε και κλαίνε, την ίδια στιγμή περνάνε από το ένα στο άλλο, λες και είναι εύκολη η μετάβαση. Αλλά, αυτή είναι η ζωή μας. Είναι ανάμεικτα τα δάκρυα με τα γέλια.

Απέκτησα μεγαλύτερη κατανόηση για τη ψυχή μου, όπως και όποιον είναι πλάι μου. Γι αυτό και η ζωή μου έδωσε πολλά δώρα στο θέατρο. Ναι…το θέατρο αξίζει το κόπο….Και πάντα να είναι ψηλά ο πήχης. Ειδάλλως, αισθάνομαι πως “πνίγομαι”, σε μια γκρίζα περιοχή. Μα εμένα, μου αρέσει το φως”…

“Το σταθερό ραντεβού με τη Θεσσαλονίκη, είναι σα νοητή επιστροφή στην αγκαλιά του μπαμπά και της μαμάς. Δεν φαντάζεσαι… πώς και πώς περιμένω να πάω να κουρνιάσω στη Θεσσαλονίκη.

Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη μου, είναι η χαρά μου, είναι οι φίλοι μου, είναι όλες οι υπέροχες παιδικές μου αναμνήσεις. Λατρεύω το κόσμο της Θεσσαλονίκης, που έχουν και μια χαλαρότητα λίγο παραπανίσια. Χαλάλι τους”!

Mmm, if I could melt your heart
Mmm, we'd never be apart

“Τα όνειρα μου, στα επόμενα χρόνια, για το θέατρο ΔΑΝΔΟΥΛΑΚΗ, είναι να περνάει καλά ο κόσμος μέσα σε αυτό, και οι ηθοποιοί να περνάνε καλά τη καθημερινότητα τους, μέσα στο θέατρο. Αυτό θέλω. Να χαμογελά ο κόσμος! Να υπάρχει χαρά ή βαθιά συγκίνηση μέσα στο θέατρο”.

“Κάτι που με συγκίνησε, τελευταία;…Θα σου πω…συνέβη πριν λίγο…Πριν μισή ώρα, ήμουν στο δρόμο και με σταμάτησε ένας νεαρός, με ρώτησε “είστε η κύρια Δανδουλάκη;”, απαντώ θετικά, και μου ανταπαντά “σας θαυμάζω πολύ”. Πρέπει να ήταν 18-19 χρονών. Ένιωσα τόση χαρά και συγκίνηση. Ότι μπορώ να έχω απήχηση στη ψυχή ενός νέου παιδιού, με συγκινεί βαθιά…ε…λίγο, συγκι …να το τελειώσουμε εδώ;”