at a glance
Top

Θάνος Παπακωνσταντίνου

Το αγόρι με τα μαύρα

συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | ελίνα γιουνανλή */* επιμέλεια | ιάκωβος καγκελίδης + τάσος θώμογλου

“Έφυγα στα 18 μου από τη Λάρισα, για να σπουδάσω Νομική στη Θεσσαλονίκη. Μέχρι την ενηλικίωση μου, ένιωθα ένα “ταβάνι” στην πόλη μου. Αλλά, όλοι στην εφηβεία μας, ουσιαστικά δεν θέλαμε να φύγουμε από την πόλη μας, να δούμε και κάτι άλλο; Ήθελα να ξεφύγω, να γνωρίσω άλλους ανθρώπους. Τη Νομική δεν την επέλεξα με πολύ σκέψη. Ήμουν ένας καλός μαθητής, τότε είχαμε το σύστημα των Δεσμών στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Η Νομική προέκυψε από ένα δηλωμένο μηχανογραφικό, δίχως ιδιαίτερη κόπωση στη σκέψη. Αλλά, σύντομα κατάλαβα ότι ως αντικείμενο δεν με ενδιαφέρει. Και έτσι ήρθε το θέατρο στη ζωή μου”. Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου στο rejected…

rejected: Στην Θεσσαλονίκη, έμεινες μέχρι να τελειώσεις τη Νομική;

Θ.Π.: Ακριβώς. Έμεινα πέντε χρόνια Θεσσαλονίκη. Το 2005 έφυγα Αθήνα, αφού ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στη Νομική. Απλά, τα τελευταία δύο χρόνια στη Θεσσαλονίκη, ασχολήθηκα ιδιαίτερα, με το θέατρο, μέσα από θεατρικές ομάδες. Με αποτέλεσμα, στη Νομική να δίνω μόνο μαθήματα. Ώσπου το 2005 έφυγα σε Δραματική Σχολή στην Αθήνα. Πέρασα πολύ ωραία στη Θεσσαλονίκη, έχω φίλους, και πάω συχνά-έχει ωραία ζωή αυτή η μεγαλούπολη. Αλλά, το θέατρο στην Ελλάδα σημαίνει Αθήνα. Είναι σχεδόν επιλογή-μονόδρομος. Λίγο πριν αποφοιτήσω δε, συμμετείχα και σε παράσταση του Δημήτρη Καραντζά, που είμασταν συμφοιτητές. Στη πρώτη του παράσταση που ανέβηκε, από τις δοκιμές στο Αμόρε, ήμουν κι εγώ εκεί.

rejected: Είναι εύκολο να κάνεις εικόνα, τις ιστορίες που παίρνεις, να τις πας παραπέρα, και να τις δίνεις στο κοινό;

Θ.Π.: Τί είναι εύκολο; Δεν ξέρω τί είναι εύκολο και δύσκολο. Ξέρω ότι μου δίνει μεγάλη χαρά και ικανοποίηση το να σκέφτομαι και να κάνω θέατρο. Θέλω να δημιουργώ “κόσμους” πάνω στη σκηνή. Οι δυσκολίες είναι πολλές, αλλά ότι κι αν κάνεις, οφείλεις να αντλείς ο ίδιος μια ικανοποίηση από αυτό που πράττεις. Ο ίδιος. Είτε στο θέατρο, είτε οπουδήποτε αλλού, δυσκολίες και αντιξοότητες όλοι συναντάμε. Η χαρά που μου δίνει το θέατρο είναι η κινητήριος δύναμη μου.

Το θέατρο είναι από τα πιο ισχυρά "χάπια" που μπορεί να έχει μια κοινωνία.

rejected: Από τον “Ορφέα” του Μοντεβέρντι και την “Έντα Γκάμπλερ” του Ίψεν το χειμώνα, πώς προέκυψε η συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο, όπου φέτος το καλοκαίρι θα σκηνοθετήσεις την “Ηλέκτρα” του Σοφοκλή;

Θ.Π.:  Μου έκανε τη πρόταση ο Στάθης Λιβαθινός, μια τιμητική, οφείλω να ομολογήσω, πρόταση, καθότι μιλάμε για τον πρώτο, κρατικό θεατρικό φορέα της χώρας. Πόσο μάλλον, να σκηνοθετείς αυτό το σπουδαίο κείμενο, πηγαίνοντας και Επίδαυρο. Η Επίδαυρος έχει τεράστιο “βάρος”. Και η “Ηλέκτρα” είναι από τα αγαπημένα μου έργα. Άλλωστε, σε όλες τις δουλειές μου, είτε εμμέσως, είτε πλαγίως, παρατηρεί κανείς ότι έχω αδυναμία στις αρχαίες τραγωδίες. Είμαι ευγνώμων στον Στάθη Λιβαθινό για τη πρόταση του-τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Μάλιστα, είχα ραντεβού μαζί του, και δεν περίμενα να ακούσω μια τέτοια πρόταση συνεργασίας. Κι αν δεν έπαθα ένα μίνι εγκεφαλικό, σίγουρα μου έπεσε το σαγόνι, αν με έβλεπες από κάποια αόρατη πλευρά, να ακούω μια πρόταση που δεν περίμενα, από το πουθενά.

...τα κλισέ εμπεριέχουν τις πιο μεγάλες αλήθειες.

rejected: Στη φάση των προβών που βρίσκεσαι, τί αγαπάς λίγο παραπάνω στο κείμενο της “Ηλέκτρας” και τί θέλεις να βγει μέσα από την παράσταση που φτιάχνεις;

Θ.Π.: Είναι τόσο κλισέ αυτό που θα πω, μα στην πραγματικότητα…τα κλισέ εμπεριέχουν τις πιο μεγάλες αλήθειες. Είναι υπέροχο κείμενο και είναι στο πυρήνα της δουλειάς μου, αυτή η κατηγορία θεάτρου. Δεν είναι μια απλή θεατρική συνήθεια να παίζονται αυτά τα κείμενα, κάθε χρόνο. Υπάρχει βαθύς λόγος ουσίας που πρέπει να ανέβουν αυτά τα μεγάλα κείμενα και να “χτυπιούνται” οι σκηνοθέτες πάνω σε αυτά. Μια από τις μεγαλύτερες “συλλήψεις” γραφής, είναι αυτά τα αρχαία κείμενα. Και δομικά και νοηματικά. Αυτά τα έργα είναι η θέση του ανθρώπου μέσα στο κόσμο. Όταν ασχολείσαι και προσπαθείς να το κάνεις πράξη το όλον, σου αποκαλύπτεται και περισσότερο ότι προείπα. Με έναν τρόπο…χάνεις τις λέξεις σου….βασικά…δεν τις χάνεις…σου τελειώνουν οι λέξεις. Συνομιλείς με μια περιοχή κειμένων που κουβαλούν αυτό το “πιο πέρα”, που σε πάει και εσένα εκεί. Όλη την ώρα βλέπεις τις “σπίθες” από τις δύο πλευρές. Ο άνθρωπος και ο Θεός. Το άσπρο και το μαύρο. Η ζωή και ο θάνατος. Όλα τα δίπολα είναι εκεί. Σε αυτά τα αρχετυπικά κείμενα που τα περιλαμβάνουν όλα. Όλα όμως… Δεν με ενδιαφέρει, όταν ανέβει η παράσταση να έχω πει κάτι στο κόσμο, να έχω δείξει κάτι με το δάχτυλο… Μπαίνεις σε μια διαδικασία του “ως είθισται”-αν υπάρχει κάτι τέτοιο, όταν ασχολείσαι με τέτοια κείμενα. Στις πρόβες όμως, εγώ κατάλαβα ότι στην πραγματικότητα, με ενδιαφέρει και εδώ και σε κάθε παράσταση που κάνω, να συνδιαλλαγώ με το κείμενο. Όσο πιο ειλικρινής είμαι στην συνομιλία μου με το μύθο της “Ηλέκτρας”, τόσο το καλύτερο. Καμία διδαχή δεν με ενδιαφέρει. Αν η “Ηλέκτρα” ήταν μόνο “αυτό”, θα το είχαμε πει εδώ και δεκάδες χρόνια, θα το είχαμε δείξει και θα είχε τελειώσει η ιστορία. Δεν είναι όμως μόνο “αυτό”…Με τόσο μεγάλα κείμενα είναι σαν να κάνεις απανωτές απόπειρες και να πέφτεις πάνω σε έναν τοίχο. Δεν υπάρχει ποτέ λάθος, στο τρόπο που θα συνομιλήσεις με κείμενα σαν την “Ηλέκτρα”, αν ξέρεις να τα σέβεσαι. Ξέρεις πόσα μονοπάτια -εντός πλαισίου- έχει μέσα της η “Ηλέκτρα” που μπορείς να γευτείς;

rejected: Η -τόση- εμπιστοσύνη σε αγχώνει;

Θ.Π.: Κάθε δουλειά έχει άγχος. Εδώ είναι μια “μεγάλη” δουλειά. Αλλά, αυτό θέλω να κάνω, οπότε και οφείλω να παρακάμπτω το κάθε άγχος. Πάντα βέβαια, θα υπάρχει άγχος. Αλλά, θέλεις να κάνεις αυτό; Θα φέρει και το ένα και το άλλο. Αν θες να το κάνεις, δεν ασχολείσαι με άγχος ή ότι άλλο μπορεί να σε “φρενάρει” μπροστά στα “θέλω” της δουλειάς σου. Και δεν με βοηθάει να σκέφτομαι το “βάρος” της Επιδαύρου, το τι έκαναν οι προηγούμενοι κ.λ.π. Το να βάλεις τον εαυτό σου σε μια τέτοια διαδικασία σύνθεσης και ευθύνης με συστατικά άγχους, μόνο να σε αποπροσανατολίσει καταφέρνει. Δεν είναι γόνιμο και χρήσιμο το άγχος για έναν καλλιτέχνη.

rejected: Παρά τις εκατοντάδες των παραστάσεων στην “θεατρική” Αθήνα, πάμε παραπέρα δημιουργικά ή μένουμε στα “ευκολάκια” μας στο ελληνικό θέατρο;

Θ.Π.: Και μόνο που γίνονται αυτές οι παραστάσεις και “ζει” το θέατρο, είναι σημαντικό. Πρόκειται για μια μεγάλη κουβέντα, γιατί είναι απόρροια πολλών παραγόντων. Η οικονομική κατάσταση της χώρας αντανακλάται και στον πολιτισμό. Όταν δεν υπάρχουν χρήματα, ο κόσμος του καλλιτεχνικού χώρου αναγκάζεται να κάνει και περισσότερα πράγματα από αυτά που πρέπει, για να ζήσει. Κάποιος θα μπορούσε να κάνει δύο παραστάσεις το χρόνο και περνά στο άλλο άκρο να κάνει 5-6-7 δουλειές το χρόνο. Αυτό, μοιραία, “πληγώνει” το χρόνο της έρευνας και των προβών στο θέατρο. Μέσα σε μια εβδομάδα δεν στήνεται παράσταση. Το “κάνω παράσταση μία πίσω από την άλλη”, που γίνεται για καθαρά βιοποριστικούς λόγους, φέρνει και αμφίβολο αποτέλεσμα. Η ευκολία και η προχειρότητα αποτελούν την πλειοψηφία των θεατρικών προσπαθειών. Πάντως, προτιμότερες πολλές θεατρικές παραστάσεις από “ακμαία” μπουζούκια. Αλλά και η χώρα πότε πήρε στα σοβαρά τον πολιτισμό της; Πόσο μάλλον, μεσούσης της κρίσης, όπου το κράτος και όλες συνθήκες μας κατατάσσουν στους “χομπίστες”. Μα είναι τόσο ριζωμένη αυτή η νοοτροπία του “χομπίστα καλλιτέχνη” στην Ελλάδα, που η κρίση την επαληθεύει…Πάντως, το θέατρο είναι από τα πιο ισχυρά “χάπια” που μπορεί να έχει μια κοινωνία.

rejected: Η Αμαλία Μουτούση κατέχει ιδιαίτερη θέση στη καρδιά σου…

Θ.Π.: Την Αμαλία την αγαπώ, είμαστε φίλοι. Γνωριστήκαμε από το θέατρο. Την Αμαλία την “ερωτεύθηκα” όταν την πρωτοείδα στο “Καθαροί πια” στο θέατρο του Λευτέρη Βογιατζή. Από τότε την παρακολουθώ ανελλιπώς. Είναι σπουδαία ηθοποιός και εξαιρετικός άνθρωπος. Πως έχεις στο μυαλό σου το μεγαλείο του σημαντικού καλλιτέχνη με εξίσου υπέροχο άνθρωπο; Ε, αυτό για μένα είναι η Αμαλία. Την έχω πολύ ψηλά. Έχει σκηνικό, μα και ψυχικό ήθος. Η Αμαλία είναι ουσιαστικός και βαθύς άνθρωπος με απίστευτο χιούμορ.

Όταν παίζεις εκ του ασφαλούς και δεν είσαι ειλικρινής με τις προθέσεις σου, έρχεται το..."κακό" σε μια παράσταση.

rejected: Εξακολουθούν τα splatter να είναι οι αγαπημένες σου ταινίες;

Θ.Π.: Έχω προχωρήσει από τις εφηβικές μου προτιμήσεις. Πάντα αγαπώ τις ταινίες τρόμου. Στην φάση που με βρίσκεις, ξαναβλέπω ταινίες του κλασσικού κινηματογράφου, που τις επαναπροσδιορίζω μέσα μου.

rejected: Το μαύρο χρώμα δεν επαναπροσδιορίζεται;

Θ.Π.: Όχι, το μαύρο δεν επαναπροσδιορίζεται. Είμαι πιστός στο μαύρο χρώμα. Είναι πολλά περισσότερα το μαύρο χρώμα, από όσα έχει η επιφανειακή μας ματιά σε αυτό. Το μαύρο τα περιέχει όλα και είναι σαν να τα φοράς όλα μαζί.

Μέσα σε μια εβδομάδα δεν στήνεται παράσταση.

rejected: Εξακολουθείς να είσαι άνθρωπος της αναβολής;

Θ.Π.: Πιστεύω ότι βελτιώνομαι. Δεν είμαι πια τόσο αναβλητικός τύπος. Από τότε που έμαθα να οδηγώ, εδώ και ένα χρόνο, έχω αρχίσει να συμφιλιώνομαι με το multitasking. Θα κοιτάξω καθρέπτη, θα αλλάξω και ταχύτητα, θα βγάλω και φλας, θα κοιτώ δεξιά και αριστερά μέσα σε μια στιγμή. Στα τόσο πρακτικά βρίσκω βοήθεια και για τα πιο μεγάλα που συνήθως…παραμένουν και άλυτα. Η χαρά που πήρα με το δίπλωμα οδήγησης δεν λέγεται! Τόση χαρά με τον εαυτό μου είχα πολλά χρόνια να πάρω! Αισθάνθηκα και λίγο ενήλικας!

rejected: Ποιά είναι για σένα μια κακή παράσταση;

Θ.Π.: Κακή παράσταση είναι αυτή που δεν είναι ειλικρινής με τις προθέσεις της. Το να αποτύχεις είναι μέσα στο παιχνίδι. Αλλά και να αποτύχεις, σημαίνει ότι κάτι έψαχνες. Αν δεν αποτύχεις, πως θα πας και παραπέρα! Όταν παίζεις εκ του ασφαλούς και δεν είσαι ειλικρινής με τις προθέσεις σου, έρχεται το…”κακό” σε μια παράσταση.

rejected: Ποιό μειονέκτημα σου καταπολεμάς, αυτό το διάστημα;

Θ.Π.: Καταπολεμώ το θυμό μου. Φαίνομαι ήπιος, μα δεν είμαι. Θέλω να δουλεύω ομαδικά και το εννοώ, δεν το λέω απλώς. Θέλω να βρίσκω και πρέπει διαρκώς να εφεύρω τρόπους να “ανοίγω” δρόμους. Κι όχι να “κλείνω” δρόμους. Ακούγεται απλό, μα δεν είναι. Το να είσαι ανοιχτός απέναντι στους άλλους, δεν είναι πάντα αυτονόητο. Ούτε το να είσαι συνεπής με τον εαυτό σου, είναι δεδομένο. Κι ότι θες, να μπορείς να βρεις καθαρό τρόπο, δίχως εμπλοκή ή περισσότερο “δράμα”, να το επικοινωνείς με τους άλλους.

rejected: Τί σου έδωσε πρόσφατα χαρά;

Θ.Π.: Δεν θα σου πω κάτι φοβερό…ένα βράδυ βγήκα! Όλο αυτό το διάστημα έχω πρωινές πρόβες. Το πρωινό ξύπνημα δεν είναι το καλύτερό μου. Το κάνω όμως, γιατί πρέπει. Κι ένα βράδυ, βγήκα με παρέα…ένα “χαζό” ωραίο βράδυ με φίλους, που ένιωθα ελεύθερα μαζί τους, και χορεύαμε μέχρι το πρωί, σε ένα αγαπημένο μπαράκι. Το “ξεσάλωμα” μέσα στην τόση οργάνωση και μελέτη, κάνει υγιές καλό! Έχω ανάγκη τις βαλβίδες εκτόνωσης. Κι αν δεν υπάρχουν, πρέπει να τις δημιουργώ…