at a glance
Top

Κωνσταντίνος Τζούμας

απρόβλεπτο είναι πάντα το θαύμα

συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | αρχείο παραστάσεων & εν λευκώ  κωνσταντίνου

 “Η καλλιτεχνική φύση επιζητά τη μαγεία, σε ότι κι αν κάνει. Αυτό δεν γίνεται όταν μιλάς σοβαρά και κάνεις μια κοινωνιολογική ανάλυση. Είναι πιο ωραίο, τα πράγματα να είναι σχεδόν ανεξήγητα στα ζευγάρια. Όταν γνωρίζεις μια τύπισσα ή έναν τύπο, οτιδήποτε θεωρεί ο καθένας ενδιαφέρον στη ζωή του, όταν γνωρίσεις πάρα πολύ καλά τον άλλον-χάνεται το ενδιαφέρον. Όσο παραμένει ένα αίνιγμα, ένα μυστήριο που πρέπει να λύσεις, έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον. Και αν δεν το καταφέρεις και ποτέ, το κάνει συναρπαστικό, διότι κρατάει ζωντανή τη σχέση. Όπως παλιά που είμασταν νέοι και άμυαλοι, τα χρόνια της Belle Epoque, της ερωτικής αναρχίας μας, όλοι ευχόμασταν να έχουμε σχέση με μια αεροσυνοδό. Διότι, ταξίδευαν και συχνά διανυκτέρευαν στα Παρίσια, τις Νέες Υόρκες, στα Τόκιο όπου πήγαιναν, κι έκανες μέρες για να την ξαναβρείς. Και όταν την ξαναέβρισκες, δεν ήταν η ίδια. Κι αυτό επιζητούσε τη προσπάθεια και έδινε μια ομορφιά στη σχέση. Όταν ξέρεις, σίγουρα, ότι θα συναντηθείτε, θα πείτε αυτό, θα απαντηθεί τούτο, ε…έχει τελειώσει το θέμα. Δε νομίζω ότι έχει κανένα ενδιαφέρον, πια”. Οι άνθρωποι όταν δεν το ονοματίζουν, το υποψιάζονται. Γι αυτό, στις μέρες μας, είναι δύσκολο να γίνει μία σχέση. Γιατί είναι “μια από τα ίδια”. Αναμασάς τα ίδια. Ακόμη και στις συνεντεύξεις λέγονται τα ίδια. Είναι όλα αυτά”…Ο Κωνσταντίνος Τζούμας στο rejected…

rejected: Σας ενδιαφέρει να κρατάτε μυστικά;

Κ.Τ.: Καθόλου! Δεν με αφορούν τα μυστικά. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου είναι το να έχεις μυστικά. Διότι παρουσιάζεις μια παραμορφώμενη εικόνα προσώπων, καταστάσεων και ξαφνικά βρίσκεσαι μπροστά στο απρόοπτο. Και λες πως “άλλο νόμιζα”. Είναι πως ήσουν μικρός και η οικογένεια σε προετοίμαζε -λάθος!-για τον έξω, όμορφο κόσμο, αγγελικά πλασμένο. Καμία σχέση!  Ο κόσμος έξω, καμία σχέση, όταν βγεις και φας τα πρώτα σου “χαστούκια”. Και σου τραβήξει κάποιος το χαλί κάτω από τα πόδια και μένεις μετέωρος και δεν ξέρεις τί γίνεται. Το καλύτερο είναι αυτός ο αυτοσχεδιασμός που κάνουμε αυτή τη στιγμή. Μια συνάντηση δύο ανθρώπων με δημόσια επέκταση, που δεν κανονίστηκε νωρίτερα.

rejected: Διαθεσιμότητα στον έρωτα, υπάρχει στις μέρες μας; 

Κ.Τ.: Είναι ένα θέμα αυτό. Είναι και θέμα ηλικίας. Όταν μεγαλώνεις, σπανίζει η στύση. Η στύση, όπως ξέρεις πάρα πολύ καλά, όταν είναι απαραίτητη, δεν σου προκύπτει. Και όταν σου προκύπτει, δεν έχεις με ποιον να τη μοιραστείς. Αυτό συμβαίνει, όσο μεγαλώνουμε και η συντροφικότητα κερδίζει έδαφος. Η παρέα. Μια βραδιά που δεν το περίμενες. Και κυρίως, αυτό το καταπληκτικό πράγμα, που λέγεται “τυχαίες πράξεις, απρόσμενες γενναιοδωρίες”. Εκεί που δεν το περίμενες. Ένα βλέμμα, μια ατάκα, μία γνωριμία, ένα παιδικό χαμόγελο, μια ευφυή ατάκα από ένα μικρό παιδί και αναλογίζεσαι “α, τί είπε τώρα!”. Σε ότι αφορά τη διαθεσιμότητα, υπάρχουν κάποιοι νεότεροι στο καλλιτεχνικό χώρο που είπαν “εγώ, με αφορμή τη καραντίνα πέρασα καταπληκτικά, εξαιτίας της μοναξιάς πόσο διαθέσιμος έγινα έπειτα”….η αλήθεια είναι πως στο μεγάλο σεισμό της Αθήνας, ήμουν πολύ νέος τότε, είχα διαπιστώσει πως διάφορες υπερήφανες, όμορφες υπάρξεις αλλά λίγο “τσιγκούνικες” όσο αφορά τη γενναιοδωρία, είχαν ανοίξει το σπίτι  τους και ευχόντουσαν να περάσουμε μαζί μια καλή βραδιά, να φάμε, να δούμε μια καλή ταινία. Ψυχές που έγιναν εγκάρδιες, ευγενικές….Για να μη μακρυγορώ, όσο πλανάται επάνω σου ο κορονοϊός, ενώ παλαιότερα ήταν το AIDS ή ηπατιτιδα C και δεν ξέρω κι εγώ τί άλλο-πώς μπορείς να είσαι διαθέσιμος στον έρωτα; Εγώ βέβαια, το εντόπισα στο σεξ, στη σωματικότητα, ενώ εσύ μιλάς για το συναίσθημα. Έρωτας είναι και ένα δυνατό φλερτ, γεμάτο τρυφεράδα. Αλλά, ως νέος που είσαι, απαιτείται και η σωματική επαφή στη διαθεσιμότητα. Σωστά;

Η Τέχνη είναι και πρόστυχη, παίρνει διάφορες μορφές και προσωπεία. Ξέρει να σαγηνεύσει, ξέρει να εξαπατήσει και πάει λέγοντας...

rejected: Υπάρχει και ο φόβος του πόνου στον έρωτα, γιατί η αρχή είναι πάντα όμορφη…

Κ.Τ.: Έχεις απόλυτο δίκιο. Το να χωρίσεις, πονάει. Δεν θες να το επαναλαμβάνεις αυτό το πράγμα, θέλεις να το αποφύγεις όσο δυνατόν…..Ο πόνος….Από την άλλη, δεν γίνεται να μη πονέσεις. Αν δεν πονέσεις, δεν γίνεται να νιώσεις ότι είσαι ζωντανός. Είναι δυνατό να περάσεις μια ζωή δίχως πόνο; Όσο και να το αποφύγεις κι όσο βιρτουόζος να είσαι, δεν γίνεται….

rejected: Ζηλέψατε, σε αυτή τη ζωή; 

Κ.Τ.: Όχι, δεν ζήλεψα. Απλούστατα, πολλές φορές αναρωτήθηκα και οι δάσκαλοι που με είχαν εμπιστευθεί περιμέναν περισσότερα πράγματα από μένα…Αυτή τη προσδοκία τους, δεν μπόρεσα να την ικανοποιήσω. Γιατί εγώ από ένα σημείο και μετά, και ειδικά τα χρόνια της Νέας Υόρκης, με επισκέφτηκε η ματαιότητα. Και κατάλαβα ότι “δε βαριέσαι”. Η ζωή είναι μια επιχείρηση που δεν βγάζει τα έξοδά της. Οπότε ζήσε την, όσο γίνεται καλύτερα. Ζήσε χαλαρός, ξέγνοιαστος όσο γίνεται με τον άλλον. Να μη του φορτώνουμε τα δικά μας και γίνεται βαριά και ζοφερή η ατμόσφαιρα. Είμαι εναντίον του ζόφου. Δεν μου αρέσουν οι καλλιτέχνες που διαχειρίζονται τον ζόφο. Τους βλέπω με μια καχυποψία, για να είμαι ειλικρινής. Το ξέρω πως τους είναι απαραίτητος  ως στάδιο που το περνάει κανείς, μα δεν μπορεί να χαρακτηρίζει τη δουλειά μου, αποκλειστικά και μόνο αυτό. Υπάρχουν λαμπρά παραδείγματα σκηνοθετών και ηθοποιών στο χώρο του ζόφου, ζωγράφοι που λες “ανατριχιαστικός πίνακας”, αλλά δεν το θέλω. Είμαστε φορτωμένοι με πολλά στη ζωή μας. Με διάφορα θέματα. Τεχνολογία, οποιαδήποτε συναλλαγή στη τράπεζα, η ζωή, μας θέλει πολυεργαλείο. Πολλοί μπορούν να ανταποκριθούν και βλέπουν τον εαυτό τους, ως ένα μικρό ήρωα που τα καταφέρνει . Αλλά μερικοί άλλοι, έχουν παραιτηθεί από αυτή τη διαχείριση…δεν θέλουν να είναι καλοί σε τίποτα,. Έτσι κι εγώ. Δεν θέλω να είμαι καλός σε τίποτα. Θέλω να περάσω, όσο γίνεται, λαθραία, από αυτή τη ζωή. Χωρίς πολλά-πολλά….Εσύ σε τί φάση είσαι;

rejected: Αυτή τη χαλαρότητα, τα τελευταία χρόνια, την επιζητώ και φλερτάρω ταυτόχρονα με την αποξένωση….με το να περνάω καλά με τη μοναχικότητα μου…

Κ.Τ.:Σε καταλαβαίνω απόλυτα, Γιώργο. Ε, βέβαια, αυτό. Όταν βλέπαμε μικροί στις ταινίες του Αντονιόνι, τη πλήξη ανάμεσα στα ζευγάρια, την αποξένωση που ανέφερες, δεν σου κρύβω ότι εγώ και οι φίλοι μου, στα 18 μας χρόνια, λέγαμε “σοβαρά τώρα; έτσι είναι;”…Εμείς τότε είμασταν “το γλυκό πουλί της νιότης” που έκανε τρελές πτήσεις κι αυτά μας φαινόντουσαν λίγο από άλλο πλανήτη. Λίγο αργότερα, όταν βρέθηκα στη Νέα Υόρκη κι είχα αρχίσει να αντιλαμβάνομαι τη σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους είπα “πω, πωωωω…ώστε έτσι είναι”! Είχε δίκιο κι αυτός, λοιπόν, που καθιέρωσε και έβαζε μέσα στις ταινίες του, το στοιχείο που λέγεται “η πλήξη μέσα στη σχέση”, τα αδιέξοδα. Και η αποξένωση που σχεδόν την επιδιώκεις για να νιώσεις αυτό το συναίσθημα…πως είναι να μη σε τραβάνε τα πράγματα, που σου προσφέρονται τόσο δελεαστικά σαν σειρήνες; Εντάξει….παιχνίδια είναι αυτά και κάπως έτσι περνάει η ζωή, με το ένα και με εκείνο και το άλλο που έρχεται και φεύγει και ξαναγυρίζει. Νομίζεις ότι με το παρελθόν “καθάρισες” και εισβάλει στο παρόν σου και τα κάνει “άνω κάτω”.

Αν δεν πονέσεις, δεν γίνεται να νιώσεις ότι είσαι ζωντανός.

rejected: “Μπατάρεις” πιο πολύ προς το φως ή το σκοτάδι;

Κ.Τ.: Τρέχα γύρευε…εναλλάσσεται αυτό…άμα ξέραμε και την τέλεια δοσολογία; Είναι σα να με ρωτάς αν υπάρχει Θεός. Αν υπήρχε, θα είχε μαθευτεί. Τί να πω….Άμα πιστεύεις ότι υπάρχει, υπάρχει. Αν δεν το πιστεύεις, δεν υπάρχει.

rejected: Από ποιο βιβλίο που διαβάζατε, σας διέκοψα; 

Κ.Τ.: Αυτή την εποχή δεν με συγκινεί τίποτα. Διαβάζω πάλι την “Ιστορία των δύο πόλεων” του Ντίκενς, που είναι μεγαλειώδες κείμενο. Μα, θέλω πάντα παράλληλα, να παρακολουθώ την εποχή μου. Τις προάλλες, με ρώτησε ο Καστανιώτης, ο εκδότης μου, αν διάβασα κάτι καλό αυτές τις μέρες. Του είπα πως “ότι διαβάζω είναι ή δυστοπικό, από αυτά που ξημερώνεις και το τοπίο είναι ξένο σαν να φιλοξένησε σε μια άγονη γη και δεν ξέρεις που πάνε τα τέσσερα, ή βιβλία που καταγγέλλουν το ρατσισμό, τη βία, πως φέρονται μερικές κοινωνικές φυλές σε κάποιες άλλες και πάει λέγοντας”. Είναι βιβλία που είναι κοντά στο δημοσιογραφικό ρεπορτάζ, και δεν τρελαίνομαι τη λογοτεχνία να την αντικαθιστά το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ. Υπάρχουν γι αυτά οι εφημερίδες και η τηλεόραση. Θέλω στη λογοτεχνία να συμβαίνουν άλλα, μαγικά πράγματα που να με μεταφέρουν αλλού. Δεν συμβαίνει συχνά αυτό, όπως καταλαβαίνεις…

rejected: Το ελληνικό θέατρο είχε και πριν τον κορονοϊό πρόβλημα;

Κ.Τ.: Ναι, βέβαια. Το ελληνικό θέατρο πάντα είχε πρόβλημα. Ο καταιγισμός των πληροφοριών που υπάρχει αναγκάζει το θέατρο να τα λάβει υπόψη του και να ανταποκριθεί σε αυτό το κάλεσμα. Μα, επειδή δεν προλαβαίνουν να “χωνευτούν” τα ρεύματα κι όλα όσα συμβαίνουν, είναι πράγματα που δεν οδηγούν πουθενά. Είναι “εύκολα”, της στιγμής εκείνης. Τώρα πάλι, μπήκε το θέατρο από το διαδίκτυο. Ε, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Είναι το ίδιο, από το να έχεις απέναντι σου τον ηθοποιό, με την ανάσα του, τον ιδρώτα του, τη κίνηση του, την επαφή του με το άλλο σώμα και αντ΄αυτού να έχεις απέναντι σου, μια “μηχανή”; Μια κάμερα….μπορεί να είναι καλογυρισμένο κ.λ.π., δεν χωρά καμία αμφιβολία-αλλά πια είναι σαν να σε αποξενώνει όλο αυτό. Σα να είναι το θέατρο πολύ εγκεφαλικό. Λείπει ο χυμός της ζωής και αυτό δεν είναι καθόλου ευχάριστο. Αισθάνεσαι ότι κάτι λείπει. Αλλά, το πρόβλημα υπήρχε στο ελληνικό θέατρο. Πάντα κάτι γίνεται, μια καινούργια ομάδα σκάει μύτη, ένας καλλιτέχνης για λίγο θριαμβεύει, αλλά λόγω του καταιγισμού πληροφορίας δεν προλαβαίνει τίποτα να χωνευτεί και να αξιοποιηθεί. Δεν προλαβαίνεις να το χαρείς και ξαφνικά γίνεσαι θαυμαστής και θιασιώτης του παλιού καιρού. Τότε προλάβαιναν τα πράγματα να “καθίσουν”, να τα γευτείς. Να αποκτήσεις μέχρι και άποψη αν σου άρεσε ή όχι. Τώρα, συνεχώς, πρέπει να είσαι σε εγρήγορση και να ανακαλύπτεις, να “καταπίνεις”, το ένα μετά το άλλο. Καλό είναι αυτό;

rejected: Και από την άλλη, νέοι ηθοποιοί που εργάζονται “σαν τα σκυλιά” σε πάνω από δύο θεατρικές παραστάσεις από Τετάρτη έως Κυριακή, ενώ πολλαπλασιάσθηκαν και τα Δευτερότριτα όπου και συμμετέχουν…..

Κ.Τ.: Οι νέοι ηθοποιοί είναι εξαιρετικοί αλλά είναι δώρο άδωρο, σε μια πιάτσα που δεν έχει οικονομικό αντίκρισμα. Οι νέοι ηθοποιοί για να βγάλουν ένα βασικό μηνιάτικο οφείλουν να παίζουν σε δύο βραδινές παραστάσεις κι ένα παιδικό το πρωί. Βέβαια, να εξηγούμε κάτι….Δεν κάνεις Τέχνη, κάνεις βιοπορισμό. Είναι τελείως διαφορετικό. Να ξέρουμε και τί λέμε.

 

rejected: Το θέατρο μπορεί να αλλάξει; Κάποια στιγμή θα βγει το εμβόλιο….

Κ.Τ.: Το θέατρο θα πρέπει να μπορεί να αλλάξει. Η Τέχνη είναι αρκετά ευέλικτη και πρέπει να αλλάζει. Η Τέχνη είναι και πρόστυχη, παίρνει διάφορες μορφές και προσωπεία. Ξέρει να σαγηνεύσει, ξέρει να εξαπατήσει και πάει λέγοντας….Αλλά, αυτό που είπες για το εμβόλιο…μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο, μπορεί και να έχει εξαφανιστεί και ο ιός. Υπάρχει και αυτό το ενδεχόμενο. Μπορεί να έχει κάνει το κύκλο του, αφήνοντας πίσω του, τη καταστροφή και το θάνατο και να έχει τελειώσει. Να έχει σβήσει, να έχει χλωμιάσει, να έχει χάσει τη δύναμή του, να μην έχει το ίδιο εκτόπισμα. Υπάρχει κι αυτό…ακούω διάφορους επιστήμονες που το εκφράζουν. Από την άλλη, δεν μπορείς να είσαι βέβαιος γιατί η επιστήμη είναι έρευνα. Υπάρχουν και οι συνωμοσιολόγοι και οι βεβαιότητες για “φορεμένα” πράγματα-όχι….είναι και η έρευνα που σημαίνει “δεν ξέρω”. “Ψάχνω για να δω τί συμβαίνει και ποια είναι η συμπεριφορά αυτού του πράγματος”.

rejected: Υπάρχουν πρωινά που βαριέστε να πάτε στο ραδιόφωνο να κάνετε την καθημερινή εκπομπή; 

Κ.Τ.: Ποτέ! Μου είναι απαραίτητο το ραδιόφωνο. Στον “Εν Λευκώ” κάνω ραδιόφωνο από το 2000. Τα Σαββατοκύριακα κάτι δεν μου πολυβγαίνει. Παλιά, ήξερα να γεμίσω τον ελεύθερο χρόνο μου….sex, drugs and rock ‘n’ roll! Tώρα θέλω να έχω κάτι…το ραδιόφωνο, ένα θέατρο, κάτι…

rejected: Τα ταξίδια σας λείπουν ή είστε χορτάτος;

Κ.Τ.: Τα ταξίδια μου λείπουν πολύ. Ακόμη και αν δεν είναι για επαγγελματικό λόγο ή για ένα προσωπικό, όπως έναν έρωτα, τα ταξίδια πρέπει να τα προκαλείς. Είναι ωραία τα ταξίδια. Μπαίνεις σε έναν άλλο χώρο. Μπορούν να υπάρξουν απροσδόκητα και ξαφνικά πράγματα που δεν φανταζόσουν. Αλλά, τώρα δεν είναι εύκολο…οι πτήσεις με το αεροπλάνο έχουν γίνει προβληματικές….

rejected: Το απροσδόκητο πάντα σας γοητεύει;

Κ.Τ.: Εεεε…όλους τους ανθρώπους το απροσδόκητο τους γοητεύει. Αλίμονο!

rejected: Τελειώνοντας, ποιά είναι μια ωραία μέρα για εσάς;

Κ.Τ.: Δεν υπάρχει καλούπι σε αυτό. Μπορεί να είναι μια νύχτα ή ένα απόγευμα. Μπορεί να είναι μια βροχή που λες -εκ πρώτης όψεως- “ε, τώρα, βροχή” και ξαφνικά να βρέχει και να είναι καταπληκτικό…γιατί το κορίτσι που βαδίζει μπροστά σου φοράει κάτι πολύ λεπτό, και έχει κολλήσει πάνω της από τη βροχή, και διαγράφεται ένα υπέροχο σώμα που η φαντασία σου καλπάζει…Ποτέ δεν ξέρεις τί θα συμβεί…..Μια ωραία μέρα; Να μοιραστείς σε ένα παγκάκι ένα παγωτό με μία άγνωστη, γιατί πιάσαμε μια κουβέντα πολύ ενδιαφέρουσα…Και όπως μου είπε κάποια φορά, μια κυρία σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό, καθώς καθόμασταν στην αποβάθρα, σε ένα παγκάκι περιμένοντας το καθυστερημένο τρένο, κάπου στην Ευρώπη, και μιλάγαμε, μιλάγαμε για να περάσει η ώρα, και επικοινωνούσαμε ψυχικά-μεγάλη γυναίκα αυτή…και της είπα “περίεργο….υπέθεσα ότι είστε 50 χρονών και μου είπατε πως είστε 75-πώς τα καταφέρνετε και διατηρείστε τόσο νέα και δεν μπορώ εγώ να το καταλάβω και πέφτω έξω;”…Και μου απαντά “δεν το έχω σκεφτεί, αλλά μια και το ρωτάτε…ίσως επειδή μιλάω με οποιονδήποτε, για οτιδήποτε”….