ΔΥΟ – Αναρωτιέμαι ποιά είναι τα εργαλεία πρόσληψης του αρχαίου δράματος . Με ενδιαφέρει πολύ να διαβάζω κριτικά σημειώματα – άλλοτε απο πραγματική περιέργεια, άλλοτε για να επιβεβαιώσω τρόμους μου. Κάτι που δεν μπορώ να χωνέψω είναι. πώς φαντασιωνόμαστε εαυτούς ως άμεσους απογόνους/επιγόνους των αρχαίων τραγικών ( Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη)  και δρούμε σαν να μας έχουν κληρονομήσει τη γνώση του πως ανεβαίνουν αυτά τα έργα . Μπορεί να διαβάζεις κριτικές, είτε σχόλια στο διαδίκτυο με έναν πύρινο λόγο, για το πως πρέπει να σκηνοθετούνται αυτά τα έργα , ποια είναι τα ρούχα που πρέπει να φοράνε οι ήρωες, αν επιτρέπεται ή όχι να χρησιμοποιείς μικρόφωνα, αν επιτρέπεται να ανοίγεις διάλογο με άλλα κείμενα και άλλα κωμικά ελληνικά φαινόμενα. Στέκομαι πάντα αμήχανος μπροστά τους: δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω με τον συντηρητισμό και την ημιμάθεια ( που όμως εμφανίζεται ως απόλυτη γνώση του πώς ερμηνεύεται ο τραγικός λόγος- την στιγμή που αφενός- έχουμε μια ελλιπέστατη γνώση επ’ αυτού και αφετέρου, πάντα το θέατρο συμβαδίζει με την εποχή του και τη γλώσσα της ) είτε να ψάξω πιο βαθιά και να ανησυχήσω για εναν τυφλό (πάλι ημιμαθή) εθνικισμό που μας κάνει μόνο σ’ αυτά τα κείμενα να λέμε ποιά εργαλεία επιτρέπονται και ποιά όχι, τη στιγμή που σε όλο τα άλλα είδη και ύφη θεατρικά δεχόμαστε τα πάντα . Αυτά τα κείμενα , αυτές οι πηγές φιλοσοφίας και πολιτικής σκέψης μας λένε κάποιοι πρέπει να παίζονται μόνο ως έχουν, σαν ανάμνηση, σα μουσειακό έκθεμα με “μέγεθος” , αρκεί να μη μας ταρακουνήσουν την ασφάλεια μας στο σήμερα ,”γιατί τότε δεν είναι “τραγωδία””.  Περίεργοι και ανησυχητικοί καιροί  που νόμιζα οτι είχαν τελειώσει, αλλά επανήλθαν σφοδρότεροι.

ΤΡΙΑ –  Είναι μόλις η δεύτερη χρονιά λειτουργίας του “Προσκηνίου”. Τα όνειρα γι αυτό πολλά. Η περσινή χρονιά  με τη “Φαίδρα” της Τσβετάγιεβα – που κλείσαμε 5 φορές λόγω κορωνοϊού , αναβάλλαμε μια πρεμιέρα , ακυρώσαμε μια νέα παραγωγή-  μας αναχαίτισε λιγάκι. Κάποια απ’ αυτά που ονειρεύομαι, φαίνεται οτι πρέπει να γίνουν σιγά σιγά. Φέτος, θα εστιάσουμε στο κλασικό ρεπερτόριο και θα ανέβει ο “Θείος Βάνιας” που έμεινε στα μισά των προβών πέρυσι και με μεγάλη χαρά θα υποδεχτώ τον Ακύλλα Καραζήση – που εκτιμώ πολύ – με το έργο του ‘Ο Νηλ ” Ο Παγοπώλης έρχεται “. Στο άμεσο μέλλον, αυτό που με ενδιαφέρει είναι, πως το “Προσκήνιο” θα μπορέσει να γίνει ένα καταφύγιο και ένας τόπος ασφαλείας για νέους δημιουργούς . Χρειαζόμαστε επειγόντως διάλογο με μια πραγματικά νέα γενιά ανθρώπων – αυτοί να μας ταρακουνήσουν, να μας προχωρήσουν, να μας διδάξουν.  Η στροφή στο συντηρητισμό που συμβαίνει στο θέατρο είναι επικίνδυνη και χρειάζεται αναταραχή, ανακατάταξη.

ΤΕΣΣΕΡΑ – Στις διακοπές συνέβη κάτι που με έκανε να ελπίσω. Μια παρέα πολύ νέων παιδιών ( γύρω στα 20 ) πήγε και μίλησε πολύ ψύχραιμα και αιχμηρά σε έναν πολύ μεγαλύτερό τους που στο πλαίσιο “της δουλειάς του” φαίνεται οτι λειτουργούσε καταχρηστικά και παραβιαστικά απέναντι σε κοπέλες. Τραγικά πράγματα. Πήρα πολύ κουράγιο από την επιμονή αυτών των παιδιών, στο να τον κάνουν να καταλάβει ότι πρέπει να το κόψει, ότι δεν έχει κανέναν δικαίωμα να παραβιάζει σωματικά κανέν@ και την ώρα που έβλεπα και άκουγα αυτή τη συνομιλία μου γινόταν όλο και πιο σαφές ότι το πάλαι ποτέ “δικαίωμα”, μιας παλιάς γενιάς που θεωρούσε οτι μπορεί να απλώνει το χέρι όπου και όπως θέλει και να λέει ο,τι χυδαίο, σεξιστικό, ρατσιστικό γουστάρει και αυτό η κοινωνία να το δέχεται και να το υποθάλπτει (  ” άντρας είναι “, “μπορεί να φύγει και λίγο το χέρι “, ” ένα κομπλιμέντο της έκανε, σιγά”), αυτός ο απόπατος έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί . Δεν έχουν εκλείψει ακόμα δυστυχώς τα φαινόμενα , όμως έχουν φουντώσει οι αντιδράσεις.  Η επιμονή και η τόλμη αυτών των παιδιών που παλεύουν για το αυτονόητο δικαίωμα της ελευθερίας, λοιπόν, είναι αυτό που κρατάω απ’ αυτό το καλοκαίρι . Η γενιά μου μεγάλωσε πολύ πιο φοβικά. Μακάρι να καταλαβαίνω σωστά και να βρισκόμαστε πράγματι σε μια στιγμή που αλλάζει και μάχεται. Το σκοτάδι στη χώρα μας είναι βαθύ και μόνο ένα ξημέρωμα μπορεί να μας σώσει, μια αφύπνιση του νου.

• Ο Δημήτρης Καραντζάς σκηνοθετεί τους “Πέρσες” του Αισχύλου, που παρουσιάζονται στο θέατρο Δάσους, Παρασκευή 2 και Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου. Και στο Ηρώδειο 9 και 10 Σεπτεμβρίου. Ρένη Πιττακή, Χρήστος Λούλης, Γιώργος Γάλλος, Μιχάλης Οικονόμου, Γιάννης Κλίνης, Αλεξία Καλτσίκη, Θεοδώρα Τζήμου, Αινείας Τσαμάτης, Ηλίας Μουλάς, Μάνος Πετράκης, Τάσος Καραχάλιος, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Γιώργος Πούλιος και 40 εθελοντές.