“Έχω μάθει να κάνω άλματα. Το θέατρο είναι άλμα. Από την Ομάδα Υψηλού Κινδύνου μέχρι το “Εξ επαφής” που με διάλεξε ο Σταμάτης Φασουλής για να παίξω σε κεντρικό μεγάλο θέατρο, σε πρωταγωνιστικό ρόλο, οφείλεις να ξέρεις τί κυνηγάς. Αυτό που κυνηγάς μπορεί να το βρεις από δρόμους που φαίνονται ασυνεπείς μεταξύ τους, αλλά δεν είναι και τόσο τελικά. Νομίζω πως οποιοδήποτε υλικό, μπορεί να φτιάξει κάτι καλό. Είτε το ακριβότερο μάρμαρο, είτε το πεπιεσμένο ανακυκλώσιμο χαρτί, μπορεί να φτιάξει κάτι καλό. Κάθετι που έκανα, είτε περισσότερο εμπορικό, είτε λιγότερο, για μένα ήταν μια κερδοφόρα εμπειρία. Θέατρο είναι όλα. Θέατρο είναι όλα τα είδη. Και καλλιτέχνης σε μια δύσκολη πόλη-ως άνθρωπος να ζεις-δεν είναι και κάτι εύκολο. Εγώ δεν θα ήθελα να ζω στην Αθήνα. Χρόνια τώρα ονειρεύομαι να ζούσα κάπου αλλού. Δεν είναι καθαρά μάνι-μάνι να ζεις στην Αθήνα. Δεν είναι αυτή φυσιολογική ζωή”. Η Μαρία Πρωτόπαππα στο rejected..

” How can life be what you want it to be? You’re frozen
When your heart’s not open
You’re so consumed with how much you get”…

“Επιτυχημένη παράσταση για τα δικά μου δεδομένα, ως έννοια είναι διαφορετική από ενός θεατρικού παραγωγού. Ο κόσμος που έρχεται ή η επικοινωνία μιας παράστασης είναι τα ζητούμενα κάθε θεατρικής δουλειάς. Τώρα πια, η επικοινωνία μιας παράστασης λειτουργεί περισσότερο από το “στόμα με στόμα”. Για μένα, όμως, επιτυχημένη παράσταση είναι αυτή που καλεί το κόσμο από μόνη της. Όταν η ποιότητα μιας παράστασης μεταφέρεται από στόμα σε στόμα, για μένα είναι επιτυχία. Επιτυχία είναι να τελειώνει μια παράσταση κι οι άνθρωποι που την είδαν να είναι ευχαριστημένοι. Σε ότι αφορά το καλλιτεχνικό κομμάτι, οφείλω να σου ομολογήσω ότι κυνηγώ πάντα άλλα πράγματα, σε σχέση με αυτά που “οι πολλοί” θεωρούν επιτυχία. Θέλω να δοκιμάζω και να ψάχνω νέους δρόμους θεατρικής έκφρασης. Επιτυχία είναι να “μιλήσεις” ένα πράγμα, με εργαλεία που ως καλλιτέχνης δεν είχες κάνει χρήση ως τώρα. Αυτή η επιτυχία δεν έχει να κάνει-συχνά-με την αποδοχή του κόσμου. Επιτυχία μπορεί να είναι και κάτι που δεν έχει κόσμο, αλλά για τους συντελεστές του και τους αληθινά θεατρόφιλους, να έχει μια νέα πρόταση σε σχέση με ένα κείμενο. Μπορείς να ανακαλύψεις σε ένα κείμενο και πεις στοιχεία που ως τώρα δεν έχουν ειπωθεί;”

“‘You waste your time with hate and regret. You’re broken
When your heart’s not open
If I could melt your heart
We’d never be apart”…

“Επιτυχία είναι και κάτι που θα εκφράσει προσωπικά σου πράγματα. Επιτυχία είναι να πεις δικά σου πράγματα, νέες σκέψεις, νέα αισθήματα, κομμάτια φιλοσοφίας κι ότι τώρα σε αφορά στη ζωή, μέσα από ένα έργο. Γιατί ο κόσμος με αυτά συνδέεται. Συνδέεται με τη προσωπική κατάθεση των καλλιτεχνών. Εκεί είναι μια προσωπική επιτυχία που λίγοι την ξέρουν. Επιτυχία είναι και προσωπικό στοίχημα-κοινώς, διπλός ορισμός. Ότι αφορά έναν καλλιτέχνη, αφορά και το κόσμο-κάτι κοινό έχουμε και πράττουμε Τέχνη. Το σύνολο των ανθρώπων είναι τεράστιο. Όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε τα ίδια πράγματα, αλλά δεν έχουμε όλοι χρόνο να ασχοληθούμε με αυτά. Όταν νομίζεις ότι βιώνεις κάτι εντελώς μοναχικό, όταν βλέπεις μια κοινή ανθρώπινη εμπειρία, τότε δεν νιώθεις μόνος. Το θέατρο είναι παρηγοριά. Γι αυτό πάμε σινεμά ή θέατρο…να μαγευτούμε και να θαυμάσουμε μια αισθητική. Σε έναν αθλητή δεν θαυμάζεις τις δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος ή της ανθρώπινης θέλησης; Έτσι και στη Τέχνη…θαυμάζουμε το εν δυνάμει του ανθρώπινου είδους. Κι έπειτα είναι η ανθρώπινη εμπειρία που μοιράζεται. Στη Τέχνη ως θεατές, δεν συνομιλούμε μεταξύ μας, κι όμως όλοι μαζί επικοινωνούμε με κάτι. Το συλλογικό ασυνείδητο τρέφεται ασυνείδητα κι αυτό-στις μέρες μας-το χρειαζόμαστε, διότι δεν βρισκόμαστε κοντά.”

“We’d never be apart
Mm, hmm
Give yourself to me
Mm, hmm
You hold The key
Now there’s no point in placing the blame”…

“Να κινείσαι με σταθερό τρόπο σε έναν ασταθή χώρο, όπως το ελληνικό θέατρο, δεν είναι εύκολο. Είναι τραγικά ασταθής ο χώρος του ελληνικού θεάτρου, αλλά το καταλαβαίνεις από την αρχή που το επιλέγεις. Μαθαίνεις κάτι, πας αλλού, θες να χρησιμοποιήσεις ότι έμαθες, ή να έχεις ευκαιρία για κάτι καλύτερο μα μπορεί να μην γίνεται. Δεν υπάρχει αυτή η γραμμική ιστορία. Στο θέατρο ξεκινάς-ξανά και ξανά-πάλι από το μηδέν. Δεν προχωράς με σταθερότητα στο θέατρο, αλλά με σημείο αναφοράς κι εκκίνησης, “ξανά το μηδέν”. Κάθε άνθρωπος που το θέλει, κάθε καλλιτέχνης οφείλει να προσπαθεί για την εξέλιξη, αλλά μπορεί και να επιλέξει πράγματα για να μπορεί να υπάρξει. Στην Ελλάδα δεν δίνουμε ιδιαίτερη βάση στον πολιτισμό. Μόνο ως πολυτέλεια το κάνουνε όσοι είναι καταδικασμένοι να το αγαπάνε και να μην μπορούν να το αφήσουν. Κάποιοι κάνουν θέατρο επειδή έχουν κι άλλους πόρους, κι άλλοι επειδή είναι διατεθειμένοι να κάνουν θυσίες. Το θέατρο δεν αποδίδει. Θέατρο κάνεις, γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς…Και το θέατρο του χαρίζεσαι και του χαρίζεις, σαν να είναι κάτι μοναχικό.”

“Now there’s no point in placing the blame
And you should know I suffer the same, if I lose you
My heart will be broken
Love is a bird, she needs to fly
Let all the hurt inside of you die, you’re frozen
When your heart’s not open”…

“Πόσο μόνοι είμαστε πάνω στη γη και η θεία δίκη αν είναι στοιχεία του έργου που παίζω; Σε μια στιγμή εμφανίζεται όλη η μοναξιά του κόσμου και ότι δεν υπάρχουν νόμοι. Λες και νόμους φτιάχνουμε για να παρηγορηθούμε, για να μην νιώθουμε τόσο άσχημα, όταν μας συμβαίνει κάτι κακό, κάπως να πρέπει να το δικαιολογήσουμε. Να πούμε ότι υπάρχει ένα “σύστημα”, κάτω από το οποίο συμβαίνουν όλα όσα τραγικά συμβαίνουν…ανθρώπινο χέρι που πάει στην καταστροφή-πάρε παράδειγμα όσα τελευταία μας συμβαίνουν και δεν τολμώ με λέξεις να εκφράσω. Κι από την άλλη, μέσα από τα μεγάλα κείμενα υπάρχει το τρομερό “μάθημα” που παίρνεις μια εμπερία. Βέβαια, ο θάνατος δεν έχει επιστροφή και σίγουρα δεν είναι θεία δίκη. Ο θάνατος ποτέ δεν πρέπει να είναι και ανθρώπινη δικαιοσύνη. Το θέμα είναι εμείς σε αυτή τη μικρή ζωή γιατί πράγμα προσπαθούμε; Θέλουμε να οργανωθούμε ως ανθρώπινη επικοινωνία; Θέλουμε να είμαστε μαζί; Προσπαθούμε να χωρέσουμε όλοι δίχως διακρίσεις, με τις δυνάμεις μας, δίχως να μισούμε ότι δεν καταλαβαίνουμε, πάνω σε αυτή τη γη; Όλο αυτό δεν είναι θεία δίκη. Η φύση είναι. Η ζωή κι ο θάνατος δεν αποφεύγονται. Δεν ξέρω αν βαθμολογούμαστε από κάποιον ψηλά, για τα καλά και τα κακά που κάνουμε κι έτσι ελέγχονται ζωή και θάνατος-αλλά η φύση κάνει το δικό της “παιχνίδι”. Ο “Αγαμέμνων” είναι ένα έργο εμφανίζει την ανάγκη ο άνθρωπος να ψάχνει να βρει μια λογική πίσω από τα πράγματα, είτε ως μονάδα, είτε ως κοινωνία, που ζει πατώντας σε αυτή τη γη”.

“Life is a mystery, everyone must stand alone
I hear you call my name
And it feels like home”.

“Έχω την αίσθηση, δίχως να ξέρω τα πάντα γύρω από το θέατρο, ότι υπάρχουν κάποια εμπευσμένα πράγματα καλλιτεχνών που προσπαθούν και δεν επαναπαύονται στο “μια από τα ίδια”. Πάρε παράδειγμα όσα παίζονται στη Μικρή Επίδαυρο. Η Αργυρώ Χιώτη είναι μια αξιοσημείωτη περίπτωση. Ο Σίμος Κακάλας είναι ένας καλλιτέχνης που προσπαθεί. Υπάρχει έμπνευση, μεράκι και πολύ δουλειά σε τέτοιες περιπτώσεις. Τώρα, το υπόλοιπο που είναι “στη γύρα” δεν το έχω παρακολουθήσει ιδιαίτερα, αλλά από τη δική μου εμπειρία, τις εισπράττω περισσότερο ως εμπορικές κινήσεις, παρά καλλιτεχνικές. Κι αυτό οφείλεται στη νοοτροπία μας. Από την άλλη, υπάρχει μια λογική πίσω από τις πιο “αδούλευτες” και τις “πρόχειρες” παραστάσεις. Ο χρόνος προετοιμασίας είναι πολύ μικρός, λόγω των οικονομικών. Τα μέσα που έχει μια παραγωγή είναι πολύ λιγότερα. Κι επίσης, οι άνθρωποι που δουλεύουν σε αυτές, κάνουν μια τεράστια κατάθεση ωρών, που μπορεί σε βάθος χρόνων, να μην είναι ευχαριστημένοι ή και βλέπουν πως ότι κάνουν δεν πιάνει τόπο. Έτσι αρχίζει μια πτώση-που πληρώνουμε κι εμείς και ο κόσμος. Όσο για τη “γύρα” που κάνουν οι παραστάσεις ανά την Ελλάδα-δεν είναι κακό πράγμα. Οι άνθρωποι είναι διψασμένοι για θέατρο”.

“When you call my name it’s like a little prayer
I’m down on my knees, I wanna take you there
In the midnight hour I can feel your power
Just like a prayer you know I’ll take you there”...

“Με ρωτάς, όταν ένας θεατρικός παραγωγός δεν λαμβάνει την επιχορήγηση που προσδοκά, αν μπορεί την παράσταση να την ακυρώσει; Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως όταν κλείνεις θέατρο, μιλάς με συνεργάτες, κι οι άνθρωποι κανονίζουν τις ζωές τους-αυτό δεν το κάνεις ως παραγωγός-έτσι απλά. Αν ισχύει -για σένα ως παραγωγός- ότι μόνο αν πάρουμε επιχορήγηση θα προχωρήσουμε κι είναι όλοι ενήμεροι γι αυτό, τότε όλοι είναι προγραμματισμένοι γι αυτή τη συνθήκη. Όταν αυτό δεν το ξέρεις, όταν δεν το επικοινωνείς κι ο κόσμος που έκλεισες δεν το γνωρίζει, το θεωρώ αντιεπαγγελματικό. Με ρωτάς για τον Τσέζαρις Γκραουζίνις…είναι η πρώτη φορά που συνεργάζομαι μαζί του. Ο Τσέζαρις υπονοεί περισσότερα από όσα λέει. Δεν τον ενδιαφέρει ο τέλειος μηχανισμός με ακρίβειες-δεν στέκεται σε αυτά. Ο Τσέζαρις σου αφήνει τη “τροφή”. Αν θέλεις να την πάρεις, την παίρνεις. Είναι διαφορετική η νοοτροπία του, από όσα ξέραμε. Ο Τσέζαρις ξέρει ουσιαστικό θέατρο”.

“I hear your voice, it’s like an angel sighing
I have no choice, I hear your voice
Feels like flying?”

“Γιατί αυτή η φετινή, “Κλυταιμνήστρα” κατάξανθη; Ήταν μια δική μου πρωτοβουλία. Είδα την εικόνα, στις πρόβες, να ολοκληρώνεται και έπρεπε να γεμίσω κάποια κενά, στο τι θα φτιάξουμε. Είχα απορίες και πριν την Επίδαυρο μια εβδομάδα, δεν έγιναν πρόβες για λίγες μέρες. Εκεί έπαθα άγχος-δεν μου είχε ξανασυμβεί. Μέσα σε αυτή τη “ταραχή” πήρα δικά μου προσωπικά πράγματα και σκεπτόμενη το ρόλο, θέλησα να τα χρησιμοποιήσω. Ήθελα κάτι σαν θεατρική “μάσκα”, κάτι που να με βγάλει από αυτό που είμαι…να με βγάλει από τα συνηθισμένα…ο Τσέζαρις, αρχικά, δεν το πολυήθελε-αλλά συμφώνησε. Ήθελα εγώ να “μετακινηθώ”. Βρήκα κι ένα άρθρο για εκείνες τις εποχές, όπου οι γυναίκες έβαφαν τα μαλλιά τους, κατά προτίμηση ξανθά. Όχι όλες! Οι γυναίκες των ανώτερων τάξεων τα έβαφαν ξανθά, με κάτι τρομερά χημικά! Έτσι την φαντάστηκα την “Κλυταιμνήστρα” σε αυτή τη φετινή πρόταση. Μια γυναίκα με καρδιά σχεδόν αντρική-ως καρδιά με πρωτοβουλία, ισχυρή θέληση και δίχως επιπολαιότητες-κι έτσι ήθελα να φαίνεται αυτό μέσα από την ερμηνεία κι όλο το υπόλοιπο να είναι ως “εικόνα” απόλυτα θηλυκή. Μπορούμε να παραμένουμε γυναίκες, όσο δυνατές κι αν είμαστε. Το θηλυκό στοιχείο έχει δύναμη, που στις μέρες μας είναι παρεξηγήσιμη. Πλέον η γυναίκα η αποφασιστική πρέπει να φορά αντρικά ρούχα και να “φορά” ανδρικούς τρόπους. Έ, όχι…δεν είναι μόνο έτσι”

“I close my eyes, oh God I think I’m falling
Out of the sky, I close my eyes
Heaven help me?”

“Η “Έμμα” είναι η παράσταση που θα ξεκινήσει για δεύτερη χρονιά, αυτή τη φορά από Θεσσαλονίκη. 12-13-14 Οκτώβρη από το θέατρο ΑΥΛΑΙΑ, κι έπειτα θα είμαστε στην Αθήνα, τα Δευτερότριτα, στην Β’ Σκηνή του θεάτρου της οδού Κεφαλληνίας. Αυτή την ηρωίδα μου, την θαυμάζω, γιατί είναι τόσο φωτεινό και ευτυχισμένο πλάσμα! Δεν είναι δραματικό πρόσωπο! Γιατί, είχε τις εμπειρίες τρομερών ιστοριών, και σε όλα όσα έγραφε είχε μια θετική αύρα, μια ζωντάνια! Η ζωή είναι φως και χιούμορ. Την χρειάζομαι την “Έμμα”, που πέφτουμε ολοένα και περισσότερο στη μαύρη μαυρίλα και ειδικά στο θέατρο που θεωρούμε ότι όλα πρέπει να είναι μόνο μελαγχολία, η “Έμμα” είναι ο “φάρος” μου. Η “Έμμα” μου προσφέρει μια ελαφριά αντιμετώπιση των σκούρων πραγμάτων μου. Θεραπευτική είναι για μένα η “Έμμα”…

“When you call my name it’s like a little prayer
I’m down on my knees, I wanna take you there
In the midnight hour I can feel your power
Just like a prayer you know I’ll take you there”

“Στα ταξίδια που αγαπώ, αλλά δεν κάνω συχνά, αναζητώ και μένα και τους άλλους. Η ζωή δεν είναι όπως την ξέρεις. Οι άνθρωποι είναι παντού ίδιοι. Φέτος πήγα στο Περού. Αλλά και στην Αργεντινή που ταξίδεψα υπήρχε μια ζεστασιά στους ανθρώπους. Πλέον, η οικειότητα σβήνει στη χώρα μας, ανάμεσα μας. Όλοι πια μιλάμε με ξύλινη γλώσσα, πολύ τυπικά. Τα δήθεν τάχα μου “ευρωπαικά” να μην ενοχλούμε τον απέναντι, ούτε να χαμογελάσουμε σε ένα ξένο! Σου χαμογελάει άνθρωπος όταν πας στο περίπτερο ή όταν παρκάρεις το αμάξι σου, και είναι δώρο! Πλέον, χαρά μου δίνουν τα αγαπημένα μου πρόσωπα, όπως και τα ζωάκια μου είναι ευτυχία. Στο θέατρο έμαθα να μην είμαι απόλυτη. Ήμουν άνθρωπος του άσπρου και μαύρου. Πλέον, δεν κρίνω και κατανοώ τη διαφορετικότητα του ενός και του άλλου. Η διαφορετικότητα των ανθρώπων είναι χρήσιμη. Ας μην την κατακρίνουμε”…

“Like a child you whisper softly to me
You’re in control just like a child
Now I’m dancing”

“Αυτό το χειμώνα, θα είμαι πέρα από την “Έμμα” και σε ένα έργο που θα σκηνοθετήσει ο Γιάννος Περλέγκας. Τί με ρωτάς, τελευταίο; Ως άλλη “Έμμα” τι θα ζωγράφιζα μεταφορικά; Ε, μην εκτεθούμε και πολύ! Αχ…ένα χωράφι, σαν κήπος, ένα χωράφι τόσο υγιές όσο το ονειρευόμαστε, θα το ζωγράφιζα”…