at a glance
Top

Οι σημειώσεις του Αλέξανδρου Κωχ

κείμενο | αλέξανδρος κωχ */* φωτογραφίες | χάρης γερμανίδης @harisgermanidis . */* επιμέλεια | γιώργος παπανικολάου

αβυσσαλέες αλήθειες

Όταν μου ζητήθηκε να γράψω για αυτήν τη στήλη του rejected, μοιραία μου ήρθε στο μυαλό η προηγούμενη φορά που είχα φιλοξενηθεί. Ανέτρεξα, λοιπόν, σε εκείνο το κείμενο και είδα πως μιλούσα για μένα. Είναι άλλωστε και το ζητούμενο της στήλης.

Ο Μάρλον Μπράντο κάποτε είχε πει ότι “ο ηθοποιός είναι ένας άνθρωπος που αν δε μιλάς για αυτόν, δε σε ακούει”. Σε ένα γεύμα, ο νεαρός τότε Ντάστιν Χόφμαν είχε ρωτήσει τον Λόρενς Ολίβιε γιατί πιστεύει ότι κάποιος γίνεται ηθοποιός. Ο Ολίβιε έσκυψε πάνω από το τραπέζι, έφερε το πρόσωπό του κοντά στου Χόφμαν και είπε: «Κοίτα με. Κοίτα με. Κοίτα με». Και ξανακάθισε.

Η ανάγκη για την προσοχή και το ενδιαφέρον των άλλων είναι κάτι που μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι και σε μεγάλο βαθμό το πόσο και με τι τρόπο την έχουν – ή όχι – εισπράξει, ορίζει και τη στάση ζωής τους. Σε μια σπηλιά στη Νότια Γαλλία, υπάρχει στα τοιχώματα ένα αποτύπωμα μιας ανθρώπινης παλάμης με χρώμα. Ίσως, η πρώτη καταγεγραμμένη συνειδητή δήλωση παρουσίας ενός ανθρώπου να λέει: «Ήμουν εδώ». Πάνε 30.000 χρόνια.

Μπήκε πολύ νερό στο αυλάκι από τότε. Το είδος μας πλέον αλωνίζει, δεν υπάρχουν όρια. Πάνε οι εποχές που κρυβόμασταν φοβισμένοι στους θάμνους, περιμένοντας λιοντάρια και ύαινες να τελειώσουν με το θήραμά τους για να αρπάξουμε κανένα κόκκαλο και να φάμε λίγο μεδούλι. Όταν ακόμα ήμασταν στη «ζώνη υποβιβασμού» της διατροφικής αλυσίδας. Μέσα σε μερικούς αιώνες καθαρίσαμε την μπουγάδα. Είμαστε τα απόλυτα αφεντικά.

Θαυμαστό, σίγουρα. Από την άλλη, είναι βέβαια και γνωστό πώς τα καταφέραμε. Ξέρουμε πια ότι σε όποια περιοχή του πλανήτη εμφανιζόταν ο «σοφός άνθρωπος», όπως αυτοαποκαλούμαστε, μέσα σε λίγα χρόνια εξαφανιζόταν ένα τεράστιο κομμάτι του τοπικού οικοσυστήματος. Κάτι αντίστοιχο αναπαράγουμε και εντός των τειχών. Σαν κράτη, σαν κοινωνίες, σα μονάδες.

Μια εσωτερική ιεραρχία διατροφικής αλυσίδας. Άνθρωποι στον πάτο, ακόμα πρέπει να περιμένουν στις ουρές, στα πεζοδρόμια, στα σπίτια, στους θάμνους. Να περιμένουν να πέσει ένα χαρτονόμισμα, αφότου τελειώσουν τα δικά μας λιοντάρια και οι δικές μας ύαινες το γεύμα τους. Που, παρεμπιπτόντως,  δεν τελειώνει ποτέ.

Έτσι χειρίζεσαι τη φάση όταν νιώθεις το απόλυτο αφεντικό. Απορώ που απορούμε με όσα γίνονται γύρω μας. Μου φαίνονται συνεπέστατα με το πώς είναι δομημένες οι κοινωνίες μας. Βέβαια, η φύση είναι και αυτή ζωντανός οργανισμός και αντιδράει στα ερεθίσματα που δέχεται. (Είναι αστείο να μιλάμε για τη φύση σα να είναι κάτι ξέχωρο από εμάς). Το πόσο γρήγορα ένας μικροσκοπικός οργανισμός έκανε άνω κάτω όλη μας τη ζωή είναι ενδεικτικό για το πόσο εύθραυστη είναι η ανωτερότητά μας.

Το πιο ειρωνικό από όλα, είναι η βασική ιδιότητα που μας ξεχωρίζει από τα ζώα. Είναι η ικανότητά μας, να συνεργαζόμαστε σε μεγάλους αριθμούς με ευελιξία.

Σα μονάδες,  ο καθένας ολομόναχος, δεν έχουμε και φοβερές πιθανότητες επιβίωσης. Ό, τι έχουμε καταφέρει είναι αποτέλεσμα συνεργασίας. Από τη γέννηση και την ανατροφή μας,  το χτίσιμο ενός νοσοκομείου, τη δημιουργία μιας παράστασης και οτιδήποτε άλλο.

Αποτέλεσμα «συνεργασίας» ήταν και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και μάλιστα ευρύτατης, με αδιανόητη ακρίβεια και επιμέλεια.

Στα θετικά νέα της ημέρας τώρα. Το ταξίδι συνεχίζεται, ακόμα. Όλοι αφήνουμε πια το αποτύπωμά μας στα τοιχώματα της σύγχρονης σπηλιάς μας. Αν σε μερικές χιλιάδες (;) χρόνια, κάποιοι θα βλέπουν ζωγραφισμένο ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης ή κάτι άλλο, διακυβεύεται καθημερινά.

Υ.Γ. Προφανώς, κάποιες σκέψεις του κειμένου δεν είναι δικές μου διαπιστώσεις, αλλά βασισμένες σε βιβλία ανθρωπολογίας. Ενδιαφέρον ότι, λίγες τέτοιες πληροφορίες διδάσκονται στα σχολεία. Ίσως ,εκτός από τα να ξεχάσουν οι άνθρωποι την πρόσφατή τους ιστορία, είναι ακόμα πιο σημαντικό να μη συνειδητοποιήσουν την πρωτογενή καταγωγή τους.

Υ.Γ. 2: Μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, στην Τούμπα. Υποτίθεται μια γειτονιά με προσφυγικές καταβολές, μια γειτονιά αλληλέγγυα, μακριά από ιδέες  που προωθούν το μίσος για το ξένο, για το διαφορετικό. Θυμάμαι την έκπληξή μου όταν είδα στην εφηβεία μου κάποιον να ψάχνει στα σκουπίδια για τροφή, εικόνα πρωτόγνωρη για τη γειτονιά. Η ειδησεογραφία των τελευταίων μηνών, ετών στην πραγματικότητα, δείχνει ότι τα πράγματα έχουν πάρει άλλον δρόμο στην πόλη μου. Στη γειτονιά, στη χώρα, στον κόσμο μας. Τα σημάδια ήταν και είναι μπροστά από τη μύτη μας. Αυτό που εκκρεμεί είναι η συλλογική μας αντίδραση.

  •  Ο Αλέξανδρος Κωχ συμμετέχει στο “Αβυσσαλέο Κτήνος” σε απόδοση-σκηνοθεσία Γιώργου Σίμωνα, στο Rabbithole, στο Μεταξουργείο, για λίγες παραστάσεις. Ο Αλέξανδρος, επίσης, συμμετέχει στη τηλεοπτική σειρά “Σασμός”.