at a glance
Top

Οι σημειώσεις του Δημήτρη Φραγκούλη

κείμενο | δημήτρης φραγκούλης */* φωτογραφίες | γιώργος κοστελίδης + θάνος νίκας */* επιμέλεια | γιώργος παπανικολάου

Απάγκιο ή αποκούμπι ή όπως διάολο προτιμάς

Αντί προλόγου

Το φοβόμουν από πριν, είναι η αλήθεια. Δεν περίμενα ούτε τον “Βιριπάγιεφ”, ούτε τις “Ψευδαισθήσεις” του για να το επιβεβαιώσω. Η αυτόχειρας ηρωίδα εκείνου του έργου, ματαιώνοντας και την αξία του έρωτα, αφήνει ένα σημείωμα με τις εξής αράδες:

«Θα έπρεπε να υπάρχει κάποιου είδους σταθερότητα σ’ αυτό το τόσο ευμετάβλητο σύμπαν. Ε, Άλμπερτ;»

Ένα Άλλο Έργο

Πράξη Πρώτη

Μέχρι χθες, είχα σαν βασικό πρωταγωνιστή τον πόνο. Συναίσθημα απόλυτο. Δεν χρειάζεσαι κάποιον άλλο απέναντι ή δίπλα σου για να το νιώσεις. Μεγάλος Δάσκαλος. Καμιά σχολή σκέψης δεν προχώρησε χωρίς την παρουσία του. Κανένα έργο δεν γράφτηκε χωρίς το αποτύπωμά του. Και όμως, με πούλησε και αυτός. Και είδα ανθρώπους με πληγές πολλές, πληγές  βαθιές,  να μην εξελίσσονται. Τους είδα να εκφυλλίζονται από τον πόνο. Και να περνάνε μπροστά από τον ζητιάνο, σαν να περνάνε μπροστά από ξεραμένο θάμνο. Και είδα και τα έθνη που ένιωσαν στο πετσί τους τη μεγαλύτερη αδικία και τον πιο απάνθρωπο ρατσισμό, να γίνονται χειρότερα από τους πάλαι ποτέ δυνάστες τους και πιο απάνθρωπα σε βάρος άλλων λαών.

Πράξη Δεύτερη

Είσοδος της γνώσης. Αυτή, απορώ, πως έγινε ηθοποιός. Από θεωρία full. Μόλις ανέβει, όμως, στο σανίδι γίνεται πληροφορία στείρα. Χωρίς φλόγα, χωρίς ζωή και -εν τέλει- χωρίς νόημα. Ναρκωτικό ισχυρό. Αποκοιμιέσαι μηδενικό και ξυπνάς νούμερο. Μεγάλο ή μικρό…πάντως, νούμερο.

Πράξη Τρίτη

Επιστήμη-Θρησκεία. Με σιγουριά, δηλώνω ότι είναι οι πιο σκληροπυρηνικοί ηθοποιοί του θιάσου. Μόνο που το έργο τους το έχουμε ξαναδεί. Και έχεις τον «Εστραγκόν» και τον «Βλαδίμηρο» να μαλλιοτραβιούνται ανάμεσα σε κατουρημένα παντελόνια και βρωμερά παπούτσια. Και να ψάχνουν τον «Γκοντό». Και αυτός να μην έρχεται ποτέ. Και η παράσταση να μην τελειώνει ποτέ. Και η αναζήτησή τους -νομοτελειακά- να βρίσκει τοίχο.

Πράξη Τέταρτη

Η τέχνη είχε τις καλύτερες προοπτικές να γίνει πρωταγωνίστρια πρωτοκλασάτη. Και όντως, οι προθέσεις της ήταν καλόβουλες. Έκανε, όμως, αντάρτικο και πήρε πολύ σοβαρά τον εαυτό της. Απομονώθηκε από όλους και μέσα στην έπαρσή της κουφάθηκε και πλέον δεν αφουγκράζεται κανέναν. Κρατάει λίγες τυπικές σχέσεις με τον πόνο. Κανά τηλέφωνο- που και που- για «χρόνια πολλά», και μέχρι εκεί. Χωρίς αυτόν, δεν μπορεί άλλωστε.

Επίλογος

Καθημερινότητα. Αυτή όντως, έχει μια κάποια σταθερότητα. Παίρνω ανάσα. Βαθιά ανάσα. Την κρατάω μέχρι Παρασκευή απόγευμα. Δεν έχω και την πολυτέλεια να κάνω αυτό που αγαπώ επάγγελμα, και έτσι αναγκάζομαι να παίζω μπάλα σε γήπεδα που δεν γουστάρω καθόλου. Ίσως καλύτερα, όμως, έτσι. Ούτε την τέχνη μου εκφύλλισα, ούτε έμεινα ερμητικά κλειστός σε αυτό που συμβαίνει εκεί έξω. Και αν, από τη μια αγωνιώ για τα προς το ζην, από την άλλη βλέπω τον κόσμο πιο καθαρά. Χωρίς καλλιτεχνικά φίλτρα. Γιατί δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από έναν αυτιστικό καλλιτέχνη, που θέλει να μιλήσει για τη ζωή χωρίς να έχει ζήσει. Που θέλει να μιλήσει στον κόσμο, χωρίς να έχει δει τον κόσμο.

Οι ώρες περνούν. Ξημερώνει Σάββατο. Λίγος καφές, να θυμηθώ ποιος είμαι. Κατόπιν, λίγη γυμναστική. Σνόμπαρα για καιρό το σώμα που με φιλοξενεί και πλέον προσπαθώ να του αποδώσω τα δέοντα. Φροντίζω να γυμνάζω καλά τα πόδια μου. Κυρίως τα πόδια μου, που με κρατάνε όρθιο και που με περπατήσανε σε τόσα πολλά μέρη, χωρίς να παραπονεθούν ούτε μια φορά. Αλλά και τα χέρια μου. Ναι, και τα χέρια που μάθανε να δουλεύω, χωρίς να λέω πολλά-πολλά, που μου μάθανε να αγκαλιάζω, που μου μάθανε να σηκώνω από το χώμα ανθρώπους πεσμένους και που μάθανε να ρίχνω και καμιά μπουνιά όταν ακούω πολλές μαλακίες.

Μεσημεριάζει. Μου αρέσει να περπατάω στους δρόμους της πόλης μου. Και είμαι τόσο καλός ηθοποιός τρομάρα μου, που κάθε φορά πείθω τον εαυτό μου ότι επισκέπτομαι τη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά. Και αγαπώ τους δρόμους της, γιατί με κάνουν να προχωράω μπροστά, και αγαπώ τη θάλασσα γιατί με κρατάει προσγειωμένο, αγαπώ τα φανάρια της γιατί είναι ακούραστα, τους ακάλυπτους και τους φωταγωγούς των πολυκατοικιών γιατί είναι ειλικρινείς και ανεπιτήδευτοι, τους υπονόμους γιατί είναι οι φλέβες μου, ακόμα και τους τοίχους με τα άσχημα γκράφιτι, γιατί όλο και κάποιος θα στηριχτεί πάνω τους για να ξαποστάσει.

Απόγευμα. Ο κόσμος μαζεύεται στις πλατείες και τα μαγαζιά. Ενοχλούμαι λίγο. Συζητήσεις βαρετά θανατερές ή θανατηφόρα βαρετές. Με τους άντρες να κάνουν κέντρο το εγώ τους και να αδικούν. Με τις γυναίκες να κάνουν κέντρο την ανασφάλειά τους και να παραπονιούνται, επειδή θέλουν και αυτές να αδικήσουν. Τρώω κάτι πρόχειρο απέξω γιατί, όπως έλεγε και ένας φίλος, “the guts need fuels”. Περνάω από την Αριστοτέλους. Ένας κλόουν δίνει παράσταση και ο κόσμος τριγύρω του παρακολουθεί. Και ξαφνικά, ακούω ένα παιδικό χαμόγελο. Επιτέλους, μια γαμημένη σταθερά. Γυρνάω και βλέπω το αυθόρμητο και άνευ όρων γέλιο ενός τρίχρονου στα καμώματα του παλιάτσου. Θεέ μου, δεν έχω δει πιο όμορφο πράγμα στη ζωή μου…

Νύχτωσε. Πάω σε ένα από τα πολλά αγαπημένα μπαρ στα Λαδάδικα. Ξέρουν τι πίνω, οπότε δεν χρειάζεται να παραγγείλω. Παλιά καθόμουν μέσα. Τώρα με τον αντικαπνιστικό, κάθομαι –αναγκαστικά- έξω. Η σερβιτόρα, πλέον, δεν με ρωτάει αν χρειάζεται να φέρει δεύτερο ποτήρι νερό ή αν περιμένω κάποιον. Ξέρει. Περνάει η ώρα. Πίνω και δεύτερο, και τρίτο ποτό και προσπαθώ να μην σκέφτομαι καθόλου. Το ουίσκι βοηθάει ,είναι δυνατό, αλλά και αυτή η ρημάδα η φωτογραφία με το πνιγμένο προσφυγόπουλο που το ξέβρασε η θάλασσα στην ακτή, δυνατή επίσης. Δε σβήνεται εύκολα από τη μνήμη μου. Και ξαφνικά, μια δεύτερη σταθερά… ένα τραγούδι του Mark Lanegan. Θεέ μου, δεν έχω ξανακούσει πιο όμορφο πράγμα στη ζωή μου.

Γυρίζω σπίτι ζαλισμένος, μόνος. Ξαπλώνω μόνος. Σκέφτομαι τη μέρα που πέρασε. Φέρνω στη μνήμη το γέλιο του παιδιού, το τραγούδι του Mark Lanegan και αισθάνομαι τόσο ζωντανός που μου έρχεται να κλαίω. Πριν κλάψω, όμως, αποκοιμιέμαι…

Υ.Γ.: Αν σας κούρασα με όλα αυτά που έγραψα, κρατήστε μόνο το παρακάτω:

ΤΟ ΞΕΔΙΠΛΩΜΑ

του Charles Bukowski

 

δεν ξέρω

αλλά σκέφτομαι καμιά φορά ότι τύποι σαν τον

Εζρα και τον Σελίν και τον Έρνι, τον Μπέιμπ Ρουθ, τον Ντίλιντζερ

τον Ντι Μάτζο, τον Τζον Λούις, τον Κέννεντυ, τον

Λα Μόττα,

τον Γκρατσάνο, τον Γουλλι Πεπ και τον Ρούζβελτ

είχαν κάτι παραπάνω από μας τους υπόλοιπους.

ή μήπως είναι μονάχα ο ντόρος και η νοσταλγία

που τους κάνουν να ξεχωρίζουν από

μας;

εδώ που τα λέμε, πιθανότατα υπάρχουν άλλοι

ανάμεσά μας

καλύτεροι σ’ ό,τι κάνουν (ή τουλάχιστον εξίσου καλοί)

απ’ τους ήρωες του παρελθόντος

αλλά παραείναι κοντά μας –

τους προσπερνάμε στον διάδρομο

τους βλέπουμε να περιμένουν στα φανάρια

ή ν ‘αγοράζουν

έλατα και υαλοκαθαριστήρες

ή να

στέκονται αμίλητοι στην ουρά του ταχυδρομείου.

ένα απ’ τα λίγα σπουδαία πράγματα

σ’ αυτή τη ζωή

είναι οι γενναίοι και ταλαντούχοι άνθρωποι

που ζουν

ανάμεσά

μας

περνώντας απαρατήρητοι.

η ζωή φέρεται και καλά

φέρεται και άσπλαχνα.

 

 

  • Ο Δημήτρης Φραγκούλης συμμετέχει στη παράσταση Θάνου Νίκα, “Η εποχή του κυνηγιού” από την θεατρική ομάδα Ars Moriendi, για τρεις τελευταίες παραστάσεις στο ΦΑΡΓΚΑΝΗ ART Θεσσαλονίκης. Επί σκηνής, μαζί με το Δημήτρη: Παύλος Δανελάτος, Κατερίνα Συναπίδου, Χρήστος Γαβριηλίδης, Μαίρη Λιόλιου, Λευτέρης Παναγιωτίδης και ο Θάνος Νίκας. Παραστάσεις: 28-29-30 Μαΐου 2022,  Σάββατο στις 21:30, Κυριακή στις 21:00 και Δευτέρα στις 21:30.