at a glance
Top

Χρήστος Στέργιογλου

το φτερούγισμα των επιθυμιών

συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | τάσος θώμογλου

“Στο Διδυμότειχο, είδα τη πρώτη μου παράσταση, “Η ζωή είναι ένα όνειρο” του Καλντερόν. Έπαιζαν δύο παραστάσεις τη μέρα, κι εγώ μικρός, κάθισα και στις δύο και τις παρακολούθησα. Μου έκανε εντύπωση που ο ένας ήρωας “σκοτώνονταν” στο τέλος της πρώτης παράστασης και “ξαναζωντάνεψε” στη δεύτερη, για να παίξει. Ο θίασος παρουσίασε το έργο, στη Δημοτική Λέσχη του Διδυμοτείχου. Ε, δεν είναι και κακό να δεις Καλντερόν στο Διδυμότειχο, μικρό παιδί! Είδα τον “Υπηρέτη δύο αφεντάδων” που έπειτα έπαιξα, με το Γιώργο Βλαχόπουλο. Ο Γιώργος Βλαχόπουλος-εσύ, δεν θα τον θυμάσαι-έπαιζε και σε ελληνικές ταινίες, ένας πολύ γλυκός άνθρωπος. Τον θυμάμαι σαν τώρα, όπου βρεθήκαμε έπειτα συνεργάτες στον “Αγαπητικό της βοσκοπούλας” που ανέβασε ο Κωστής Μιχαηλίδης, αρχές του ’70- εγώ κομπάρσος. Τότε, του είπα “αχ, εσείς παίζατε τον “Υπηρέτη δύο αφεντάδων”” και μου χαμογέλασε καταφατικά. Έπειτα, παίξαμε μαζί και στο “Μάνα Κουράγιο”. Άσε που το 1988 έπαιξα κι εγώ τον “Υπηρέτη”. Έκανα και τον ρόλο του Βλαχόπουλου, μετά από χρόνια, στον “Αγαπητικό της Βοσκοπούλας” όταν ανέβηκε στο θέατρο ΠΑΛΛΑΣ. Είδες, κύκλους που κάνει η ζωή; Xώρια που σε αυτή, τη πρώτη παράσταση στο Διδυμότειχο, είπα “αχ, αυτό θέλω να το παίξω”. Και το ΄παιξα.”…Ο Χρήστος Στέργιογλου στο rejected…

rejected: Μετά από τόσα χρόνια, τί είναι η Θεσσαλονίκη, για σένα;

Χ.Σ.: Η Θεσσαλονίκη είναι το δεύτερο σπίτι μου. Πρώτο ήταν το Διδυμότειχο που γεννήθηκα, εκτός από την Αθήνα που είναι η βάση μου, και δεύτερο σπίτι μου είναι η Θεσσαλονίκη. Στη ζωή μου, για λίγο, σπίτι μου υπήρξε και η Νέα Υόρκη. Στη Θεσσαλονίκη, εδώ και δύο χρόνια,  διδάσκω στη Σχολή του Κρατικού. Οπότε, κάθε Δευτερότριτο, είμαι στη πόλη του Βορρά. Στη Θεσσαλονίκη σπούδασα, “μεγάλωσα”, έπαιξα τα πρώτα χρόνια. Δεν είναι θέμα αναμνήσεων. Είναι μια πόλη που μου αρέσει-δεν ξέρω, βέβαια, αν θα ήθελα να είμαι συνέχεια εδώ. Διότι, υπάρχουν πολλές δουλειές πια, σε πολλές πόλεις.

rejected: Η Θεσσαλονίκη έχει “ταβάνι”;

Χ.Σ.: Αν εννοείς τα όρια που υπάρχουν, αυτά τα δημιουργούν οι άνθρωποι, όχι η πόλη. Πάντως, εγώ δεν αισθάνομαι τους ανθρώπους που συναναστρέφομαι να έχουν “ταβάνι”. Όποιος πιστεύει στο “ταβάνι” της πόλης, κακό κάνει στον εαυτό του. Κι αν με ρωτήσεις “γιατί έφυγα”, δεν ξέρω να σου απαντήσω. Ίσως, ήθελα να ζήσω τη περιπέτεια του αγνώστου. Ίσως, επειδή έκατσα πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Δεν ξέρω…θα σε γελάσω…Η Θεσσαλονίκη, προσωπικά, μου άνοιξε πολλούς ορίζοντες. Οπότε, αυτό το “ταβάνι”, το γκρέμισα…

Διδάσκω σημαίνει περιμένω, δίνω χρόνο στον άλλον.

rejected: Ποιά είναι η πρώτη εικόνα που έχεις από τη Θεσσαλονίκη, ερχόμενος φοιτητής να σπουδάσεις Οικονομικά και Πολιτικές Επιστήμες;

Χ.Σ: Η πρώτη φορά που είδα πολυκατοικίες. Η πρώτη φορά που μπήκα σε ασανσέρ. Έβλεπα πολύ κινηματογράφο, ως φοιτητής. Φαντάσου, τα σινεμά είχαν δύο έργα προβολής και έβλεπα μέχρι και έξι ταινίες την ημέρα. Από τις 16.00 μέχρι τα μεσάνυχτα, εγώ πήγαινα σε τρεις κινηματογράφους και έβλεπα από δύο ταινίες. Τα έκανα πολύ μαζεμένα. Έτσι δημιουργήθηκε η μαγεία του κινηματογράφου και λίγο πριν τα πενήντα μου χρόνια, έπαιξα σε αυτόν. Ο κινηματογράφος με “κίνησε” να γίνω ηθοποιός. Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη που με “ξύπνησε”. Από όλες τις απόψεις…

rejected: Είναι εύκολο να πραγματοποιείς τα όνειρά σου;

Χ.Σ.: Δεν ξέρω αν είναι όνειρα. Είναι επιθυμίες. Γιατί τα όνειρα δεν βρίσκονται στη πραγματικότητα. Θέλει δουλειά, συμπτώσεις, καλές συγκυρίες και συνεργασίες. Αφοσίωση. Να μην είναι επιθυμία το “θέλω να παίξω τον τάδε ρόλο”. Αυτό που θέλω, και είναι προσωπική μου επιθυμία, είναι να βελτιώνομαι. Αυτό θέλει κόπο και να είσαι παρών. Όπως να είμαι σε καλή συνδιαλλαγή με το κόσμο που συνεργάζομαι. Τα τελευταία χρόνια, είμαι ευτυχής σε αυτό το κομμάτι. Οι άνθρωποι που μας προσκαλούν αισθάνονται “συγγενείς” μας και νιώθουν τη δουλειά μας. Αυτό μου συμβαίνει και είναι μια όμορφη πραγματικότητα. Το να γίνω πλούσιος, διάσημος ή να παίξω τον τάδε ρόλο, ποτέ δεν με απασχόλησε…είναι όνειρα….και να μην πραγματοποιηθούν δεν με πειράζει. Εγώ στις επιθυμίες μου “κολλάω” και χαίρομαι να μου συμβαίνουν.

rejected: Το να είσαι ηθοποιός θέλει και υπομονή…μια σπουδαία αρετή…

Χ.Σ.: Θέλει υπομονή και βαθιά κατανόηση για να είσαι ηθοποιός. Εγώ παλεύω για το “επί ίσοις όροις”.  Το “επί ίσοις όροις” σημαίνει να μην αισθάνεσαι ούτε ανώτερος, ούτε κατώτερος από τον άλλον. Για να υπάρχει συνεννόηση, οφείλεις να προσπαθείς για το “επί ίσοις όροις”. Αυτό το καταφέρνουν άνθρωποι που δεν θέλουν να επιβληθούν. Το αυτό και θέλω να συμβαίνει με τους ανθρώπους, μα δυστυχώς δεν μπορεί να πραγματωθεί. Πάντα υπάρχει μια “εξουσία” και όλοι οι άλλοι είναι οι “υπό”. Αυτό βρωμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις, τη πολιτική, τη κοινωνία. Έτσι και στο θέατρο, και τον κινηματογράφο, δεν μπορούν να γίνονται ωραία πράγματα. Εγώ, ευτύχησα να είμαι στις εξαιρέσεις.

Το "εγώ" μας, είναι ο εχθρός μας

rejected: Ταλαιπωρήθηκες, τα πρώτα χρόνια, για να φτάσεις στο “επί ίσοις όροις”;

Χ.Σ.: Δεν ξέρω αν έχω φτάσει ακόμα στο “επί ίσοις όροις”-επιθυμία μου είναι και θέλει διαρκή προσπάθεια. Θέλει αγώνα και συνέχεια παλεύω με αυτό. Πάντα υπάρχουν τα δαιμόνια που τριβελίζουν το “εγώ” και θέλουν να το κάνουν πιο μεγάλο από ότι είσαι. Πάντα, υπάρχει ένας τέτοιος αγώνας και δεν θα ήθελα ποτέ να σταματήσει αυτός ο αγώνας. Ο εχθρός, το “εγώ” μου, να το καταλαβαίνω και να το σκοτώνω. Το “εγώ”  μας, είναι ο εχθρός μας. Πρέπει, σιγά- σιγά να πάμε στο “εμείς”. Συχνά, πιάνω τον εαυτό μου να σκέφτεται με το “εγώ” μπροστά. Α! Αν κατάφερα κάτι είναι, όταν βάζω το “εγώ” μπροστά μου, να το καταλαβαίνω αμέσως!

rejected: Το “επί ίσοις όροις” εικάζω πως είναι και ο στόχος σου, τα Δευτερότριτα με τους μαθητές σου, σε μια άλλη συνθήκη; 

Χ.Σ.: Όταν διδάσκω, μπορώ να σου πω ότι δεν υπάρχει αυτό. Αν υπάρχει, δεν είναι σωστή η μετάδοση της ενέργειας. Γιατί δεν μπορείς να επιβάλλεις κάτι στους μαθητές. Διδάσκω σημαίνει περιμένω, δίνω χρόνο στον άλλον. Έχει ένα γοητευτικό “πάρε-δώσε” το πεντάωρο της διδασκαλίας. Η ενέργειά μου, είναι στο peak. Ενώ, όταν έχω πρόβα ή παίζω, μπορεί και “φεύγει” λίγο το μυαλό. Ποτέ στην αίθουσα.

rejected: Διεκδίκησες από την οικογένεια, εκείνα τα χρόνια, να γίνεις ηθοποιός;

Χ.Σ.: Δεν διεκδίκησα τίποτα από την οικογένεια. Η οικογένεια ήταν υπέροχη. Αφού σπούδασα τρία χρόνια Οικονομικά στη Θεσσαλονίκη, πήγα στο Διδυμότειχο, στους γονείς μου, και τους είπα “θέλω να σταματήσω τις σπουδές και να γίνω ηθοποιός”.  Ο πατέρας μου είπε “παιδάκι μου, εσύ ξέρεις καλύτερα από εμάς” κι η μάνα μου είπε “να κάνεις αυτό που σου αρέσει”. Και πρόσεξε…οι γονείς μου ήταν λαϊκοί άνθρωποι. Δεν διεκδίκησα απολύτως τίποτα, μου έκαναν αυτό το δώρο! Δεν ξέρω πώς θα ήμουν τώρα, αν οι γονείς μου δεν αντιδρούσαν με αυτό το τρόπο. Είχα την απόλυτη ευλογία τους! Εγώ βασανιζόμουν τρία χρόνια να τους εξομολογηθώ τί θέλω να κάνω. Όταν το είπα, ένιωσα την απόλυτη ελευθερία και τους το οφείλω.

rejected: Είναι σπάνιο αυτό που απάντησαν οι γονείς σου…..

Χ.Σ.: Μακάρι όλοι οι γονείς να μιλούσαν έτσι στα παιδιά τους. “Εγώ έκανα αυτό, εσύ γιατί να μην κάνεις αυτό;” Οι γονείς, εν αγνοία τους, συχνά διαπράττουν  “εγκλήματα” στα παιδιά τους. Οι γονείς οφείλουν να κατανοούν τα παιδιά τους και να μην συγκρίνουν όσα πέρασαν εκείνοι, αντίστοιχα τώρα με τα παιδιά τους. Το παιδί είναι μια άλλη προσωπικότητα που οι γονείς οφείλουν να σέβονται. Οι γονείς πρέπει να είναι δίπλα στα βήματα του παιδιού τους, όχι να τα καθοδηγούν. Ο γονιός, καμιά φορά, αισθάνεται  το παιδί “κτήμα του” -δεν είναι έτσι! Από εκεί ξεκινάει το κακό, κι έπειτα βλέπεις ανθρώπους με απωθημένα, συναισθηματικά αδιέξοδα, και αποκτούν το “αχ, θα σου αποδείξω εγώ”! Κανένα παιδί δεν έχει να αποδείξει τίποτα σε κανέναν. Γι αυτό και κηρύσσουμε την αρχή της “αλυσίδας των ηλιθίων”.

 

rejected: Πότε συνειδητά αισθάνθηκες πως η υποκριτική είναι μονόδρομος για σένα;

Χ.Σ.: Είχα δάσκαλο τον Διονύση Καλό και τη γυναίκα του, τη Σοφία Λάππου. Ο Καλός είχε ένα καλό: μας έριχνε στη φωτιά. Όταν ήμουν στο πρώτο έτος και γινόντουσαν εξετάσεις στο τρίτο έτος στο Κρατικό Ωδείο Βορείου Ελλάδος, έπρεπε να παίξω ένα βοηθητικό ρόλο, έναν αστυνομικό. Εκεί, θυμάμαι, ότι αρχίζει η παράσταση κι εγώ έβγαινα στο μέσον του έργου, έκανα μια εμφάνιση, και με μία ατάκα “τί τρέχει, τί συμβαίνει, του λόγου του με ζήτηξ΄” θα πατούσα στη σκηνή. Οι εξετάσεις ξεκινάνε, είμαι στη κουίντα και δεν μπορώ να αναπνεύσω-δεν υπήρχε και κανά παράθυρο δίπλα μου. Έρχεται ο Καλός-σαν να διασθάνθηκε τη δυσχέρεια μου-  και του λέω εμμονικά “δεν μπορώ να βγω, δεν μπορώ να βγω”, είναι η σειρά μου να βγω, ο Καλός μου δίνει μια γερή σπρωξιά, ανέβηκα στη σκηνή, είπα τη περιβόητη ατάκα, ο κόσμος γέλασε, χαλάρωσα και είπα “ωπ, αυτό είναι”. Αυτό δεν είναι κάτι, σαν απάντηση σε αυτό που με ρώτησες; “Βούτα στα βαθιά και απόλαυσε το” δεν είναι αυτή η στιγμή;

Ο πόνος του έρωτα είναι πολύ μεγαλύτερος από την απόλαυση.

rejected: Ποιά είναι μια καλή παράσταση για σένα;

Χ.Σ.: Όταν οι ηθοποιοί έχουν την επικοινωνία. Όταν οι ηθοποιοί είναι απόλυτα παρόντες και προσφέρουν τον εαυτό τους σε όλες τις συνθήκες του έργου και του ήρωα. Όταν οι ηθοποιοί έχουν και τις πέντε αισθήσεις τους σε εγρήγορση κι έχουν ενδοσυνεννόηση με τους άλλους ηθοποιούς. Δεν θέλω να ξεχωρίζω “α, αυτός έπαιξε καλύτερα από τον άλλον”…να κρίνω και να συγκρίνω-δεν μου αρέσει αυτό. Υπάρχουν πολλοί ηθοποιοί που έχουν το “αστέρι”. Μα, όταν αυτό το “αστέρι” δεν επικοινωνεί γιατί δεν είναι ή δεν νιώθει και τους άλλους “αστέρια”, για μένα δεν είναι “αστέρι”.

rejected: Τί βρίσκεις εργαζόμενος στο εξωτερικό, που δεν υπάρχει στην Ελλάδα;

Χ.Σ.: Η συνέπεια της πληρωμής δεν υπάρχει στο ελληνικό θέατρο, εκτός από τους κρατικούς οργανισμούς. Μέχρι πέρυσι έπαιζα στις δύο σεζόν του σήριαλ “Stath lets flat” και εκεί σέβονταν αυτό που είσαι. Οι παραγωγοί-εργοδότες στο επιβεβαίωναν με τη συμπαράσταση τους σε όλα. Από τα οικονομικά μέχρι το καλό, απλόχερο  λόγο τους, σε όλα αυτά που κάνεις. Στην Ελλάδα, δεν αναγνωρίζουμε το καλό να το πούμε στον απέναντι. Είμαστε φειδωλοί και καχύποπτοι σε συμπεριφορά γιατί δεν ξέρουμε πώς θα το πάρει ο άλλος. Στο εξωτερικό, ο καλός λόγος δίνεται γενναιόδωρα.

rejected: Αγάπησες βαθιά; Αφέθηκες στο ναρκοπέδιο του έρωτα ή κράτησες άμυνες; 

Χ.Σ.: Α, φυσικά και αφέθηκα στον έρωτα! Είσαι καλά;! Αρκετές φορές συνέβη και ήταν δυνατό συναίσθημα. Είναι άτυχοι όσοι δεν έχουν εμπλακεί στον έρωτα άνευ όρων. Βέβαια, αυτά τα συναισθήματα κρατάνε πολύ λίγο. Η καλή περίοδος είναι πολύ μικρότερη, από την κακιά περίοδο του έρωτα που είναι ο χωρισμός ή η απογοήτευση. Αξίζει για τόση λίγη ομορφιά που πέρασα, να ζήσω στο δεκαπλάσιο χρονικά, την ασχήμια; ….Έχω την αίσθηση, πως αξίζει το κόπο. Ο πόνος του έρωτα είναι πολύ μεγαλύτερος από την απόλαυση. Χώρια, που άμα σου έρθει ο έρωτας δεν μπορείς να τον αποφύγεις. Γιώργο, δεν μπορείς να μη μπεις μέσα στον έρωτα…Όταν αγαπάς, αγαπιέσαι κιόλας. Όπως είπε ο Χριστός “αγάπα τον πλησίον σου”…το πιστεύω αυτό και πρώτα αγαπούσα κι έτσι..αγαπιόμουν. Για να πάρεις, πρέπει πρώτα να δώσεις.

rejected: Ποιά είναι η δική σου “Νεφελοκοκκυγία”;

Χ.Σ.: Δεν πιστεύω σε ουτοπίες, μου αρέσει να ζω στον ενεστώτα. Η “Νεφελοκοκκυγία” δεν είναι το ιδανικό..τουλάχιστον, για μένα…φαντάζεσαι, τα πουλιά που ζουν ελεύθερα στον αέρα, να αποφασίσουν να χτίσουν εναέρια πόλη, με όρους, κανόνες κι αρχηγό; Με κάθε “Νεφελοκοκκυγία” καταστρέφεται το ιδανικό, χτίζοντας τείχη, θέτοντας νόμους….

rejected: Σε ποια αυταπάτη πίστεψες; 

Χ.Σ.: Δεν πίστεψα σε καμία αυταπάτη! Τί εννοείς αυταπάτη; Ματαιωμένες προσδοκίες  της νεότητας; Ότι είμαι ο “καλύτερος” και θα βγω στο θέατρο να σκίσω τα πάντα; Τα σιχαίνομαι αυτά! Η αυταπάτη είναι όνειρο απατηλό. Βήμα βήμα γίνονται όλα. Πιστεύω ότι πρέπει να αφήνεσαι σε όσα φέρνει η ζωή, ας είναι κι άσχημα. Απλά, να τα καταλαβαίνεις…Φυσικά, αν ζεις με αυταπάτες, απογοητεύεσαι οικτρά και συνεχόμενα. Η ίδια η λέξη το λέει….”αυταπάτη”! Για μένα, δεν υπάρχει αυτή η λέξη. Το θεωρώ χαζομάρα να κάνεις μεγαλεπίβολα όνειρα, που αν δεν πραγματοποιηθούν, σε οδηγούν στην απογοήτευση. Είναι σαν να θέλουμε το μέλλον να προβλέψουμε. Οι άνθρωποι μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Ας αφεθούμε σε αυτά τα λίγα που μας προσφέρει η ρημάδα η ζωή! Και μας προσφέρει. Και εμείς θέλουμε παραπάνω, και μετά παραπάνω και απογοητευόμαστε…μα τί χαζομάρες είναι αυτές;…