rejected: Είναι εύκολο, κάθε βράδυ, να καταπιάνεσαι με τα…δύσκολα, ξανά και ξανά; 

Θ.Π.: Είναι δύσκολο, αλλά το θέατρο είναι μια μαγική ιστορία, σου βγαίνει-δεν σου βγαίνει. Με το “Μάρκο” βγαίνει σε κάθε παράσταση. Δεν ξέρω ποια είναι η χημεία, το επίτευγμα, τι είναι αυτό που κάνει και μετά από 100 παραστάσεις έχει πετύχει! Σου ζητάει κατάθεση ψυχής το θέατρο. Και χαίρομαι που αυτή η κατάθεση, γίνεται και από την πλατεία.

rejected: 59 χρόνια εργάζεστε στο ελληνικό θέατρο. Καταλαβαίνατε στις πρόβες, πότε μια παράσταση θα μπορέσει να “συνδεθεί” με το κοινό; 

Θ.Π.:Ποτέ δεν το ξέρεις. Βέβαια, κάνουμε αυτό που έπρατταν οι παλιοί θεατρίνοι. Καλούμε κάποιους τεχνικούς του θεάτρου, κάποιους που έχουν δει πολύ θέατρο λόγω της δουλειάς τους -αλλά δεν είναι καλλιτέχνες- στην πρόβα τζενεράλε. Η γνώμη αυτών είναι και δείκτης. Ο Μινωτής καλούσε τις καθαρίστριες του θεάτρου στη γενική δοκιμή. Και μετά τις ρώταγε. Στην περίπτωση του “Μάρκου” που είναι μια ιδιαίτερη “σχέση”, αυτό δεν το ήξερες. Έτσι, είχα πει μέσα μου πως αν δεν επιτευχθεί -είναι πολύ δύσκολο να λες τη ζωή ενός ανθρώπου καθισμένος σε μια καρέκλα, μόνο και μόνο με κάποιες προβολές, δεν λέει και φοβερά πράγματα, τη ζωή του λέει- θα την “κατέβαζα” την παράσταση. Παρά την εκμάθηση ενός ενενηντάλεπτου μονολόγου, έλεγα “χαλάλι, αν δεν συνδεθεί ο κόσμος, θα την κατεβάσω”. Αν έβλεπα ότι ο κόσμος “κουνιέται”, ξύνεται, δεν θα συνέχιζα. Δεν συνέβη κανένα βράδυ. Ευτυχώς…

rejected: Το θέατρο ΣΤΟΑ έχει 49 χρόνια παρουσίας. Ποιος είναι πλέον ο στόχος γι αυτό το θέατρο; Απλά, να μπορεί να υπάρχει; Φτάσαμε στον κυνισμό της θεατρικής επιβίωσης; 

Θ.Π.: Δεν πιστεύω στη συνέχεια αυτών των πραγμάτων, μόνο αν συντελέσουν ακαδημαϊκές σχολές, όπως το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, όπου υπάρχει ένα επιτελείο ανθρώπων που μεγάλωσε εκεί μέσα. Τούτο δεν μπορεί να συμβεί σε θέατρο σαν το δικό μας. Ούτε το Θέατρο Τέχνης μπόρεσε να το πετύχει αυτό. Το Θέατρο Τέχνης, αυτή τη στιγμή, είναι τέσσερις τοίχοι και μια ταμπέλα. Ο Κουν δεν υπάρχει. Το πνεύμα του δεν υπάρχει…κακά τα ψέμματα, δεν είναι εύκολο να μεταλαμπαδευτεί το πνεύμα. Κάπως ο Λαζάνης, ο Κουγιουμτζής προσπάθησαν, αλλά είδαμε πως άλλος ήταν ο Λαζάνης, άλλος ήταν ο Κουγιουμτζής. Υπήρχε η αγάπη, το πάθος του Κουν, μα το πάθος είναι κάτι πολύ προσωπικό…δεν μπορώ να το εμφυτεύσω στον άλλον. Έτσι κι εγώ…Υπάρχουν δίπλα μου, 2-3 άνθρωποι που αγαπάνε τη ΣΤΟΑ και δουλεύουν όπως κάναμε στη ΣΤΟΑ-πάνω στα χνάρια που έβαλα 49 χρόνια…δεν ξέρω όμως, πόσο μακριά μπορεί να πάει όλο αυτό. Μακάρι…

rejected: Στις μέρες μας, υπάρχει νεοελληνικό έργο; 

Θ.Π.: Υπάρχει και πάντα θα υπάρχει ελληνικό έργο. Είναι εγωιστικό να πεις κάποιος πως το νεοελληνικό έργο υπήρξε μοναχά την εικοσαετία 1970-1990 και έκλεισε. Τότε, υπήρξε μια άνθιση γιατί το θεατρικό κείμενο είχε τελματώσει μέσα στη φαρσοκωμωδία. Δεν μπορεί να μην γράφουν οι άνθρωποι κι ας μην προσφέρονται για Τέχνη, αυτές εδώ οι εποχές. Ζούμε σε ύπουλες, ύποπτες και εξαιρετικά θολές εποχές. Φοβάμαι ότι μόνο με μια δύσκολη κοινωνικοοικονομική κατάσταση, ο καλλιτέχνης δρα και δημιουργεί καλλιτεχνικό έργο. Σήμερα είναι περίεργα τα πράγματα. Είναι “κάπως”…Στις μέρες μας, τίποτα δεν είναι καθαρό. Δεν είναι καθαροί οι στόχοι κι αυτό είναι το χειρότερο. Οι προηγούμενες γενιές κυνηγούσαν κάτι συγκεκριμένο. Τώρα, ποιος ξέρει τί κυνηγάει ο άνθρωπος; Τα θεατρικά έργα, εκεί μέσα στο θολό, λιμνάζουν. Έχω δει και καλά και μέτρια θεατρικά κείμενα, αλλά φοβάμαι ότι το ελληνικό έργο δεν έχει βρει το αληθινό του πρόσωπο. Δεν έχει βρει ότι θέλει να εκφράσει και να πει.

rejected: Ζούμε την εποχή, που άλλη παράσταση παίζει ο ηθοποιός από Τετάρτη έως Κυριακή, άλλη το Δευτερότριτο. Θα κάνει μια “περιοδειούλα”. Έπιασε το έργο; Θα το ανεβάσει για λίγες παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη και μετά πάλι Αθήνα να βγουν τα “προς το ζην”. Ο ηθοποιός το βράδυ παίζει Τσέχωφ, τα πρωινά κάνει παιδικό, για οικονομικούς λόγους. Αυτό είναι το θέατρο; 

Θ.Π.: Μέσα στη θολούρα που ζούμε συμβαίνουν και αυτά. Οι οικονομικοί λόγοι είναι μια καλή δικαιολογία. Έκανα το θέατρο ΣΤΟΑ δίχως να έχω τσιγάρα να αγοράσω, όταν το ξεκινήσαμε. Άλλα έγινε και κρατάει 49 χρόνια τώρα. Δεν είμαστε πλούσιοι, δεν παίρνουμε επιχορήγηση, δεν κάνουμε “τρελό ταμείο”, ούτε είμαστε οι επώνυμοι τηλεοπτικοί αστέρες για να έρθει ο κόσμος να δει τι κάναμε ο Παπαγεωργίου ή η Πρωτοψάλτη. Όμως, δεν δέχομαι “χρηματικές” δικαιολογίες. Έχω φίλους που δουλεύουν από Δευτέρα σε Δευτέρα. Κι όταν τους ρωτάω “γιατί το κάνετε”, η απάντηση είναι “έχω ξανοιχτεί σε έξοδα”. Και η Τέχνη τί γίνεται; Πέφτει μαύρο; Η Τέχνη δεν είναι fast food. Ζούμε την εποχή του “κάνουμε και αυτό”. Ηθοποιός δεν σημαίνει “είμαι συνέχεια στη σκηνή, για να βγάζω χρήματα από κάπου”. Και αυτούς που σας περιγράφω, δεν έχουν κανένα οικονομικό πρόβλημα. Ρώτησα, κάποτε, τον Κώστα Βουτσά, όταν δούλευε ασταμάτητα “ρε ΄συ, γιατί το κάνεις αυτό;” και η απάντηση ήταν “ξέρεις τί υποχρεώσεις έχω…τα παιδιά μου, ένα σπίτι στη Νέα Υόρκη”…Αλλά, πόσο θα αντέξεις με αυτό και τί κάνεις; Η δουλειά μας, πλέον, δεν γίνεται Τέχνη, αλλά εργασία. Και εμένα αυτό δεν μου λέει τίποτα. Όταν ξεκίνησα το 1960 τη καριέρα μου κι έφευγα περιοδεία με το θίασο-είχαμε “στις τσέπες μας” τέσσερα έργα. Αυτό σήμαινε τέσσερα σκηνικά-δύο σκηνικά ντούμπλε φας. Κάθε βράδυ κι άλλο έργο. Και παίζαμε Μίλερ, Γιώργο Ρούσσο…δεν παίζαμε το “ότι να ΄ναι”. Όταν πήγαμε περιοδεία με το Τίτο Βανδή, παίζαμε εναλλασσόμενα ένα έργο του Νίκου Φώσκολου και τον “Όμηρο” του Μπρένταν Μπήαν. (γέλια) Δεν συνδέονται αυτά…Ανέκαθεν υπήρχαν αρπαχτές και “περιοδειούλες”, ότι και να λέτε…

rejected: Τί σας θυμώνει περισσότερο στο ελληνικό θέατρο;

Θ.Π:  Η ημιμάθεια που οδηγεί στην έπαρση με ενοχλεί. Δεν μπορώ να τη συγχωρήσω σε κανέναν! Όπως δεν μπορώ να συγχωρήσω σε κανέναν, τη βλακεία. Κι αυτό ισχύει για όλα τα πράγματα, όχι μόνο για το θέατρο.

rejected: Υπάρχει σοβαρή κριτική του θεάτρου ή μπήκαμε στη διαδικασία γραφής του “μου αρέσει-δεν μου αρέσει, γιατί έτσι”; 

Θ.Π.: Μιλάτε με κάποιον που έχει ζήσει με τους μεγαλύτερους κριτικούς που έχουν περάσει από την Ελλάδα…Αλέξης Διαμαντόπουλος, Μπάμπης Κλάρας, Μάριος Πλωρίτης..αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν απλώς θεατρικοί κριτικοί, ήταν πνευματικοί άνθρωποι. Είχαν ένα background, ήξεραν το αντικείμενο τους-αυτό δεν υπάρχει σήμερα. Ένα παιδί που βγαίνει από τη θεατρολογία και γίνεται κριτικός, δεν μπορεί στα 30 του χρόνια! Είναι πολύ νωρίς…θέλει μελέτη και διάβασμα κι όχι μόνο τις γνώσεις της Σχολής. Πέρα από 1-2 περιπτώσεις, βλέπω οι πάντες να γράφουν κριτική. Κάποτε, στο ελληνικό θέατρο παραπονιόμασταν που αθλητικοί συντάκτες “μεταπηδούσαν” και έγραφαν για τα πολιτιστικά. Ήταν μια εσωτερική “διαδικασία” ενός εκδότη-κάτι που ξέφτισε, και ζούμε τις τωρινές καταστάσεις. Πολλοί συντάκτες έχουν γίνει θεατρικοί κριτικοί. Μα δεν αρκεί να βλέπεις θέατρο, για να το ξέρεις το θέατρο! Δεν αρκεί να βλέπεις θέατρο, για να το κρίνεις μετά!

rejected: Το θέατρο έγινε “δημόσιες σχέσεις” σκηνοθέτη-θιασάρχη με όσους γράφουν δημόσια; “Αγάπη μου, έλα να το δεις, να γραφτούν δυο καλά λόγια, με το internet στα social media να γίνει μια “καλή φασαρία” για τη παράσταση, να μπούμε και σε δύο έντυπα, να βγει σεζόν”;

Θ.Π:.Το θέατρο πάντα ήταν δημόσιες σχέσεις. Τώρα πια, δημόσιες σχέσεις έγινε όλη μας η ζωή. Είναι ακριβώς όπως το περιγράφετε! Εμείς στη ΣΤΟΑ δεν είχαμε ποτέ καλές, δημόσιες σχέσεις, γι αυτό και δεν πατάει το πόδι του, κανένας από όλους αυτούς! Πρέπει να είναι κάτι συγκλονιστικό για να έρθουν να το δούνε! Δυο αγαπημένοι μου δημοσιογράφοι, είδαν τη τελευταία παράσταση, πέρυσι τη Κυριακή των Βαΐων-στο τέλος της δεύτερης σεζόν. Με αγαπάνε, συναντιόμαστε αρκετά συχνά και λέμε ωραία πράγματα, αλλά τότε ήρθαν. Αυτό είναι έλλειψη δημόσιων σχέσεων. Διότι ποτέ δεν θα σήκωνα το τηλέφωνο να πω “Γιώργο, έλα να το δεις”. Δεν το έκανα ποτέ! Ξέρω κόσμο που είναι με το τηλέφωνο στο χέρι. Κι όλα γίνονται με το “έλα μωρέ, γράψε και κάτι, βάλε και μια φωτογραφία”. Γι αυτό γεμίσαμε με “σπουδαίους” ηθοποιούς, “καταπληκτικούς” θιάσους. Αυτό είναι ευτέλεια. Λυπηρό….

rejected: Η λέξη “συνδικαλισμός” συνάδει με την ιδιότητα του καλλιτέχνη; 

Θ.Π.: Παμπάλαιο το ερώτημα κι ο καυγάς! Όχι, δεν συνάδει. Αλλά, για να μη συνάδει θα πρέπει κι εμείς να βοηθήσουμε. Συν Αθηνά και χείρα κίνει. Ο ηθοποιός μέσα στην ανάγκη του να παίξει κάτι, “να ακουστεί” κάνει πολλές υποχωρήσεις. Ο επιχειρηματίας-γεράκι το περιμένει αυτό και θα το εκμεταλλευτεί. Κάπου χρειάζεται μια χρυσή τομή. Είσαι καλλιτέχνης, πρόσεχε, μη το πουλάς έτσι φτηνά το τομάρι σου. Το ένα έφερε το άλλο. Και ξαφνικά πέφτουμε πάνω σε ένα σκληρό συνδικαλισμό που ποιοί ασκούνε; Όσοι ανήκουν στα Κρατικά Θέατρα και έχουν σίγουρο το πεντάμηνο ή οκτάμηνο. Με τρεις σειρές κείμενο…Υπήρξα τρία χρόνια Πρόεδρος του Εθνικού και είδαν πολλά τα μάτια μου. Πολεμάς συνδικαλιστικά το κράτος, μέσα από το Εθνικό και το Κ.Θ.Β.Ε. και αφήνεις το κάθε μεγάλο εμπορικό θέατρο της Αθήνας να σε κάνει ότι θέλει, δίνοντας σου ψίχουλα; Και να ευχαριστείς κιόλας, με τη γλώσσα έξω, για να μη “σου κλείσουν τη πόρτα”. Αυτό δεν είναι συνδικαλισμός. Συνδικαλισμός σημαίνει σε κάθε θίασο που βρίσκομαι να είμαι αυστηρός.

rejected: Όταν κάνεις πρόβα, κοιτάς το ρολόι; 

Θ.Π.: Όχι, βέβαια! Σκέψου να σου ΄λεγα “ναι”!(γέλια) …. Ποιά ώρα; Μια πρόβα κρατάει από μία ώρα έως επτά. Τί κέφι έχεις κι αν αποδίδει. Δεν είμαι οπαδός της πρόβας που πρέπει-οπωσδήποτε-να πάει 3-4 ώρες. Αν δεν τσουλάει η πρόβα, πάμε για καφέ απέναντι. Τόσο απλά! Είναι υγιέστερο, από το να πιέζεις τα πράγματα στη πρόβα. “Δεν βγαίνουν” έτσι!

rejected: Από την άλλη, για τους νέους ηθοποιούς, δεν συνεχίζεται η πρόβα από το θέατρο μέσα έξω στη ζωή. Δεν είσαι ο “Τρέπλιεφ” όταν βγεις από το θέατρο και πας για καφέ. Κάνω λάθος; 

Θ.Π.: Η μελέτη είναι άλλο πράγμα. Δεν είναι μόνο να διαβάσεις τον “Τρέπλιεφ”, αλλά να διαβάζεις κι άλλα πράγματα που θα σε βοηθήσουν να διαβάσεις τον “Τρέπλιεφ”. Έχω ακούσει για πρόβες νέων ηθοποιών και μου έχει σηκωθεί η τρίχα! Είναι τέσσερις ώρες “καφεδάκι, κουτσομπολιό, πλακίτσα” και μία ώρα “πάμε τα λόγια μας”. Ξέρω, βέβαια, και θιάσους που κάνουν σοβαρή πρόβα. Μα αποτελούν εξαίρεση…Υπάρχουν πρόβες όπου ο σκηνοθέτης ρωτάει “έχει κανείς να μας προτείνει τίποτα, σήμερα;”…Και έρχεται η απάντηση “εγώ λέω σήμερα, να παίξω το ρόλο γυμνός”. Και ο σκηνοθέτης απαντά “για να το δούμε”. Και περνά έτσι η πρόβα…

rejected: Τα τελευταία χρόνια δεν έχει μπερδευτεί η φράση “ο σκηνοθέτης έδωσε χώρο στον ηθοποιό”; Έτσι, δεν βλέπουμε συχνά ηθοποιούς να “καβαλάνε” την ανικανότητα του σκηνοθέτη; 

Θ.Π.: Να δώσω χώρο στον ηθοποιό, αλλά να του δώσω μέσα στο χώρο που του ανήκει και το χώρο που κατέχει το έργο και ο χώρος. “Δίνω χώρο” δεν σημαίνει ξεσάλωσε, κάνε ότι σου κατέβει στο κεφάλι. Αυτές είναι “εξυπνακίστικες” μέθοδοι και ένα χαβαλεδιάρικο “ξεσάλωμα” που μόνο λυπηρά είναι…Παρεξηγημένη φράση είναι το “να δώσω χώρο”. Μέσα στο έργο είναι ο χώρος. Εδώ μέσα κάντε ότι θέλετε. Αλλά όχι περιττά τερτίπια. Η προσπάθεια του σκηνοθέτη είναι να βοηθήσει τον ηθοποιό να κατακτήσει όλο το χώρο που του προσφέρεται. Όλο το δωμάτιο. Τον βοηθάς. Αλλά ως εκεί. Όχι, έξω από το έργο.

rejected: Η ΣΤΟΑ σας εγκλώβισε; 

Θ.Π.: Πολλές φορές. Το κυριότερο και χειρότερο συναίσθημα ήταν η ρεπερτοριακή αμηχανία. Το “δεν έχω έργο”. Στις μέρες μας, με τόσους θιάσους και έργα που ανεβαίνουν, το εξώφυλλο ενός περιοδικού γίνεται θεατρικό έργο. Αυτό με στεναχωρούσε, όταν προσπαθούσα με το νεοελληνικό έργο, που έπαψε να παράγεται τόσο δυναμικά, το νεοελληνικό έργο. Τότε, έγραψα και το πρώτο μου θεατρικό έργο, το “FM Stereo”. Και το έγραψα γιατί δεν είχα έργο στα χέρια μου. Και από τότε, γράφω συνειδητά έργα. Ακριβώς, για να καλύψω τις ανάγκες της ΣΤΟΑΣ.  Επίσης, η αναγνώριση στο χώρο, δεν ήρθε εύκολα-με φράκαρε. Μα ήμουν και παραμένω πεισματάρης. “Θα το βγάλω και όσο αντέξω”.

rejected: Φέτος, παίζεται στους Αμπελόκηπους, στο μικρό θέατρο ΑΝΕΣΙΣ; 

Θ.Π.: Για δυόμιση-τρεις μήνες θα παίζω το “Μάρκο” από Παρασκευή έως Κυριακή. Και τον Ιανουάριο, σχεδιάζω να ανεβάσω στη ΣΤΟΑ μια συμπαραγωγή με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης, το “Μαχαίρι στο κόκκαλο” του Μουρσελά.

rejected: Το πρώτο πράγμα που θα κάνεις όταν ολοκληρωθούν οι παραστάσεις;

Θ.Π.: Το μεγαλύτερο “μάθημα” είναι αυτό που πήρα μέσα στη δουλειά και επιβεβαιώθηκε. Να είσαι ταπεινός. Το θέατρο είναι μεγάλη υπόθεση και εμείς πολύ μικροί για να το υπηρετήσουμε. Πρέπει να είμαστε πολύ ταπεινοί απέναντί του. Το θέατρο κάνει θεία και “λεπτή” δουλειά στο θεατή του. Δεν περιγράφεται, ούτε καταγράφεται το έργο που επιτελεί. Μα, γίνεται κάτι που είναι ιερό. Οφείλεις να είσαι ταπεινός. Εξού και η έπαρση δημιουργεί προβλήματα. Δεν ξέρουμε τίποτα. Προχωράμε, μαθαίνοντας…

rejected: Σε ποια αυταπάτη πιστέψατε σε αυτή τη ζωή;

Θ.Π.: Πίστεψα στο περιφερειακό, αποκεντρωμένο θέατρο. Πίστεψα ότι θα προσέλκυε το κόσμο, σε πείσμα των καιρών. Πήγα στου Ζωγράφου, στη Κοκκινιά. Και να ξαναέκανα θέατρο, πάλι έξω από την Αθήνα θα το έκανα, πιστεύοντας ότι η “γειτονιά” έχει ανάγκη να “θεατριστεί”. Αυτή είναι μια αυταπάτη. Δεν έχει καμία ανάγκη, παρά μόνο να δει φίρμες ηθοποιούς από κοντά. Λίγοι έρχονται στο θέατρο, γιατί αγαπάνε το θέατρο. Οι αληθινοί θεατρόφιλοι στην Αθήνα, δεν είναι παραπάνω από 2.000-3.000 άνθρωποι. Τα 40.000-50.000 εισιτήρια είναι άλλου παπά ευαγγέλιο…