Η ιστορία, δυστυχώς, υπάρχει για να επαναλαμβάνεται. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, συμβαίνουν τα ίδια πράγματα και οι άνθρωποι αντιδρούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Το μόνο που αλλάζει είναι οι συνθήκες και το πλαίσιο. Το ίδιο με τους πολέμους, αλλά και με τις πανδημίες.

Τώρα το λέμε COVID, κάποτε το έλεγαν πανούκλα και ο Άλμπερτ Καμύ έγραψε το 1957 γι’ αυτήν ένα ιστορικό αφήγημα, το οποίο είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
Έπειτα από τόσα χρόνια, εν έτει 2022, η πραγματικότητα δε διαφέρει ιδιαίτερα κι εμείς είχαμε την τύχη να δούμε το έργο του Καμύ, στο θέατρο «Αμαλία» από την ομάδα GAFF, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη.

Είδαμε, λοιπόν, επί σκηνής, έναν γιατρό να παλεύει να διατηρήσει υπό έλεγχο μια πανδημία, έναν πολιτικό να αδιαφορεί, την εκκλησία να κάνει κήρυγμα για την σωτηρία της ψυχής, τον κόσμο να στέκεται δύσπιστα μπροστά στο κακό, κάποιους να προσπαθούν να βοηθήσουν την κατάσταση και ένα τέλος που δεν σηματοδοτεί ένα πραγματικό τέλος, αλλά την χαλιναγώγηση μιας έκρυθμης κατάστασης. Σας θυμίζει κάτι; Εμάς μας θύμισε σίγουρα, με τα δρώμενα άλλοτε να αποκτούν τρομερά κωμική κι άλλοτε πραγματικά τραγική τροπή.

Η σκηνοθεσία της Σοφίας Καραγιάννη είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όσο αφορά τις ισορροπίες που διατήρησε καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης. Το πρόσωπο της πανούκλας, ο «αγγελιοφόρος» της ασθένειας, εμφανίστηκε με γκροτέσκ στοιχεία, σαν έναν ενοχλητικό παλιάτσο που παίρνει απόλαυση από την κατάσταση, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να γίνει αρεστός στον κόσμο.

Τα υπόλοιπα πρόσωπα, εμφανίστηκαν με πολλά κωμικά στοιχεία, όπως άλλωστε είναι και οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, με το βασικά τραγικό πρόσωπο, τον γιατρό που διαχειριζόταν την κατάσταση, να εμφανίζεται με τα πιο ρεαλιστικά στοιχεία. Η παράσταση ακροβατεί μεταξύ κωμωδίας, παρωδίας και δράματος και αυτό είναι το θέατρο που θέλουμε και αποζητούμε. Ένα πολυποίκιλο, πολυδιάστατο θέατρο, το οποίο εκπροσωπεί την ίδια την ζωή.

Αυτό φάνηκε και απ’ τον τρόπο που στήθηκε το σκηνικό από την Κωνσταντίνα Κρίγκου και τα σκηνικά αντικείμενα. Το έργο ξεκινάει με μια σχεδόν άδεια σκηνή. Ένα άσπρο τραπέζι και μια άσπρη καρέκλα στήνουν όλη την πλοκή, με μια μεγάλη μαύρη τρύπα, που προσομοιάζει ποντικότρυπα, να αποτελεί την είσοδο των ηθοποιών στην σκηνή. Καθώς η πανούκλα στο έργο του Καμύ ξεκίνησε από μαζικούς θανάτους ποντικών, η ποντικότρυπα αποτελεί αλληγορία της μεταφοράς της ασθένειας στους ανθρώπους, αλλά και των αντιδράσεών τους. Με τον ίδιο τρόπο, η ποντικότρυπα κλείνει, όταν «κλείνει» και η πανούκλα. Το τέλος, δε θα το μαρτυρήσουμε καθώς, είναι αριστουργηματικό. Πολύ όμορφη σύμβαση, αποτελεί και ο τρόπος απεικόνισης των νεκρών της πανούκλας με ζευγάρια παπούτσια, τα οποία στην αρχή στήνονται προσεκτικά στην σκηνή και έπειτα την γεμίζουν, αφήνοντας ένα βομβαρδισμένο τοπίο σαν ένδειξη της πανδημίας που ξέφυγε εντελώς από τον έλεγχο.

Τρεις ηθοποιοί και ένας μουσικός, μεταμορφώνονται συνεχώς και δείχνουν τρομερές ικανότητες και ταλέντο. Ο γιατρός Ριέ, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, γερνάει πάνω στην σκηνή όσο προχωρούν τα γεγονότα κι εμείς τον νιώθουμε βαθιά. Ο Κωνσταντίνος Πασσάς ενσαρκώνει διάφορους ρόλους, κωμικούς και τραγικούς, με πολλή μεγάλη προσήλωση και αφοσίωση, δείχνοντας το πρόσωπο ενός πραγματικά παιδευμένου ηθοποιού. Τέλος, ο Δημήτρης Μαμιός ενσαρκώνει το πρόσωπο της πανούκλας σε έναν ρόλο πρόκληση. Καταφέρνει να γίνει πολύ αγαπητός και πολύ μισητός ταυτόχρονα και ενσαρκώνει τον ρόλο του παλιάτσου «αγγελιοφόρου» της αρρώστιας με υπερβολικά χαρακτηριστικά που δίνουν κωμική χροιά στον ρόλο, αλλά και βαθιά ρεαλιστικά στοιχεία. Είναι ο τύπος που αγαπάς να μισείς. Πολύ ωραία προσθήκη είναι ο μουσικός Στάθης Δρογώσης, ο οποίος βρίσκεται συνεχώς στην σκηνή και «συνομιλεί» με τους ηθοποιούς και την πλοκή μέσα από την μουσική του. Στήνει την ατμόσφαιρα της παράστασης, το συναίσθημα και την ροή των γεγονότων.