at a glance
Top

Άννα Μάσχα

ο μονόδρομος του απλού

συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες Ι πάτροκλος σκαφιδας */* επιμέλεια | ιάκωβος καγκελίδης + τάσος θώμογλου

“Με είχε ρίξει μια ίωση και για τρεις εβδομάδες ταλαιπωρήθηκα, τα είδα όλα. Οπότε, στα ρεπό μου, δεν μπόρεσα να δω πολύ θέατρο, αυτό το μήνα. Είδα όμως, το “Βυσσινόκηπο” σε σκηνοθεσία του Μαρκουλάκη και μου άρεσε πολύ. Ήταν ένας Τσέχωφ όπως τον ήθελες, δίχως σκηνοθετικά πειράματα, με ωραίες σκηνικές λύσεις-όπως το παιδικό δωμάτιο που κατεδαφίζεται. Τόσο καίριο και λειτουργικό. Σχεδόν όλες οι ερμηνείες μου άρεσαν και η έμφαση στο ανάλαφρο και το χιούμορ. Είδα και μια ταινιάρα στο σινεμά πριν αρρωστήσω, μαζί με το γιο μου. Είδαμε το “Ο Σπάιντερμαν στο αραχνοσύμπαν”. Την είδαμε δύο φορές, φίλε μου. Έλαμψαν τα μάτια μας. Βασικά, χαιρόμουν που ήταν τόσο χαρούμενος κι αυτός. Αλλά και εγώ που γνώρισα το “σύμπαν” μιας  ταινίας που αν δεν ήταν ο Θάνος, δεν θα την είχα ανακαλύψει”. Η Άννα Μάσχα στο rejected…

rejected: Υπάρχουν βιβλία που θα ΄πρεπε να “καίγονται”;

Α.Μ.: Με δύσκολη ερώτηση με ξεκινάς. Αν θεωρήσουμε τον εαυτό μας ικανό να πάρει την απόφαση για το “πόνημα” κάποιου άλλου, είναι σαν να εστερνιζόμαστε αυτή τη θέση. Ότι κάποιες φωνές πρέπει να “πνίγονται”, γιατί δεν είναι καλές για κάτι. Είναι “δίκοπο” μαχαίρι να λες ότι κάποιο βιβλίο αξίζει να “καεί”.  Στις μέρες μας, υπάρχουν πολλά “άνευ λόγου” βιβλία-είναι πολλά τα βαρετά βιβλία που γράφονται. Ο Όσκαρ Ουάιλντ είχε πει ότι “δεν υπάρχει ηθικό ή ανήθικο βιβλίο, είναι απλά κακογραμμένο ή όχι”.

rejected: Τί διαβάζεις πέρα από θεατρικά βιβλία;

Α.Μ.: Μπα…μόνο θεατρικά έργα διαβάζω τους χειμώνες και τα καλοκαίρια, για προετοιμασία-συνήθως-σε πρόβες κ.λ.π.. Πέρυσι το καλοκαίρι, βέβαια, το πέρασα διαβάζοντας 2-3 βιβλία ψυχολογίας συγκεκριμένου Ιταλού συγγραφέα. Πρόπερσι το “είχα ρίξει” στον Μπόρχες ή τρία χρόνια πριν είχα “ξεσκονίσει” τον Φλωμπέρ. Κάτι τέτοια κάνω. Πέρυσι το καλοκαίρι, αυτά τα βιβλία ψυχολογίας με βοήθησαν σε κάτι σημαντικό για μένα. Μέσα σε όλα τα άλλα, “παριστάνω” και τη δασκάλα υποκριτικής. Με ενδιέφερε, λοιπόν, να ψάξω πως μεταδίδεις τη γνώση, την εμπειρία που έχεις αποκομίσει. Είχα μια δύσκολη κομβική χρονιά ως δασκάλα και μπήκα στο “τρυπάκι” να ψαχτώ για την επιθυμία των νέων ηθοποιών να μάθουν. Αλήθεια, οι νέοι άνθρωποι πραγματικά μαθαίνουν ή συλλέγουν πληροφορίες;

rejected: Υπάρχει η επιθυμία των νέων για ουσιαστική μάθηση; 

Α.Μ.: Είναι μειωμένη η επιθυμία των νέων για μάθηση. Θυμάμαι όταν ήμουν σπουδάστρια στο Εθνικό, δεν ήξερα που πάνε τα τέσσερα-εννοείται-και σνόμπαρα και αρνιόμουν υποδείξεις των άλλων. Ο εγωισμός και ο ξερολισμός των νιάτων ήταν δεδομένος και σε μένα. Όταν, όμως, ερχόταν η ώρα να παίξουμε μια σκηνή, οι περισσότεροι “βουτάγαμε”. Εγώ, τώρα, δεν βλέπω να την κάνουν τη βουτιά. Σα να περιμένουν από σένα να τους υποδείξεις ή να τους πάρεις από το χεράκι και να τους “πας, όπου είναι να πάνε”. Χώρια που πρέπει να εμφυσήσεις το πάθος για όλο αυτό. Μα το πάθος οφείλει να υπάρχει. Δίχως πάθος που πας; Μα την επιθυμία ουσιαστικά οφείλει να κληρονομεί η μια γενιά στην άλλη. Η επιθυμία είναι κινητήριος δύναμη για όλα.

Μα το πάθος οφείλει να υπάρχει. Δίχως πάθος που πας;

rejected: Όταν δεν υπάρχει το πάθος των νέων ηθοποιών, παρά μόνο το “εγώ θέλω να παίζω, να με βλέπουν και να με χειροκροτάνε”-μπορείς να πας παραπέρα; 

Α.Μ.: Η πίστη στη νέα γενιά είναι μονόδρομος, είναι το μοναδικό πράγμα που μας απέμεινε. Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξη με τη νέα γενιά-έχω κι εγώ ένα παιδί. Δεν μου αρέσει και η γεροντολαγνεία. Απλώς…δεν ξέρω πόσο μακριά μπορείς να πας-ας μη μιλήσουμε για πάθος-ας πούμε αν δεν έχεις περιέργεια. Η περιέργεια είναι εντονότερη κινητήριος δύναμη, ακόμη κι από το πάθος. Σε πάει πιο μακριά. Όταν έχεις πρόσβαση, φαινομενικά, σε τόσο μεγάλο εύρος πληροφοριών, κάπου “στομώνεις”.  Λες “τα ξέρω όλα και μπορώ άμεσα να τα βρω”.  Τα σημερινά 20χρονα, ενώ θεωρούνται παιδιά της τεχνολογίας, δεν ξέρουν πως να ψάξουν στο internet. Με ένα κλικ έχεις δέκα επιλογές, και με το επόμενο κλικ, άλλες δέκα. Μπορείς να πας μακριά, αν το θες. Η ευκολία κάνει τους νέους “νωθρούς”. Όταν όλα γίνονται εύκολα, εύκολα γίνεσαι και “τεμπέλης”.

rejected: Αντίστροφα, ποιό κέρδος πήρες εσύ από τα παιδιά, διδάσκοντας;

Α.Μ.: Το μεγάλο μου κέρδος είναι προσωπικό. Εκτός από τις ελάχιστες φορές που αισθάνομαι ότι σε κάτι τους βοήθησα και μου δίνει χαρά, το κέρδος είναι προσωπικό…Έρχομαι αντιμέτωπη με τις ελλείψεις και τα κενά που έχω- εγώ- ως ηθοποιός. Όταν οι μαθητές μου έρχονται σε αδιέξοδο και δεν μπορώ να τους βγάλω από αυτό, φταίνε και οι δικές μου ελλείψεις. Όταν το δεις “απέξω”, ως τρίτο μάτι, αυτό γίνεται πολύ καθαρό σε ότι αφορά εμένα ως δασκάλα, μα ως ηθοποιό. Χώρια που η διδασκαλία σε “μετατοπίζει”. “Αυτό δε δουλεύει, πάμε να ψάξουμε σε πράγματα που δεν τα ξέρουμε καλά”. Κάτι πάντα πρέπει να βρίσκεις για τα παιδιά για να δουλέψει. Κι έτσι “ξεκουνιέμαι”.

rejected: Ποιά “έλλειψη” σου τακτοποίησες τα τελευταία χρόνια στο θέατρο;

Α.Μ.: Δεν νομίζω ότι τακτοποιούνται αυτά. Πάντα θα έχω κενά και ελλείψεις…αυτή την εντύπωση έχω. Η ηλικία παίζει το ρόλο της. Όσο μεγαλώνω στη ζωή, βλέπω αλλιώς και “γεμίζω” κάποια πράγματα. Μια “χαραμάδα” άνοιξε ότι όσο λιγότερα κάνεις εκφραστικά πάνω στη σκηνή, τόσο το καλύτερο. Όσο λιγότερα δείχνεις, τόσο το καλύτερο. Το θέατρο, όπως και γενικά η Τέχνη, είναι η αφαίρεση. “Πετάω” τα έντονα και τα περιττά-ότι θα δείξω στους άλλους ότι είμαι καλή. Αλλά, πάντα, πάντοτε υπάρχουν ελλείψεις.

rejected: Με το Θωμά Μοσχόπουλο συνεργάζεσαι στο “Φαρενάιτ”, το ίδιο θα συμβεί και το Μάιο, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, στο “Γαιτανάκι του έρωτα”. Τόσο έντονη συνεργασία με το Θωμά, από το “Shopping and Fucking” του θεάτρου ΑΜΟΡΕ το 1997, ως και σήμερα, δεν φέρνει φθορά; 

Α.Μ.: Σίγουρα υπάρχει και φθορά και κίνδυνος εφησυχασμού, όταν ο ένας γνωρίζει τον άλλον και τους κώδικές του. Μας είναι πανεύκολο να πλήξουμε, αλλά νομίζω ότι αυτή τη κρίση τη περάσαμε με το Θωμά. Κάπου χάθηκαν οι δρόμοι μας, από όταν έκλεισε το ΑΜΟΡΕ, κάπου ξαναβρέθηκαν, κάπου όχι. Τα τελευταία χρόνια δεν δουλεύουμε μαζί με το Θωμά συνέχεια και αυτό μας κάνει καλό. Γιατί τα ωραία ισχύουν και τα άσχημα δεν παίρνουν μπρος.

Πάντα θα έχω κενά και ελλείψεις...αυτή την εντύπωση έχω.

rejected: Του χρόνου το χειμώνα, θα πρωταγωνιστήσεις στον “Άμλετ” που θα ανεβάσει η Κατερίνα Ευαγγελάτου…

Α.Μ.: Ναι. Πρώτη φορά θα συνεργαστώ με τη Κατερίνα, με τον “Άμλετ” να ενσαρκώνει ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος. Την εκτιμώ πάρα πολύ τη Κατερίνα Ευαγγελάτου. Έχω βάλει προτεραιότητα μου, να πάω να δω τη “Κωμωδία των Παρεξηγήσεων” που σκηνοθέτησε φέτος!

rejected: Ποιό είναι το “κακό” θέατρο, για σένα;

Α.Μ.: “Κακό” θέατρο είναι το ψέμα. Το ψεύτικο. Καμώνομαι ότι πάσχω, καμώνομαι ότι υποφέρω και στην ουσία τίποτα δεν περνάει από μέσα. Το “καμώνομαι” για να δείξω. Το ψέμα είναι αποτέλεσμα εσωτερικής τεμπελιάς και πάει πακέτο με το “δείχνω”. Όσο πιο ψέμα είναι κάτι στο θέατρο, τόσο πιο φωναχτό είναι.

rejected: Τι απεχθάνεσαι πλέον και δεν θέλεις να σου συμβεί στην επόμενη συνεργασία που θα κάνεις;

Α.Μ.: Θέλω το προσωπικό χρόνο μου, στη πρόβα. Με ζορίζει η έλλειψη ζωτικού χώρου και χρόνου που οι σκηνοθέτες δεν παρέχουν στον ηθοποιό να δουλέψει. Το ότι πρέπει να διεκδικήσεις το χρόνο και το χώρο σου. Η πρόβα είναι το “ψάχνουμε κάτι να βρούμε”. Αν μου καπελώσουν και μου διαμορφώσουν τη πρόβα…”τώρα για δύο ώρες θα κάνουμε αυτό, μετά για μια ώρα εκείνο, και τέλος θα κάνουμε τα λόγια”. Και εγώ πότε θα κάνω πρόβα; Θα κάνει πρόβα ο σκηνοθέτης, θα κάνει πρόβα ο χορογράφος, τη δική του ο μουσικός…εγώ πότε θα κάνω πρόβα; Την ουσιαστική και δική μου πρόβα που θα σπάσω τα μούτρα μου για 2-3 μέρες. Που θα τα κάνω σκατά ψάχνοντας, αλλά χρειάζεται. Είναι σημείο των καιρών να σου διαμορφώνουν οι άλλοι τη πρόβα και να μην σου αφήνουν χρόνο να κάνεις εσύ τη πρόβα σου, όπως τη θες. Ναι, θα μελετήσεις στο σπίτι σου-είναι απαραίτητη, αλλά τί να την κάνω, αν δεν τη δοκιμάσω πάνω στη σκηνή, κι ας αποτύχω….

rejected: Ποιό στοιχείο του χαρακτήρα σου, βλέπεις εντονότερα  στο γιο σου; 

Α.Μ.: Είναι συνεσταλμένος και ντροπαλός, όχι μη επικοινωνιακός. Είναι εντελώς δικό μου χαρακτηριστικό. Τον αφήνω και βρίσκει την άκρη του. Σιγά σιγά. Όπως κάνω κι εγώ. Έχει ένα πολύ ωραίο στοιχείο αυτή η συστολή…είναι τόσο σπάνια…Ο Θάνος πάει Τετάρτη Δημοτικού και κρατάω και βιβλίο. Αλλά όχι πολύ. Τον αφήνουμε σταδιακά να αυτονομηθεί. Έχουμε και τη συνδρομή του δασκάλου. Κι ας διαβάσει λίγο μόνος του, να πάει στο σχολείο κι ας κάνει λάθος. Ας πάρει την ευθύνη του λάθους του. Όλα βοηθάνε…

rejected: Σε ποιά αυταπάτη πίστεψες;

Α.Μ.: Πίστεψα σε πολλές και ξεμπέρδεψα με αρκετές. Μια αυταπάτη που δεν ξεμπέρδεψα μαζί της είναι ότι η ανθρώπινη φύση έχει μια συνέπεια. Όχι. Δεν έχει. Προσπαθούμε να είμαστε συνεπείς σε σχέση με στάνταρ και ηθικές αρχές, προτεραιότητες…αλλά συνέπεια δεν υπάρχει στην ανθρώπινη φύση. Και δεν ξεμπέρδεψα μαζί της….