at a glance
Top

Τάκης Χρυσικάκος

οπλίσατε ευαισθησία, σκοπεύσατε, πυρ!

συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | αρχείο τάκη χρυσικάκου

“Οι άνθρωποι δεν φεύγουν. Τους κουβαλάμε. Κανείς δεν πεθαίνει. Όσο ζούμε εμείς, όσοι “χαιρέτησαν”, κυκλοφορούν μέσα μας. Η απώλεια είναι δυσβάσταχτη. Αυτό που κουβαλάς δεν είναι λυτρωτικό, ούτε επουλωτικό. Μια πληγή φέρεις, που στην κάθε θύμηση, την ξύνεις. Δεν έχεις την καθημερινότητα του άλλου. Που δεν είναι εκεί για σένα. Ειδικά όταν γνωρίσεις από μικρός την απώλεια δικών σου ανθρώπων, όπως εγώ.  Απώλεια μάνας και αδελφής. Αυτή είναι η απόλυτη αγάπη, που δεν θα ξαναβρείς ποτέ. Δεν υπάρχει σύντροφος να σου την αναπληρώσει. Οι ερωτικές σχέσεις είναι -τρόπον τινά- ανταποδοτικές. Η σχέση αίματος, ειδικά της μάνας και της αδελφής που είχα και ήταν σαν δεύτερη μάνα μου, ήταν δεδομένες. Άλλες σαν αυτές δεν υπάρχουν. Δεν θα ξαναϋπάρξουν. Δεν μπαίνουν σε “συναλλαγή”. Ο άντρας αυτό ψάχνει στο υπόλοιπο της ζωής του. Και έπειτα η ζωή του αρσενικού γίνεται δύσκολη. Μια δοκιμασία”…Ο Τάκης Χρυσικάκος στο rejected…

rejected: Δανειζόμενος μια φράση του έργου του Διονύση Χαριτόπουλου, εσείς πιστεύετε πως “ο χωρισμός είναι ακρωτηριασμός”;

Τ.Χ.: Βέβαια. Ο χωρισμός είναι βαθύς πόνος, είναι θάνατος. Κακά τα ψέμματα, είναι δύσκολο να βγεις από το παραμύθι που έχεις φτιάξει και να συνεχίσεις τη ζωή σου. Υπάρχει η ελπίδα ότι αυτό δεν κρατάει μια ζωή, γιατί πάντα ένας νέος έρωτας θα προκύψει που μας πάει παρακάτω. Μα την ώρα του χωρισμού, ο πόνος είναι αφόρητος. Όλοι τον έχουμε ζήσει και ξέρουμε τί σημαίνει χωρισμός παρά τη θέλησή μας. “Ο χωρισμός είναι σα να μας πέταξαν έξω από το σπίτι”, όπως αναφέρεται και κάποια στιγμή στο έργο που παρουσιάζουμε στο θέατρο ΑΥΛΑΙΑ της Θεσσαλονίκης…

rejected: “Άνδρας μονογαμικός δεν υπάρχει. Είναι αφύσικο”, μια άλλη ατάκα του έργου. Εσείς, υπήρξατε μονογαμικός; 

Τ.Χ.: Υπήρξα μονογαμικός με την έννοια της συνέπειας των πράξεων μου. Δεν ήθελα να ρισκάρω τη σχέση μου. Οι επιθυμίες υπήρξαν στη διάρκεια των σχέσεων που είχα. Αν η σκέψη, κατά τη θρησκευτική έννοια είναι “πειρασμός” ως πράξη, την έκανα. Αλλά ως εκεί. Δεν ήθελα ποτέ την εκάστοτε σχέση να τη βάλω σε δοκιμασίες. Σε όλες δε, τις σχέσεις μου, “έφαγα το κέρατο” της ζωής μου! Ακούγεται λίγο υπερβολικό, μα το συζήτησα με συντρόφους μου και κατάλαβα την αιτία. Λόγω της δουλειάς μου, δημιουργούσα ανασφάλεια. Και έτσι ήθελαν “να με προλάβουν”. “Αφού όπου πάμε, όλοι εσένα κοιτάνε και με σένα ασχολούνται” ήταν φράση που άκουγα από γυναίκες που είχα σχέση….Αβάσταχτη ελαφρότητα όλο αυτό, μα έτσι είναι η ζωή και πώς να την αλλάξουμε;

Η σκληρότητα είναι η άμυνα του ευαίσθητου.

rejected: Ζήσατε μεγάλες επιτυχίες από τα πρώτα βήματα στην καριέρα σας, όπως και τη δημοφιλία λόγω της δύναμης της τηλεόρασης. Υπήρξατε ανασφαλής;

Τ.Χ.: Η “συνειδητότητα” έρχεται στο πέρασμα των χρόνων. Οφείλουμε να είμαστε επιεικείς με τους νέους. Εγώ, τώρα, καταλαβαίνω τη συμπόνοια και τη κατανόηση. Στην αρχή της αναγνωρισιμότητας μέσω τηλεόρασης, κι ας ήμουν χρόνια στο θέατρο με πρωταγωνιστικούς ρόλους, ένιωσα την ανάταση που έχει και λίγη έπαρση. Την ένιωσα την έπαρση. Οι δάσκαλοι μου με επανέφεραν και με γείωσαν. Η ισορροπία μου ήταν ο πόνος που κουβαλούσα. Η απώλεια των δικών μου ανθρώπων, της μάνας μου και της αδερφής μου. Δεν είχα περιθώριο να είμαι “τραλαλά, τραλαλό”. Κουβαλούσα στην πλάτη μου, ό,τι πιο σημαντικό που το είχα χάσει. Δεν είχα το περιθώριο να “χαθώ”. Περισσότερο αναλωνόμουν σε καταχρήσεις του τύπου ποτά και ξενύχτια. Όλα τα έβαζα “κάτω από το χαλί”. Κι έτσι ήρθε η κατάθλιψη και με ισοπέδωσε. Δεν μπόρεσα ποτέ να πω ότι “τα έχω όλα”. Γιατί, απλούστατα, μου έλειπαν τα βασικότερα.

rejected: Αγαπήσατε με απόγνωση;

Τ.Χ.: Αγάπησα και αγαπώ με απόγνωση. Πάντα. Αυτό έχει τη συνειδητοποίηση της απώλειας. Ξέρεις ότι υπάρχει αρχή και τέλος. Με αυτό έχει να κάνει η απόγνωση. Όταν ξέρεις πως κάτι, κάποτε, θα τελειώσει, το ζεις με απόγνωση.

Δεν μπόρεσα ποτέ να πω ότι "τα έχω όλα". Γιατί, απλούστατα, μου έλειπαν τα βασικότερα.

rejected: Γεννηθήκατε στη Νίκαια; Επιστρέφετε εκεί;

Τ.Χ.: Όχι. Δεν υπάρχει τίποτα να μου θυμίζει ό,τι έζησα. Και εκεί έμεινα μέχρι το θάνατο της μάνας μου. Κι αν περάσω κάποιες φορές, δεν την αναγνωρίζω την οδό. Μεγάλωσα σε γειτονιά. Αυτό το τοπίο που ήξερα, λες και βομβαρδίστηκε σε πόλεμο, σαν να ξαναχτίστηκε. Περνάς και δεν υπάρχει τίποτα να σου θυμίζει ό,τι εκεί έζησες. Τότε υπήρχε αλάνα, σπίτια χτισμένα με αυλές γιομάτα δέντρα και λουλούδια. Τώρα, περνάω και δεν βρίσκω κάτι να μου τα θυμίζει. Όλα είναι πια αναμνήσεις στο μυαλό μου.

rejected: Στη Μάνη, όμως, την πατρίδα σας, πηγαίνετε;

Τ.Χ..: Ναι. Εκεί επιστρέφω. Τα καλοκαίρια μου σημαίνουν Μάνη. Εκεί όταν βρίσκομαι καταλαβαίνω το χαρακτήρα μου. Στη Μάνη λύθηκαν τα αινίγματα που είχα, σαν πήγα στο προγονικό μου χωριό, το Κουσκούνι, νυν Σωτήρα, απέναντι από την Αρεόπολη. Όταν βρέθηκα σε αυτό το πέτρινο χωριό με την εκκλησία χτισμένη το 1710, στη δωρική “γύμνια” της πέτρας κατάλαβα γιατί είμαι έτσι φτιαγμένος. “Συμβιβάσου”, μουρμούρισα, “γιατί τώρα ξέρεις”….Όταν ο πατέρας μου έφυγε από τη ζωή σε πολύ μεγάλη ηλικία,  σε σχέση με τη μητέρα μου που έφυγε νωρίς, “με όρκισε” τη σωρό του να την κατεβάσω στη Μάνη. Εννοείται πως το έπραξα. Το έχω κι εγώ αυτό το τρομακτικό δέσιμο με τον τόπο μου. Όλα μου τα προτερήματα και τα ελαττώματα προέρχονται από τη Μάνη. Έχω μια τρυφερότητα και συνάμα μια σκληρότητα ως άνθρωπος. Η σκληρότητα είναι η άμυνα του ευαίσθητου. Δεν ξέρω αν προσωπικά με βολεύει να το αιτιολογώ έτσι για να με καθησυχάζω ή πρόκειται για την πραγματικότητα. Επίσης, κουβαλάω ένα μεγάλο εγωισμό, που δεν τον κατανοώ, αλλά τον έχω…πώς αλλιώς να επιζήσεις πάνω στην πέτρα; Μόνος ως σκληρός, ελεύθερος, με πίστη και εγωισμό μπορείς να επιβιώσεις στη ζωή. Η Μάνη είναι η ταυτότητά μου.

rejected: Γιατί επιλέξατε για σπουδές τη Δραματική Σχολή του Κουν;

Τ.Χ.:Διότι δεν ήξερα τίποτα! Μου είπαν ότι αυτή είναι η καλύτερη Σχολή. Η σωτηρία μου ήταν η άγνοια. Πήγα και έκανα πλάκα. Γελούσα μαζί τους. Και με πήραν, επειδή ήμουν τόσο άνετος. Δεν κατάλαβα που πήγαινα. Έβλεπα τους συνυποψήφιους που έδιναν εξετάσεις, να τρέμουν, κι εγώ γέλαγα. Δεν είχα επίγνωση της σοβαρότητας. Όταν μπήκα στη Σχολή, τότε κατάλαβα….Στα τρία έτη της Σχολής τα άτομα ήταν συνολικά δεκαπέντε. Άλλες εποχές, άλλα ήθη, άλλα έθιμα. Από την πρώτη μέρα της Σχολής άρχισαν οι πρόβες και όλη μέρα στο θέατρο. “Όρνιθες”, “Πέρσες” και “Βάτραχοι” με το καλωσόρισμα! Να με σκηνοθετεί ο Κουν από την πρώτη μέρα -Χριστέ!- λες κι είχα άστρο πάνω από το κεφάλι μου. Παίζαμε στο Λονδίνο, στο Φεστιβάλ των Εθνών, προσωπικά αγνοώντας τα πάντα! Το “καμπανάκι” μέσα στη Σχολή μου πρωτοχτύπησε όταν συνειδητοποίησα ότι οι συμφοιτητές μου είχαν και πτυχία από άλλες Σχολές, ήταν διαβασμένοι…κι εγώ ήμουν ένα παιδί από τη Κοκκινιά που δεν ήξερα την τύφλα μου! Δεν είχα ανοίξει ούτε ένα βιβλίο. Εκεί τρελάθηκα! Για να μπορέσω να αναπληρώσω τη γνώση και να μπω στο “κανάλι”, διάβαζα έως και 16 ώρες τη μέρα. Διάβαζα, για να ενταχθώ, να κατανοήσω τι μου γίνεται! Ο ηθοποιός δεν είναι μόνο τεχνική. Είναι γνώση μαζί με τεχνική. Για να φτάσει κάποια στιγμή να είναι ο ίδιος το απόσταγμα της γνώσης με την τεχνική. Ο Κάρολος Κουν μου έμαθε ότι η επιτυχία μιας παράστασης είναι τρία πράγματα: δουλειά, δουλειά και δουλειά. Και θυμάμαι μια φορά μου είπε “ο μεγαλύτερος εχθρός του ταλέντου, είναι το ταλέντο”. Η ευκολία….Ό,τι απομένει είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς. Τι σημαίνει σκληρή δουλειά; Κάνω το αδύνατο, δυνατό. Το αδύνατο δεν υφίσταται στη Τέχνη μας.

rejected: Γιατί, ειδικά, ο Μίνως Βολανάκης είναι το σημείο αναφοράς σας; 

Τ.Χ.: Μετά τον Κουν μπαίνει στη ζωή μου η άποψη του Μίνου, που “φωτίζει” τα πάντα…η δικαιοσύνη του θεάτρου. “Δεν πρέπει να καταπατάς τον άλλον, να τον ξεσκίζεις, για να βγάλεις το αποτέλεσμα που εσύ οραματίζεσαι” μου δίδαξε. Ο Μίνως έλεγε “άστον, όπως παίζει, είναι ρόλος”! Πάνω από όλα, ο Μίνως μου έμαθε ότι προέχει η αξιοπρέπεια και η μοναδικότητα του καθενός. Ο Μίνως έλεγε “η αρχή της δημοκρατίας, είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας”. Αυτός είναι και ο ορισμός της Τέχνης. Καθένας βλέπει διαφορετικά έναν πίνακα, με άλλο τρόπο ακούει μια μουσική, όπως και “εισπράττει” ένα θεατρικό έργο. Ο Μίνως ήταν ο απόλυτος θεατράνθρωπος. Σου έδινε να καταλάβεις. Ο Μίνως ποτέ δεν έδειξε. Ποτέ δεν είπε “κάν’ το έτσι”. Στο ανέλυε και σου άνοιγε το δρόμο, ανοίγοντας την προσωπικότητα σου στο θέατρο. Αυτή είναι η πεμπτουσία της Τέχνης. Όχι να μιμηθείς. Η μίμηση δεν είναι Τέχνη. Ο μίμος δεν είναι καλλιτέχνης. Η Τέχνη πρέπει να έχει κάτι πρωτογενές, με πρώτη την προσωπικότητά μας. “Να είσαι ο εαυτός σου. Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι”, έλεγε ο Κουν…

rejected: Τα τελευταία χρόνια έχετε επιλέξει για χρόνια να ανεβάζετε παραστάσεις όπως “Αναφορά στο Γκρέκο”, “Το αμάρτημα της μητρός μου”, έργα του Παπαδιαμάντη…δεν σας κουράζει ψυχικά να αναμετριέστε, καθημερινά, με τόσο “μεγάλα” έργα;

Τ.Χ.: Αντίθετα, εμένα αυτό με ανανεώνει. Μου κρατάει ζωντανό το παιδί μέσα μου. Μου λένε “σα να μη μεγάλωσες, πώς διατηρείσαι”…αυτό είναι! Σε μια ζωή που δεν υπήρξε ρόδινη μαζί μου. Κι ας έχω δυσκολίες, κρατάω και παίρνω κουράγιο από τα έργα που δουλεύω. Είναι αυτό που λέω κάθε φορά στον εαυτό μου “για πάμε; Να σε δω τώρα! Μπορείς;”. Αυτή είναι η δύναμή μου.

 

rejected: Δύναμη φαντάζομαι ότι είναι και οι φίλοι στη ζωή. Ένας εξ αυτών και ο θεατρικός επιχειρηματίας, ο Παύλος Παλάκας, που συνεργάζεστε αρκετά χρόνια! Τι εκτιμάτε επαγγελματικά, περισσότερο, σε εκείνον; 

Τ.Χ.:Οι φίλοι μου είναι η περιουσία μου. Φέτος το καλοκαίρι, βούρκωναν τα μάτια μου, στο Πόρτο Ράφτη που μένω μεγάλο διάστημα του καλοκαιριού, από τους φίλους που με επισκέπτονταν. Ένας εξ αυτών είναι και ο Παύλος Παλάκας που ήρθε μαζί με τον Παναγιώτη, το καλοκαίρι στο Πόρτο Ράφτη. Ο Παύλος είναι συνεργάτης χρόνων. Σε μια εποχή που ο καθένας βαφτίζεται παραγωγός ή θεατρώνης και είναι αναξιόπιστος -το ζούμε με τις πολλές παραστάσεις στην Αθήνα-, ο Παύλος Παλάκας στη Θεσσαλονίκη, ξέρει να αναγνωρίζει και να εκτιμά το καλό θέατρο και να είναι εγγύηση. Η εμπειρία του από το Κ.Θ.Β.Ε., του έδωσε μια υπόσταση ποιότητας, να μπορεί να καταλαβαίνει ότι κριτήριο δεν είναι η δημοφιλία ενός ηθοποιού ή κράχτη, αλλά τι παράσταση έχει. Ο Παύλος Παλάκας ποντάρει αποκλειστικά και μόνο στην καλή παράσταση, Κάπως έτσι, στη Θεσσαλονίκη, παίξαμε την παράσταση για το Νίκο Καζαντζάκη, επτά φορές παρακαλώ! Ε, δεν γίνονται αυτά, εύκολα, χωρίς τους σωστούς συνεργάτες….έτσι ο Παύλος, όπως και ο συνεργάτης του, ο Παναγιώτης…ξέρουν να εκτιμούν το σωστό θέατρο.

rejected: Ο σκύλος σας, ο Ερμής, είναι ό,τι πιο αγνό στη ζωή σας;

Τ.Χ.: Ο Ερμής είναι το πιο αγνό βλέμμα που υπάρχει στην καθημερινότητά μου. Τον έχω βέβαια, να ζει στο άλλο σπίτι, με τις ανιψιές μου και τον Παναγιώτη junior! O Παναγιωτάκης είναι όλος μου ο παράδεισος. Ο Παναγιωτάκης είναι ο κλώνος μου, 11 χρονών, πηγαίνει Έκτη Δημοτικού, και δεν υπάρχει μέρα που να μη μιλήσουμε στο τηλέφωνο, το λιγότερο! Είναι η αδυναμία μου, ο γιος της ανιψιάς μου. Με τον Παναγιώτη, που έχει το όνομά μου, ξαναέμαθα τη ζωή. Όπως και με τη μάνα του, την Ανατολή, τη μεγάλωσα σα να ήταν παιδί μου. Έχω βρεθεί δίπλα σε τρεις γενιές και μαθαίνω συνέχεια από αυτές! …Σας έδειξα φωτογραφία του Παναγιωτάκη;