at a glance
Top

Οι σημειώσεις του Γιάννη Βαρβαρέσου

κείμενο | γιάννης βαρβαρέσος  */* φωτογραφίες | γιάννης γούτμαν + τατιάνα νικολαΐδου+ ελίνα γιουνανλή (από την παράσταση “Αίμα στο Αίμα” του Γιάννη Καλαβριανού) + karol jarek */* επιμέλεια | γιώργος παπανικολάου

αγάπη κι ανοιχτωσιά

Τέσσερις μήνες προσπαθώ να δω τι θα γράψω. Ξεκινάω, σταματάω, σβήνω, ξεχνάω, ξαναξεκινάω, κολλάω, ξεχνάω, και ξανά από την αρχή. Πρέπει, όμως, να γράψω, να κάτσω σ’ ένα καφέ, όπως κάνω κάθε φορά που θέλω να γίνει μια δουλειά σωστά, και να γράψω τις σκέψεις μου, κάποιες σημειώσεις, για την Αθήνα, για την παράσταση, για τις δυσκολίες και τις ανησυχίες, για τα ερωτηματικά και την ανάγκη για εξέλιξη. Σ’ ένα καφέ της Θεσσαλονίκης, λοιπόν, 14:41, Τετάρτη μεσημέρι, Βενιζέλου με Εγνατία, ήλιος με συννεφιά είναι το σκηνικό μας.

Αθήνα. Ήρθα τέλη Αυγούστου του 2020, μαζί με τους κολλητούς μου τον Γιάννη και την Γιώτα και τα παιδιά από την παράσταση του “Νουριάν”, τον Κωστή, τη Γεωργία, τη Φανή. Μια καινούργια αρχή, μια κάθοδος γεμάτη ανασφάλειες και όρεξη για το άγνωστο, που φαινόταν, ωστόσο, σχετικά δυσοίωνη, μιας και εκείνον τον Νοέμβριο έπεσε η δεύτερη καραντίνα. Δύσκολη πίστα η Αθήνα. Σίγουρα, στον επαγγελματικό τομέα, έχει πολλές ευκαιρίες για να πιαστείς, πολλές παραστάσεις να δεις και να συμμετάσχεις, τηλεόραση, διαφημίσεις, κινηματογράφος, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Η τύχη μοιάζει να κατέχει μεγάλο λόγο, σε πολλά από αυτά που πρόκειται ή όχι να κάνει κάποιος. Αλλά δεν μπορείς να περιμένεις, αν θα είσαι τυχερός ή τυχερή. Μπορείς να είσαι υπεύθυνος γι’ αυτά που μπορείς να ελέγξεις, όχι για πράγματα που ξεφεύγουν από τον έλεγχό σου. Γι αυτό γυρνάς και πάλι στην σκληρή δουλειά, στην επιμονή, στην υπομονή, στην αλληλοβοήθεια και στην αλληλεγγύη. Αυτά είναι που με βοήθησαν και με βοηθούν να συνεχίσω να εξελίσσομαι, να ψάχνω τις ευκαιρίες δράττω τις ευκαιρίες, να μην σταματάω, να συνεχίζω, να αγωνίζομαι. Αυτά, όπως, επίσης, και η οικογένειά μου, ο αδερφός μου, οι φίλοι και οι οικείοι που έχω γύρω μου, δίπλα μου, μαζί μου. Άνθρωποι που με ακούν στις δυσκολότερές μου φάσεις, αλλά και στις πιο ευχάριστες, που λέμε ξανά και ξανά τις δυσκολίες που βιώνουμε και πώς θα βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, από πού να πιαστούμε, πώς να χτίσουμε μαζί κάτι. Έτσι έφτασα μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια να έχω τελειώσει το Μεταπτυχιακό του Τμήματος Θεάτρου του ΑΠΘ «Σκηνοθεσία-Υποκριτική», το Μεταπτυχιακό του Fontys University «Performing Public space», και τώρα να είμαι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών με τίτλο «Συλλογικό Σώμα και Δημόσιος Χώρος». Με αυτούς τους ανθρώπους που με βοήθησαν να κρατηθώ στην αισιόδοξη πλευρά της ζωής και με τη σειρά μου να βοηθήσω με όποιον τρόπο μπορώ να κρατηθούν κι αυτοί σε αυτήν την πλευρά. Να, κάτι που λέω συχνά: «Όλα θα γίνουν. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όλα θα γίνουν». Δεν ξέρω. Εμένα με βοηθάει.

Το 2017 διάβασα το “Dark Vanilla Jungle” στα αγγλικά και αμέσως, αφού το τελείωσα, ξεκίνησα να το μεταφράζω. Δεν ήξερα πότε και αν θα το ανέβαζα εγώ ή κάποιος άλλος, αλλά ήξερα ότι έπρεπε να ανέβει κάποια στιγμή. Είναι ένας σύγχρονος καταιγιστικός μονόλογος μιας κοπέλας, που αναφέρεται στην βία και την κακοποίηση που υπέστη στα παιδικά και εφηβικά της χρόνια. Το έργο, ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο, μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Μέσα στην δεύτερη καραντίνα, έπειτα από μια μεγάλη διαδικασία, μπόρεσα και πήρα τα δικαιώματα της μετάφρασης από τον Philip Ridley. Ωστόσο, πώς θα το ανεβάζαμε με τη Γιώτα αν δεν είχαμε κάποιον οργανισμό, κάποια επιχορήγηση, κάτι από πίσω μας, για να μας βοηθήσει να το ανεβάσουμε; Έπειτα από αρκετές προσπάθειες, κι αφού καθόμασταν με τη Γιώτα σε καφέ και πάρκα και σκεφτόμασταν τι μπορούμε να κάνουμε για να φτιάξουμε εμείς τη δική μας τύχη, πήραμε την απόφαση να το ανεβάσουμε: μόνοι μας, εμείς και οι φίλοι μας. Είναι μια φράση του Σάββα Πατσαλίδη που μου ‘χει πει και μου ‘χει μείνει από παλιά: “Νικητές μέσα από τον αγώνα στο θέατρο βγαίνουν αυτοί που δημιουργούν τις ευκαιρίες και όχι αυτοί που τις περιμένουν”. Κάπως έτσι γεννήθηκε και η σκηνοθεσία του Dark Vanilla Jungle.

Το έργο, όπως ανέφερα πριν, ειδικά την σημερινή εποχή, κατά την οποία δημοσιεύονται όλο και περισσότερες κακοποιήσεις και γυναικοκτονίες, θεωρώ πως έχει άμεση σχέση με το Σήμερα. Ο Philip Ridley, ένας διεθνώς αναγνωρισμένος βρετανός συγγραφέας, συνθέτει αυτόν τον ιδιαίτερο μονόλογο που σε καθηλώνει και μόνο που το διαβάζεις. Έχοντας την ανάγκη, λοιπόν, να μιλήσω γι αυτά τα ζητήματα που με απασχολούν με τον δικό μου τρόπο, θεώρησα ότι η δημιουργία αυτής της παράστασης είναι η δική μου, και τολμώ να πω και της ομάδας που στήσαμε την παράσταση, πρόταση για την ευαισθητοποίηση πάνω σε ζητήματα που θίγει το έργο, με στόχο να δημιουργηθούν εστίες συζήτησης για την πρόληψη της κακοποίησης, σε όλα τα άτομα που υπόκεινται σε βίαιες καταστάσεις. Η Γιώτα είναι κολλητή μου φίλη και μια εξαιρετική ηθοποιός. Έχει απίστευτη τεχνική αλλά και μεγάλη αφοσίωση σε οτιδήποτε καταπιάνεται, σπάνιο χαρακτηριστικό. Απ’ όταν την γνώρισα, το 2018, είχα φανταστεί ότι αυτό το έργο θα της ταίριαζε. Το πάθος της κάτω και επί σκηνής, η ευαισθητοποίησή της πάνω σε κοινωνικά ζητήματα, η ειλικρίνειά της, ο τρόπος υποκριτικής της, δεν ξέρω. Είναι τόσα πολλά τα χαρίσματα που έχει, που αδυνατώ να επιλέξω. Η συνεργασία μου μαζί της ήταν μια εκπληκτική εμπειρία. Υπήρξαν πολλές δυσκολίες με το πού θα κάνουμε τις πρόβες. Έγιναν κάποιες στο θέατρο «Φούρνος», που μας βοήθησε πάρα πολύ σε αυτήν την πρώτη μας δουλειά, ωστόσο έπρεπε να κάνουμε πρόβες και αλλού: πάρκα, καφέδες, δωμάτια σπιτιών, μέχρι και από zoom. Δουλέψαμε πολύ συγκεντρωμένα και με αφοσίωση, πάντα με μεγάλη ενσυναίσθηση για το ότι πρόκειται να κάνουμε μια παράσταση που αφορά πολύ λεπτά ζητήματα: λίγο λάθος χειρισμός μπορεί να αποβεί μοιραίος γι’ αυτή την πρώτη μας προσπάθεια. Μέσα από τον διάλογο, την πρακτική αλλά και την εξαιρετική συνεργασία με τη Γιώτα, καταφέραμε να έχουμε ένα αποτέλεσμα που ελπίζουμε να αρέσει και στους θεατές, που θα μας τιμήσουν με την παρουσία τους.

Μια ανάσα. Είμαι στην Θεσσαλονίκη. Την πόλη που γεννήθηκα, που αγαπώ. Ό,τι είμαι αυτή τη στιγμή που γράφω, το οφείλω σε αυτήν την πόλη. Πάντα γυρνάω εδώ για να ηρεμήσω, σε μια βόλτα στην παραλία, σε έναν καφέ στη Ρωμαϊκή Αγορά, σε μια βόλτα στην Άνω Πόλη. Να κάνω ένα reset. Κλείνω τα μάτια μου τώρα. Μου ‘ρχεται στη σκέψη η Αθήνα. Τρία χρόνια εκεί, άρχισα να την αγαπώ. Έχει πολύ όμορφα μέρη να περπατήσεις, να ανακαλύψεις, να γνωρίσεις. Μια πόλη που δονείται. Σε λίγες μέρες κατεβαίνω πάλι. Σχεδόν πάντα πριν από ένα ταξίδι βάζω ένα τραγούδι να ακούσω: “Rome wasn’t build in a day” των Morcheeba. Δεν ξέρω γιατί, αλλά είναι «το τραγούδι του ταξιδιού», έτσι το ονομάζω. Σκέφτομαι να περπατώ στην Αθήνα. Στην Αρχιμήδους, έχει μια πύλη που ανοίγει και οδηγεί στο άλσος Αρδητού, πίσω ακριβώς από το Καλλιμάρμαρο. Κάθομαι εκεί κάποιες φορές, όταν θέλω να ηρεμήσει το μυαλό μου από τις σκέψεις και τις αμφιβολίες. Ο χρόνος μειώνεται, είμαι σε slow motion, εισπνέω καθαρό αέρα, η ζωή συνεχίζεται. Μ’ αρέσει να κατεβάζω ταχύτητες: βλέπω τον εαυτό μου και τον κόσμο πιο καθαρά. Νιώθω ξανά τι είναι το πιο σημαντικό για μένα αυτή τη στιγμή. Στο Εδώ και στο Τώρα. Ανοίγω τα μάτια τώρα. Με ΚΤΕΛ ανέβηκα, έτσι θα κατέβω. Θα κατεβάσω κάποια σειρά ή ταινία να δω στην διαδρομή (ίσως το «Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο»), θα διαβάσω κάποιο από τα βιβλία που έχω για το διδακτορικό μου (το “The One and the Many” του Grant Kester με έχει κερδίσει αυτήν την περίοδο), θα γράψω ιδέες σε ένα μικρό τετράδιο, θα κοιμηθώ, θα ονειρευτώ, θα θυμηθώ τα λόγια μου από την παράσταση «Στο Φουαγιέ» του Νίκου Δημητρόπουλου, που θα ανέβει στο θέατρο Καρέζη τον Μάιο, σε σκηνοθεσία Νάντιας Παπαηλιοπούλου, θα τσεκάρω για ακροάσεις να στείλω το βιογραφικό μου, για casting, για open call για σκηνοθετικές προτάσεις, για ερευνητικά προγράμματα, για υποτροφίες, γενικά ό,τι χρειάζεται, για να βρω δουλειά. Κι όταν φτάσω στην Αθήνα, θα πάρω τηλέφωνο τον Γιάννη και την Γιώτα, τον Σαμψών, τον Λάμπρο, την Ιωάννα, τον Κωστή, να πάμε για μια μπύρα. Να αγκαλιαστούμε, να πούμε πώς τα περάσαμε στις διακοπές, να γελάσουμε, να πούμε τα άγχη μας, και μετά να κανονίσουμε να πάμε να δούμε κάποια παράσταση. Κι όταν γυρίσω σπίτι, λίγο πριν μπω, θα σκεφτώ ότι είμαι τυχερός που έχω αυτούς τους φίλους που έχω, αυτήν την οικογένεια που έχω. Χωρίς αυτούς τους ανθρώπους, γύρω μου που με αγαπάνε και τους αγαπώ, με κάθε σημασία της λέξης «Αγάπη», δεν θα μπορούσα να ελπίζω, να πιστεύω, να αγωνίζομαι, να εξελίσσομαι. Τους/τις ευχαριστώ όλους και όλες. Πάμε δυνατά και μαζί!

  •  Ο Γιάννης Βαρβαρέσος σκηνοθετεί τη Παναγιώτα Μπιμπλή στο “Dark Vanillia Jungle”. Παρουσιάζεται 25 και 26 Απριλίου στο θέατρο ΆΝΕΤΟΝ, στη Θεσσαλονίκη, στα πλαίσια της Ανοιχτής Θεατρικής Σκηνής.